Wniesienie akcji w spółce akcyjnej do funduszu inwestycyjnego w zamian za wydanie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych stanowi odpłatne zbycie akcji

Zbliżające się Wniesienie akcji w spółce akcyjnej do funduszu inwestycyjnego w zamian za wydanie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych stanowi temat orzeczenia NSA z 10.7.2018 r., II FSK 1824/16. Sprawa dotyczy rozpoznania przychodu podatnika w kontekście zamiany akcji na certyfikaty inwestycyjne. Istotne jest określenie momentu powstania przychodu oraz kwalifikacja tej operacji pod kątem przepisów PDOFizU.

Tematyka: Wniesienie akcji, fundusz inwestycyjny, jednostki uczestnictwa, certyfikaty inwestycyjne, odpłatne zbycie akcji, przychód, PDOFizU, interpretacja indywidualna, NSA, WSA, rozpoznanie przychodu

Wniesienia akcji w spółce akcyjnej do funduszu inwestycyjnego w zamian za wydanie jednostek
uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych stanowi odpłatne zbycie akcji, o którym mowa w art. 17 ust. 1
pkt 6 lit. a) PDOFizU.
Wyrok NSA z 10.7.2018 r., II FSK 1824/16

Podatnik objął akcje spółki akcyjnej po ich wartości nominalnej. Podatnik zamierzał wnieść akcje do zamkniętego
funduszu inwestycyjnego w zamian za wydanie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych. Liczba
przyznanych certyfikatów inwestycyjnych miała zależeć od wyceny akcji dokonanej przez fundusz inwestycyjny.
Uzyskane certyfikaty miały mieć charakter niepodzielny i niezbywalny oraz uprawniać w przyszłości do uzyskania
korzyści poprzez wykup certyfikatów przez fundusz.
W związku z zaistniałym stanem faktycznym podatnik wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidulanej,
zadając pytanie, czy przekazanie akcji do zamkniętego funduszu inwestycyjnego w zamian za wydanie certyfikatów
inwestycyjnych jest zdarzeniem skutkującym powstaniem przychodu po stronie podatnika. We wniosku podatnik
przyjął stanowisko, zgodnie z którym przekazanie akcji do funduszu nie powoduje powstania przychodu w chwili
wniesienia akcji do funduszu i wydania certyfikatów. Zdaniem podatnika otrzymane certyfikaty, którymi podatnik nie
może swobodnie dysponować i które nie mają uchwytnej wartości, nie spełniają definicji przychodu z art. 11 ust. 1
PDOFizU. Certyfikaty są jedynie zapewnieniem uzyskania w przyszłości potencjalnej korzyści. Tym samym czynność
zamiany akcji na certyfikaty nie może mieć określonej wzajemnej ekwiwalentności. W rezultacie czynność zamiany
akcji na certyfikaty nie mieści się w pojęciu odpłatnego zbycia z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) PDOFizU. Zdaniem
podatnika przychód należy rozpoznać w chwili zakończenia procesu inwestycyjnego, czyli w momencie odkupienia
certyfikatów przez fundusz.
Powyższe stanowisko podatnika zostało zakwestionowane przez Dyrektywę IS w Warszawie, a następnie przez
WSA w Warszawie. Podatnik złożył skargę kasacyjną od wyroku WSA w Warszawie, która została oddalona przez
NSA. W uzasadnieniu orzeczenia NSA wskazał, że przychód w postaci uzyskanych certyfikatów inwestycyjnych nie
powstaje wskutek pozostawienia ich do swobodnej dyspozycji podatnika na podstawie art. 11 ust. 1 PDOFizU, lecz
na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) PDOFizU jako wyjątek od art. 11 ust. 1 PDOFizU. Wniesienie akcji do
funduszu inwestycyjnego na podstawie regulacji ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi
funduszami inwestycyjnymi (dalej: -InwestFundU) ma charakter definitywny, co powoduje, że jest objęte pojęciem
„zbycia” z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) -PDOFizU rozumianym w orzecznictwie NSA jako każda forma przeniesienia
własności. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że wartość przyznanych certyfikatów jest uchwytna wskutek m.in.
obowiązkowej wyceny aktywów funduszu i w rezultacie pozwala wyrazić wartość przychodu osiągniętego wskutek
wydania certyfikatów.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOFizU) za
przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów
wartościowych. W opisanym orzeczeniu zasadnicze znaczenie ma określenie, czy wniesienie akcji spółki akcyjnej do
funduszu i otrzymanie w zamian certyfikatów inwestycyjnych funduszu inwestycyjnego mieści się w kategorii
odpłatnego zbycia akcji i w rezultacie, czy momentem, w którym należy dokonać rozpoznania przychodu przez
podatnika w podatku dochodowym do osób fizycznych, jest moment wniesienia akcji do funduszu inwestycyjnego,
a nie jak wnioskuje podatnik, chwila realizacji zysku/straty z umorzenia certyfikatów inwestycyjnych, uzyskanych
w zamian za wniesienie akcji.
Warto wskazać, że zasadniczą formą dokonywania wpłat do funduszu inwestycyjnego na gruncie InwestFundU jest
wpłata w formie pieniężnej, z którą zrównane zostało wniesienie papieru wartościowanego do funduszu jako
alternatywnej formy wpłaty. Wobec powyższego jest to szczególna forma opłacenia certyfikatów papierami
wartościowymi, a przyznane w zamian za wniesienie papieru wartościowego certyfikaty posiadają ekwiwalent
pieniężny i mogą określić cenę zbycia akcji (nawet przyjmując, że czynność wniesienia akcji do funduszu
inwestycyjnego jest czynnością odmienną od cywilistycznej umowy sprzedaży lub zamiany).
Za słusznością oceny NSA przemawia ocena systemowa i celowościowa niepozwalająca uznać, że wniesienie akcji
do funduszu inwestycyjnego powinno być rozpatrywane w szczególny sposób tylko ze względu na fakt, że akcje
wnoszone są do specyficznego rodzaju podmiotu. Co do zasady wniesienie akcji do spółki w rozumieniu art. 5a pkt
28 PDOFizU (np. w formie wkładu) w zamian za jednostki inkorporujące prawa majątkowe tego podmiotu powoduje

powstanie przychodu po stronie podatnika na gruncie PDOFizU. Nie widać tu systemowego uzasadnienia dla
odrębnego rozpatrywania sytuacji wniesienia akcji do funduszu inwestycyjnego, którego ekonomiczny skutek jest
istotnie podobny do wniesienia akcji jako wkładu do spółki kapitałowej.
Orzeczenie NSA podtrzymuje utrwaloną linię orzeczniczą, wyrażoną m.in. w orzeczeniu z 19.3.2010 r., II FSK
1844/08 i stojącą w sprzeczności z pojedynczymi stanowiskami odmiennymi wyrażonymi w orzeczeniach
z 19.10.201o r., II FSK 1047/09 i z 8.3.2013 r., II FSK 1479/11.
Wyrok NSA z 10.7.2018 r., II FSK 1824/16

Orzeczenie NSA potwierdza, że wniesienie akcji do funduszu inwestycyjnego w zamian za certyfikaty inwestycyjne jest formą odpłatnego zbycia akcji. Decyzja ta ma istotne konsekwencje podatkowe dla podatnika i wyznacza moment rozpoznania przychodu. Przyznane certyfikaty są traktowane jako wartość uchwytna, co wpływa na interpretację przepisów PDOFizU.