Transakcja wymiany udziałów spełniająca warunki z art. 12 ust. 4d PDOPrU może dotyczyć nabycia udziałów od kilku wspólników w ramach transakcji z nimi zawieranych

Na tle art. 12 ust. 4d i ust. 12 PDOPrU, w którym mowa o „wspólniku”, a nie „wspólnikach”, należy przyjąć, że przepis ten może dotyczyć nabycia udziałów od kilku wspólników w ramach kilku transakcji, a nie nabycia od jednego wspólnika w ramach transakcji z nim zawieranych. Wyrok NSA z 26.6.2018 r., II FSK 1722/16. Spółka (dalej: spółka nabywająca) planowała utworzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: spółka nabywana), a w przyszłości objęcie w niej udziałów. Spółka nabywająca miała otrzymać w drodze aportu udziały w nowo powstałej spółce, które miały zapewnić spółce nabywającej bezwzględną większość praw głosów. W związku z aportem miało dojść do podwyższenia kapitału zakładowego oraz emisji udziałów przez spółkę nabywającą, które mieli objąć wspólnicy wnoszący aportem swoje udziały w spółce nabywanej. Aporty miałyby miejsce w różnych dniach, lecz nie dłużej niż w okresie 6 miesięcy od podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki nabywającej i wniesieniu pierwszego aportu. Na tym tle spółka zapytała organ, jakie koszty uzyskania przychodów powinna przyjąć w związku z odpłatnym zbyciem udziałów w spółce nabywanej. W ocenie spółki w związku z odpłatnym zbyciem udziałów w spółce nabywanej powinna przyjąć koszty uzyskania przychodów w wysokości wartości nominalnej udziałów wydanych wspólnikom. Spółka wskazała, że skoro nabędzie udziały spółki nabywanej w ramach wymiany udziałów, to w związku z późniejszym odpłatnym zbyciem udziałów powinna przyjąć koszty uzyskania przychodów w wysokości wartości nominalnej udziałów.

Tematyka: Transakcja wymiany udziałów, art. 12 ust. 4d PDOPrU, wspólnik, spółka, nabycie udziałów, transakcja, koszty uzyskania przychodów

Na tle art. 12 ust. 4d i ust. 12 PDOPrU, w którym mowa o „wspólniku”, a nie „wspólnikach”, należy przyjąć, że przepis ten może dotyczyć nabycia udziałów od kilku wspólników w ramach kilku transakcji, a nie nabycia od jednego wspólnika w ramach transakcji z nim zawieranych. Wyrok NSA z 26.6.2018 r., II FSK 1722/16. Spółka (dalej: spółka nabywająca) planowała utworzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: spółka nabywana), a w przyszłości objęcie w niej udziałów. Spółka nabywająca miała otrzymać w drodze aportu udziały w nowo powstałej spółce, które miały zapewnić spółce nabywającej bezwzględną większość praw głosów. W związku z aportem miało dojść do podwyższenia kapitału zakładowego oraz emisji udziałów przez spółkę nabywającą, które mieli objąć wspólnicy wnoszący aportem swoje udziały w spółce nabywanej. Aporty miałyby miejsce w różnych dniach, lecz nie dłużej niż w okresie 6 miesięcy od podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki nabywającej i wniesieniu pierwszego aportu. Na tym tle spółka zapytała organ, jakie koszty uzyskania przychodów powinna przyjąć w związku z odpłatnym zbyciem udziałów w spółce nabywanej. W ocenie spółki w związku z odpłatnym zbyciem udziałów w spółce nabywanej powinna przyjąć koszty uzyskania przychodów w wysokości wartości nominalnej udziałów wydanych wspólnikom. Spółka wskazała, że skoro nabędzie udziały spółki nabywanej w ramach wymiany udziałów, to w związku z późniejszym odpłatnym zbyciem udziałów powinna przyjąć koszty uzyskania przychodów w wysokości wartości nominalnej udziałów.

