Kara porządkowa za bezzasadną odmowę okazania przedmiotu oględzin
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że odmowa wstępu na teren budowy z uwagi na brak kasków ochronnych była bezzasadna. Kontrolowana została ukarana karą porządkową, co skomentował Naczelnik Urzędu Skarbowego. Podatniczka wniosła zażalenie, argumentując, że to kontrolujący powinni zapewnić środki ochrony indywidualnej. Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał decyzję o nałożeniu kary, co potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu.
Tematyka: Naczelny Sąd Administracyjny, kara porządkowa, odmowa wstępu, środki ochrony indywidualnej, kontrola podatkowa
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że odmowa wstępu na teren budowy z uwagi na brak kasków ochronnych była bezzasadna. Kontrolowana została ukarana karą porządkową, co skomentował Naczelnik Urzędu Skarbowego. Podatniczka wniosła zażalenie, argumentując, że to kontrolujący powinni zapewnić środki ochrony indywidualnej. Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał decyzję o nałożeniu kary, co potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu.
W trakcie kontroli podatkowej podatnik ma obowiązek zapewnienia niezbędnej odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej kontrolującym. Odmowę wstępu na teren budowy z uwagi na brak posiadania przez kontrolujących kasków ochronnych należy uznać za bezzasadną – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny. W trakcie kontroli podatkowej podatnik ma obowiązek zapewnienia niezbędnej odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej kontrolującym. Odmowę wstępu na teren budowy z uwagi na brak posiadania przez kontrolujących kasków ochronnych należy uznać za bezzasadną – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny. Naczelnik Urzędu Skarbowego w N. wszczął kontrolę podatkową w zakresie sprawdzenia rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania i prawidłowości obliczania podatku od towarów i usług. Podatniczka złożyła pisemne oświadczenie o przekazaniu dokumentów firmy w celu przeprowadzenia kontroli oraz dostarczyła wyciągi z rachunku bankowego prowadzonego dla działalności gospodarczej. Pracownik prowadzący kontrolę skontaktował się z nią telefonicznie informując o konieczności przeprowadzenia oględzin obiektów budowlanych Podatniczka poinformowała, że z uwagi na pobyt za granicą niemożliwe jest przeprowadzenie oględzin przed upływem 2 tygodni i mimo pouczenia pracownika organu, nie wyznaczyła pełnomocnika na czas swej nieobecności. Po upływie wskazanego przez podatniczkę terminu zawiadomiono ją o miejscu i terminie przeprowadzenia oględzin w toku prowadzonej kontroli. Kontrolowana odmówiła pracownikom Urzędu Skarbowego w N., prowadzącym czynności kontrolne, wstępu na teren budowy z uwagi na brak posiadania przez nich kasków ochronnych. Przy kolejnej próbie przeprowadzenia oględzin podatniczka, pomimo pouczenia, że może zostać ukarana karą porządkową do 2800 zł, ponownie nie wyraziła zgody na wejście kontrolujących na plac budowy. Poinformowała, że udostępni plac budowy dopiero gdy kontrolujący będą zaopatrzeni w kaski ochronne. Naczelnik Urzędu Skarbowego w N. nałożył na kontrolowaną karę porządkową w kwocie 500 zł, z uwagi na bezzasadną odmowę okazania przedmiotu oględzin. Jednocześnie wskazał, że wysokość kary została zmiarkowana z uwagi na fakt, iż jest to pierwsza kara porządkowa, jaką nałożono na podatniczkę. Podatniczka wniosła zażalenie dowodząc, że to na kontrolujących i ich pracodawcy spoczywał obowiązek zapewnienia środków ochrony indywidualnej, zatem wstęp na miejsce budowy był niemożliwy z winy samych kontrolujących. Dyrektor Izby Skarbowej w O. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. Organ uznał, że nałożenie na kontrolowaną kary porządkowej było uzasadnione. Wskazał, że w zawiadomieniu o przeprowadzeniu oględzin pouczono podatniczkę o obowiązkach kontrolowanego i zapewnieniu dostępu do przedmiotu oględzin oraz na kim spoczywa obowiązek zapewnienia środków ochrony BHP. Zgodnie z art. 304 § 4 oraz art. 3044 KP, w razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby niebiorące udziału w procesie pracy, pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia tym osobom. Pracodawca jest obowiązany także przydzielać niezbędną odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej osobom wykonującym krótkotrwałe prace albo czynności inspekcyjne, w czasie których ich własna odzież może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, a także ze względu na bezpieczeństwo wykonywania tych prac lub czynności. Dlatego organ uznał, że skoro kontrolujący byli uprawnieni do wstępu na teren budowy i ten dostęp powinien im być zapewniony, a na kontrolowanej, która w rozumieniu KP jest pracodawcą, spoczywał obowiązek zapewnienia środków ochrony indywidualnej, zatem odmowa udostępnienia przez nią przedmiotu oględzin była bezzasadna. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu oddalił skargę. W uzasadnieniu wyjaśniono, że znamiona „bezzasadnej odmowy”, w rozumieniu art. 262 § 1 pkt 2 ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 800; dalej jako: OrdPodU), nosi zachowanie strony, która bez uzasadnionej przyczyny uniemożliwia, mimo wezwania organu podatkowego, przeprowadzenie przez kontrolujących określonej prawem czynności procesowej. Sąd wyjaśnił, że art. 287 § 1 OrdPodU – określający zakres obowiązków nałożonych na kontrolowanego i innych osób wymienionych w tym przepisie – ma charakter tylko przykładowy, wprowadzając generalną zasadę, że osoby te są zobligowane do takiego zachowania, które pozwoli kontrolującemu na korzystanie z uprawnień, o których mowa w art. 286 OrdPodU. Przepis ten określa zatem zakres, w jakim podmiot kontrolowany obowiązany jest współdziałać w czynnościach kontrolnych. Chodzi tu nie tylko o umożliwienie organowi wykonania określonych czynności, ale i udostępnienie wymaganego sprzętu, oczywiście w granicach wyposażenia podmiotu kontrolowanego i tylko o tyle, o ile nie zakłóca to normalnej działalności podmiotu kontrolowanego. Sąd podkreślił, że z art. 3044 KP wynika obowiązek pracodawcy zapewnienia odzieży i obuwia ochronnego oraz środków ochrony indywidualnej dla osób wykonujących krótkotrwałe prace albo czynności inspekcyjne, w czasie których ich własna odzież może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, a także ze względu na bezpieczeństwo wykonywania tych prac lub czynności. W praktyce oznacza to konieczność posiadania przez pracodawcę zapasowych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, tak by było możliwe ich udostępnienie w razie konieczności. W ocenie Sądu, skoro z przepisów KP wynika, że skarżąca jest obowiązana dysponować zapasowymi środkami ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, to mając na uwadze wynikający z art. 286 i 287 OrdPodU obowiązek współdziałania z osobami kontrolującymi, nie można uznać, iż brak posiadania przez kontrolujących własnych kasków ochronnych, miałby stanowić powód do uzasadnionej dwukrotnej odmowy przeprowadzenia oględzin. Prezentowana przez skarżącą postawa wobec osób uprawnionych do przeprowadzenia oględzin w toku kontroli podatkowej, nie wskazywała na rzeczywistą chęć współpracy i współdziałania z kontrolującymi i zagwarantowania im swobodnego wstępu i poruszania się po terenie jednostki kontrolowanej. Wręcz przeciwnie dążyła ona do konfrontacji z nimi i uniemożliwienia przeprowadzenia w wyznaczonych datach dowodu z oględzin. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną podatniczki uznając, że pojęcie „czynności inspekcyjnych”, którym posłużono się w art. 3044 KP należy rozumieć szerzej niż to przyjmuje strona, tj. również jako czynności kontrolne. Ratio legis tego przepisu, polega bowiem na konieczności posiadania przez pracodawcę zapasowych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego w celu ich udostępnienia w razie konieczności osobom niebędącym, co do zasady, pracownikami w danym zakładzie pracy. Obowiązek zapewnienia odzieży ochronnej kontrolującym spoczywał na skarżącej również z mocy ogólnych unormowań OrdPodU o kontroli podatkowej. Jak stanowi zwłaszcza art. 287 § 5 OrdPodU, kontrolujący są uprawnieni do wstępu na teren jednostki kontrolowanej oraz poruszania się po tym terenie na podstawie legitymacji służbowej bez potrzeby uzyskiwania przepustki oraz nie podlegają rewizji osobistej przewidzianej w regulaminie wewnętrznym tej jednostki; podlegają natomiast przepisom o bezpieczeństwie i higienie pracy obowiązującym w kontrolowanej jednostce. Natomiast z art. 287 § 1 i 3 OrdPodU wynika, że kontrolowany ma obowiązek umożliwić czynności kontrolne polegające m.in. na zapewnieniu wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego i w tym zakresie zapewnić kontrolującemu warunki do pracy. Przepisy te niewątpliwie na tyle szeroko określają powinności kontrolowanego, że można z nich wywieść kontestowany przez stronę obowiązek posiadania odzieży ochronnej. Odmowa wstępu na miejsce oględzin byłaby uzasadniona, gdyby prowadzący kontrolę nie zastosowali się do warunków przeprowadzenia oględzin zapewnionych przez skarżącą. Wyrok NSA z 18.7.2018 r., I FSK 874/18
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną, uzasadniając, że odmowa współpracy i uniemożliwienie przeprowadzenia oględzin były bezzasadne. NSA wskazał, że kontrolujący mieli prawo do wstępu na teren budowy, a kontrolowana powinna była zapewnić środki ochrony BHP. Wyrok NSA potwierdził stanowisko skarżonej instytucji.