Podatek VAT – lokalny podatek od sprzedaży zgodny z Dyrektywą VAT
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 7.8.2018 r. dotyczy zgodności lokalnego podatku od sprzedaży w Tallinie z Dyrektywą VAT. Skarżący poddali podatek w wątpliwość, argumentując niezgodność z przepisami unijnymi. Trybunał analizując sprawę stwierdził, że podatek nie spełnia cech podatku obrotowego, co pozwala utrzymać go zgodnie z Dyrektywą VAT.
Tematyka: Podatek VAT, lokalny podatek od sprzedaży, Dyrektywa VAT, Trybunał Sprawiedliwości UE, TSUE, Viking Motors AS, TKM Beauty Eesti OÜ, TKM King AS, Kaubamaja AS, Selver AS, Estonia
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 7.8.2018 r. dotyczy zgodności lokalnego podatku od sprzedaży w Tallinie z Dyrektywą VAT. Skarżący poddali podatek w wątpliwość, argumentując niezgodność z przepisami unijnymi. Trybunał analizując sprawę stwierdził, że podatek nie spełnia cech podatku obrotowego, co pozwala utrzymać go zgodnie z Dyrektywą VAT.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE, Trybunał) z 7.8.2018 r. w sprawie Viking Motors AS, TKM Beauty Eesti OÜ, TKM King AS, Kaubamaja AS, Selver AS (dalej: Podatnicy lub Skarżący) przeciwko Tallinna linn, Maksu- ja Tolliamet (Estonia). W wyroku Trybunał rozpatrywał kwestię zgodności wprowadzonego w Estonii lokalnego podatku od sprzedaży z przepisami dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: Dyrektywa VAT). Sprawa będąca przedmiotem orzeczenia dotyczyła ustanowionego w Tallinie na mocy estońskiej ustawy o podatkach lokalnych oraz uchwały rady miasta, podatku od sprzedaży (dalej: podatek). Podatek był pobierany od towarów i usług dostarczanych lub świadczonych na rzecz osób fizycznych na obszarze Tallina lub towarów i usług dostarczanych lub świadczonych z tego miasta. Podatnikami byli handlowcy wpisani do rejestru działalności gospodarczej, posiadający zakład na obszarze miasta i prowadzący działalność w zakresie handlu detalicznego, gastronomii lub w sektorze wszelkiego rodzaju usług. Stawka podatku wynosiła 1% wartości towarów i usług. Skarżący, będący przedsiębiorcami zobowiązanymi do zapłaty podatku, uznali, że podatek ten jest pobierany nienależnie z uwagi na niezgodność wprowadzających go przepisów z przepisami Dyrektywy VAT i wnieśli o zwrot zapłaconych kwot. Organy podatkowe odmówiły racji Podatnikom, w wyniku czego sprawa trafiła do sądu. Po wniesieniu skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy uznał, że istnieją wątpliwości w zakresie zgodności przepisów wprowadzających Podatek z regulacjami Dyrektywy VAT i w związku z tym postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym: Czy przepisy Dyrektywy VAT (art. 401) należy interpretować w ten sposób, że podatek krajowy, który jest powszechnie stosowany i ustalany proporcjonalnie do ceny, a także pobierany wyłącznie na etapie sprzedaży towaru lub usługi na rzecz konsumenta, który ponosi jego ciężar, jest zgodny ze wskazaną regulacją i czy powoduje zagrożenie dla funkcjonowania wspólnego systemu VAT oraz czy zakłóca konkurencję? Trybunał wskazał, że pytanie zmierza w istocie do ustalenia, czy art. 401 Dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on utrzymaniu lub wprowadzeniu lokalnego podatku od sprzedaży (Podatku). Trybunał uznał, że zgodnie z brzmieniem przedmiotowej regulacji Dyrektywa VAT nie uniemożliwia państwom członkowskim utrzymywania lub wprowadzania wszelkich podatków, ceł i należności, które nie mają charakteru podatków obrotowych, pod warunkiem że pobór tych podatków nie wiąże się w wymianie handlowej między państwami członkowskimi z formalnościami przy przekraczaniu granic. Wykładnia literalna wskazanego przepisu prowadzi do wniosku, że utrzymanie lub wprowadzenie takich