Na tle art. 12 ust. 4d i ust. 12 PDOPrU, w którym mowa o „wspólniku”, a nie „wspólnikach”, należy przyjąć, że
przepis ten może dotyczyć nabycia udziałów od kilku wspólników w ramach kilku transakcji, a nie nabycia od
jednego wspólnika w ramach transakcji z nim zawieranych.
Wyrok NSA z 26.6.2018 r., II FSK 1722/16

Spółka (dalej: spółka nabywająca) planowała utworzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: spółka
nabywana), a w przyszłości objęcie w niej udziałów. Spółka nabywająca miała otrzymać w drodze aportu udziały
w nowo powstałej spółce, które miały zapewnić spółce nabywającej bezwzględną większość praw głosów. W związku
z aportem miało dojść do podwyższenia kapitału zakładowego oraz emisji udziałów przez spółkę nabywającą, które
mieli objąć wspólnicy wnoszący aportem swoje udziały w spółce nabywanej. Aporty miałyby miejsce w różnych
dniach, lecz nie dłużej niż w okresie 6 miesięcy od podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki
nabywającej i wniesieniu pierwszego aportu.
Na tym tle spółka zapytała organ, jakie koszty uzyskania przychodów powinna przyjąć w związku z odpłatnym
zbyciem udziałów w spółce nabywanej.
W ocenie spółki w związku z odpłatnym zbyciem udziałów w spółce nabywanej powinna przyjąć koszty uzyskania
przychodów w wysokości wartości nominalnej udziałów wydanych wspólnikom. Spółka wskazała, że skoro nabędzie
udziały spółki nabywanej w ramach wymiany udziałów, to w związku z późniejszym odpłatnym zbyciem udziałów
powinna przyjąć koszty uzyskania przychodów w wysokości wartości nominalnej udziałów.
Dyrektor IS w Bydgoszczy zakwestionował stanowisko spółki i wskazał, że art. 12 ust. 4d oraz art. 12 ust. 12
PDOPrU dotyczą nabycia udziałów od jednego wspólnika w ramach kilku transakcji, a nie nabycia udziałów od kilku
wspólników w ramach wielu transakcji z nimi zawieranych. Organ uznał, że przy ustalaniu kosztów uzyskania
przychodów w związku z planowanym odpłatnym zbyciem udziałów spółka nabywająca może co prawda uwzględnić
poniesione wydatki na ich objęcie, tj. jak wskazała spółka, wartość nominalną udziałów spółki nabywającej wydanych
jego wspólnikom w zamian za wniesione przez nich udziały spółki nabywanej, jednak nie na podstawie tych
przepisów, które wskazała w uzasadnieniu swojego stanowiska, a na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 PDOPrU, który
odnosi się do tylko do zbycia udziałów.
Zarówno WSA w Gdańsku, jak i NSA zakwestionowały stanowisko organu.
Rozpoznając sprawę, NSA wskazał, że celem ustawodawcy przy konstruowaniu przepisu dotyczącego wymiany
udziałów było nieopodatkowanie samej transakcji wymiany ­udziałów, przy jednoczesnym odroczeniu momentu
zaliczenia w poczet kosztów uzyskania przychodu wydatków na nabycie udziałów, na moment zbycia udziałów
nabytych w ramach takiej transakcji. Wykładnia, którą organ przyjął, zrównuje wysokość kosztów podatkowych
z tytułu zbycia udziałów, które powstają na skutek zwykłej transakcji zbycia udziałów z tymi, które powstają na
gruncie transakcji wymiany udziałów.
Należy się zgodzić z NSA, który uznał, że brzmienie przepisu art. 12 ust. 4d PDOPrU pozwala zastosować tę
regulację do więcej niż jednej transakcji nabycia udziałów. Naczelny Sąd Administracyjny słusznie uznał, wbrew
poglądowi organu, że literalne brzmienie tego przepisu nie ogranicza jego zastosowania do nabycia udziałów tylko od
jednego wspólnika w ramach kilku transakcji. Naczelny Sąd Administracyjny posłużył się wykładnią funkcjonalną
i odwołał się do ratio legis przepisu, którym jest zachowanie neutralności podatkowej samej transakcji wymiany
udziałów, a jednocześnie odroczenie momentu zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na nabycie udziałów.
Sąd doszedł do słusznego wniosku, że odmienna interpretacja tego przepisu doprowadziłaby do sytuacji, w której
transakcja wymiany udziałów byłaby zrównana na gruncie podatkowym ze zwykłym zbyciem udziałów. Stałoby się
tak, ponieważ wysokość kosztów podatkowych z tytułu zbycia udziałów byłaby równa z tymi, które powstają na
skutek transakcji wymiany udziałów. Wobec powyższego należy stwierdzić, że organ, wydając zaskarżoną
interpretację, dokonał wadliwej wykładni art. 12 ust. 4d PDOPrU, uznając, że w omawianym przypadku, przepis art.
12 ust. 12 PDOPrU nie znajdzie zastosowania, a zastosowanie powinien znaleźć przepis art. 16 ust. 1 pkt 8
PDOPrU, dotyczący samego zbycia udziałów. Stanowisko przedstawione przez NSA jest tożsame z dotychczasową
linią orzeczniczą sądów administracyjnych w zakresie wykładni art. 12 ust. 4d PDOPrU, zgodnie z którą zakres
stosowania tego przepisu rozciąga się również na transakcje obejmujące więcej niż jednego wspólnika. Należy także
wskazać, że argumentacja przedstawiona przez NSA jest zbieżna z regulacjami dyrektywy europejskiej nr



