Koszty uzyskania przychodu ze zbycia udziałów
K.K. złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej kosztów uzyskania przychodu ze zbycia udziałów spółki z o.o. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że kwota odstępnego nie stanowi kosztu zbycia udziałów, co skłoniło K.K. do zwrócenia się o rozstrzygnięcie do organu podatkowego. Minister Finansów uznał, że zapłacone odstępne nie jest kosztem zbycia udziałów, co spotkało się z niezgodą K.K. i skutkowało postępowaniem sądowym.
Tematyka: koszty uzyskania przychodu, zbycie udziałów, odstępne, Naczelny Sąd Administracyjny, Minister Finansów, interpretacja indywidualna
K.K. złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej kosztów uzyskania przychodu ze zbycia udziałów spółki z o.o. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że kwota odstępnego nie stanowi kosztu zbycia udziałów, co skłoniło K.K. do zwrócenia się o rozstrzygnięcie do organu podatkowego. Minister Finansów uznał, że zapłacone odstępne nie jest kosztem zbycia udziałów, co spotkało się z niezgodą K.K. i skutkowało postępowaniem sądowym.
Kwota odstępnego wynikająca z umowy przedwstępnej nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu ze zbycia udziałów innej osobie na podstawie odrębnej umowy, gdyż obowiązek zapłaty kwoty odstępnego nie stanowił warunku dojścia do skutku umowy zbycia udziałów – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny. Stan faktyczny K.K. złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Wyjaśnił w nim, że będąc mniejszościowym udziałowcem w „A”. sp. z o.o., skonfliktowanym z większościowymi wspólnikami, zawarł umowę warunkową sprzedaży udziałów na rzecz osoby trzeciej – A.B. W umowie spółki znajdowało się zastrzeżenie, że zbycie udziałów wymaga zgody tej spółki udzielanej w formie uchwały zgromadzenia wspólników. Ponieważ K.K. nie uzyskał zgody na przejście udziałów na rzecz A.B., zainicjował postępowanie sądowe o wyrażenie przez sąd rejestrowy zastępczej zgody na zbycie udziałów. W jego trakcie „A”. sp. z o.o. zaproponowała wnioskodawcy odkupienie udziałów po cenie wskazanej przez biegłego sądowego przez jednego ze wspólników. A.B. wyraził zgodę na odstąpienie od przeniesienia na niego udziałów i rozwiązanie umowy warunkowej, o ile K.K. zapłaci na jego rzecz odstępne. K.K. uiścił żądaną kwotę a następnie w 2014 r. sprzedał udziały osobie wskazanej przez „A”. sp. z o.o. W związku z tym, K.K. zwrócił się do organu podatkowego o rozstrzygnięcie: Czy zapłacone odstępne stanowi koszt odpłatnego zbycia przez niego udziałów na rzecz dotychczasowego udziałowca pomniejszający przychód do opodatkowania z tytułu sprzedaży udziałów w 2014 r.? Przedstawiając własne stanowisko w sprawie wnioskodawca dowodził, że uwolnienie zbywanych udziałów od roszczeń dotychczasowego kontrahenta warunkowało ważność i skuteczność zawartej w 2014 r. umowy sprzedaży. Zatem zapłacone odstępne stanowi koszt odpłatnego zbycia udziałów pomniejszający przychód z tytułu ich sprzedaży. Minister Finansów uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) oraz art. 19 ust. 1 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.; dalej jako: PDOFizU), przychodem z odpłatnego zbycia udziałów w spółce z o.o. jest ich wartość wynikająca z umowy wyrażona w cenie zbywanych udziałów, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Z uwagi na fakt, że pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w PDOFizU, należy stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty zbycia udziałów uważa się wszystkie wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby transakcja zbycia mogła dojść do skutku. Zdaniem Ministra Finansów, zapłata odstępnego nie była warunkiem zbycia udziałów innej osobie. Uzasadnienie WSA i NSA Po bezskutecznym wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa K.K. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, który uchylił zaskarżoną interpretację z uwagi na naruszenie przepisów proceduralnych mających istotny wpływ na wynik sprawy, zarzucając organowi dokonanie oceny stanu faktycznego, który nie odpowiada opisowi przedstawionemu przez skarżącego we wniosku. Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił jednak skargę kasacyjną Ministra Finansów i uchylił zaskarżony wyrok przekazując Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Szczecinie sprawę do ponownego rozpoznania, stwierdzając, że nie ma odmienności między stanem faktycznym przyjętym przez organ za podstawę wydania interpretacji a stanem faktycznym przedstawionym we wniosku. Orzekając ponownie WSA w Szczecinie uznał skargę za niezasadną. Sąd wyjaśnił, że za koszty zbycia udziałów uważa się wszystkie wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby transakcja zbycia mogła dojść do skutku. Istotne jest zatem, czy zbywca udziałów jest zobowiązany ponieść określony koszt w związku z ich zbyciem i czy ten koszt jest ze zbyciem bezpośrednio związany. Zapłata odstępnego nie była warunkiem koniecznym dla dokonania zbycia udziałów innej osobie, była nim bowiem zgoda spółki w formie uchwały zgromadzenie wspólników. Sąd wskazał, że konieczność zapłaty kontrahentowi odstępnego była związana z tym, że skarżący sprzedał udziały innej osobie i rozwiązał umowę warunkową, jednakże związek ten nie może być określany jako konieczny warunek dla ważnego przejścia udziałów na rzecz nowego nabywcy, a więc, dla skutecznego zawarcia umowy sprzedaży udziałów. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną K.K. Zapłata odstępnego wynikała z działań prawnych wnioskodawcy zmierzających do zbycia udziałów spółki wobec skonfliktowania z większościowymi udziałowcami. W uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, że koszty poniesione przez wnioskodawcę z tego tytułu były związane ze zbyciem udziałów spółki, ale ich poniesienie nie było konieczne i bezpośrednio związane z warunkiem skutecznego zawarcia umowy sprzedaży udziałów. Wyrok NSA z 25.10.2018 r., II FSK 2517/18
Naczelny Sąd Administracyjny ostatecznie oddalił skargę kasacyjną K.K., potwierdzając, że zapłacone odstępne nie stanowi kosztu odpłatnego zbycia udziałów. Sąd podkreślił, że koszty związane z odstępnym nie były konieczne dla skutecznego zbycia udziałów, co potwierdzają wyroki WSA i NSA.