podatków jest dopuszczalne, pod warunkiem że nie mają one cech podatku obrotowego. Pojęcie podatku obrotowego nie zostało zdefiniowane w unijnych przepisach, jednakże było wielokrotnie interpretowane w orzecznictwie pod kątem wszystkich dyrektywy regulujących wspólny system podatków obrotowych. Na podstawie przytoczonych wyroków Trybunał stwierdził, że aby ocenić, czy dana należność może zostać uznana za podatek obrotowy, a tym samym jej wprowadzenie nie jest zgodne z prawem unijnym, należy ustalić, czy powoduje on zagrożenie dla funkcjonowania wspólnego systemu VAT, obciążając obrót towarów i usług oraz oddziałując na transakcje handlowe w sposób podobny do tego, który charakteryzuje VAT. W tym kontekście TSUE przypomniał, że za należności obciążające obrót towarów i usług należy uznać podatki i opłaty mające zasadnicze cechy charakterystyczne dla VAT, nawet jeśli nie są one identyczne. Orzecznictwo wskazuje na cztery takie cechy, tj.: (i) generalny sposób stosowania VAT do czynności, których przedmiotem są towary lub usługi, (ii) ustalenie jego kwoty w sposób proporcjonalny do ceny otrzymanej przez podatnika jako wynagrodzenie za dostarczone towary lub świadczone usługi, (iii) pobór podatku na każdym etapie procesu produkcji lub dystrybucji, niezależnie od liczby wcześniejszych transakcji, oraz (iv) odliczenie od podatku należnego od podatnika kwot zapłaconych na poprzednich etapach procesu produkcji i dystrybucji z tym skutkiem, że ów podatek na danym etapie stosuje się wyłącznie do wartości dodanej na tym etapie oraz że końcowe obciążenie podatkowe ponosi ostatecznie konsument. Tym samym, aby uzyskać odpowiedź na postawione przez sąd krajowy pytanie, należy rozważyć, czy podatek spełnia wszystkie wskazane cechy, uwzględniając przy tym konieczność zagwarantowania neutralności wspólnego systemu VAT. Skład orzekający zauważył, że podatek nie spełnia trzeciego i czwartego wymogu przypisanego dla podatku VAT, gdyż nie jest pobierany na każdym etapie procesu produkcji i dystrybucji, a także nie ma możliwości odliczenia podatku naliczonego na wcześniejszym etapie. Dlatego też, zdaniem Trybunału, jest to wystarczające dla uznania, że podatek nie może zostać zakwalifikowany jako „podatek obrotowy”, o którym mowa w art. 401 Dyrektywy VAT. Co oznacza z kolei, że jego wprowadzenie i utrzymywanie nie jest niezgodne z przepisami Dyrektywy VAT. Dodatkowo Trybunał podkreślił, że z przepisów lokalnych dotyczących podatku wynika, że okoliczność, iż przerzucenie ciężaru podatku na konsumenta zależy wyłącznie od sprzedawców i stanowi dla nich możliwość, a nie obowiązek. Sprzedawcy mogą się zdecydować na przeniesienie ciężaru podatku na nabywcę, jednak nie muszą. Tym samym jedynie zachowanie sprzedawcy może zdecydować o jego odmiennym traktowaniu pod względem podatkowym w stosunku do konkurenta, a także o ewentualnych różnicach cenowych ponoszonych przez część konsumentów w stosunku do innych. W konsekwencji neutralność wspólnego systemu VAT nie może być w ten sposób zagrożona. Odpowiadając zatem na postawione pytanie, TSUE orzekł, że przepisy Dyrektywy VAT (art. 401) należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwiają się utrzymaniu lub wprowadzeniu przez państwa członkowskie podatku od sprzedaży, jeżeli taki podatek nie spełnia cech podatku obrotowego. Joanna Fiema-Kurek, radca prawny Kancelaria Hogan Lovells Wyrok TS z 7.8.2018 r. w sprawie Viking Motors AS, TKM Beauty Eesti OÜ, TKM King AS, Kaubamaja AS, Selver AS C-475/17
Trybunał orzekł, że przepisy Dyrektywy VAT nie sprzeciwiają się utrzymaniu lokalnego podatku od sprzedaży, jeśli nie spełnia on cech podatku obrotowego. Decyzja ta zapewnia neutralność wspólnego systemu VAT i eliminuje zagrożenia dla konkurencji na rynku.