2009/133/WE, której implementację stanowią omawiane przepisy PDOPrU. Mimo że przepisy unijne odnoszą się
przede wszystkim do transakcji, której stronami są podmioty z różnych państw członkowskich, to sądy często sięgają
do tych regulacji, dokonując wykładni polskich przepisów odnoszących się do wymiany udziałów.
Wyrok NSA z 26.6.2018 r., II FSK 1722/16







Naczelny Sąd Administracyjny słusznie uznał, wbrew poglądowi organu, że literalne brzmienie przepisu art. 12 ust. 4d PDOPrU nie ogranicza jego zastosowania do nabycia udziałów tylko od jednego wspólnika w ramach kilku transakcji. Naczelny Sąd Administracyjny posłużył się wykładnią funkcjonalną i odwołał się do ratio legis przepisu, którym jest zachowanie neutralności podatkowej samej transakcji wymiany udziałów, a jednocześnie odroczenie momentu zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na nabycie udziałów. Sąd doszedł do słusznego wniosku, że odmienna interpretacja tego przepisu doprowadziłaby do sytuacji, w której transakcja wymiany udziałów byłaby zrównana na gruncie podatkowym ze zwykłym zbyciem udziałów. Stałoby się tak, ponieważ wysokość kosztów podatkowych z tytułu zbycia udziałów byłaby równa z tymi, które powstają na skutek transakcji wymiany udziałów. Wobec powyższego należy stwierdzić, że organ, wydając zaskarżoną interpretację, dokonał wadliwej wykładni art. 12 ust. 4d PDOPrU, uznając, że w omawianym przypadku, przepis art. 12 ust. 12 PDOPrU nie znajdzie zastosowania, a zastosowanie powinien znaleźć przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 PDOPrU, dotyczący samego zbycia udziałów. Stanowisko przedstawione przez NSA jest tożsame z dotychczasową linią orzeczniczą sądów administracyjnych w zakresie wykładni art. 12 ust. 4d PDOPrU, zgodnie z którą zakres stosowania tego przepisu rozciąga się również na transakcje obejmujące więcej niż jednego wspólnika. Należy także wskazać, że argumentacja przedstawiona przez NSA jest zbieżna z regulacjami dyrektywy europejskiej nr