Rachunek podmiotu kwalifikowanego

Zmiana wprowadzona do ustawy dotyczy głównie kwestii blokad rachunku podmiotu kwalifikowanego, która weszła w życie w 2018 r. oraz nowych przepisów dotyczących definicji rachunku podmiotu kwalifikowanego. Rozszerzenie zakresu danych przekazywanych przez banki i kasy oszczędnościowo-kredytowe ma zwiększyć skuteczność analizy ryzyka. Dodatkowo, wprowadzono obowiązki informacyjne dla banków w przypadku blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego oraz wniosków o udzielenie informacji przez podmiot kwalifikowany.

Tematyka: rachunek podmiotu kwalifikowanego, blokada rachunku, definicja rachunku, rozszerzenie zakresu danych, informowanie banków, obowiązki informacyjne, zmiany w Ordynacji podatkowej, analiza ryzyka, przekazywanie informacji, 1.7.2019

Zmiana wprowadzona do ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j..: Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.,
dalej jako: OrdPU) ustawą z 5.7.2018 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U. poz. 1499 ze zm.) dotyczy przede wszystkim kwestii blokad rachunku podmiotu
kwalifikowanego. Znaczna część przepisów ustawy zmieniającej weszła w życie w 2018 r. – jednak kilka
istotnych rozwiązań pojawi się w praktyce stosowania rachunku podmiotu kwalifikowanego z dniem 1.7.2019
r.
• Z dniem 1.7.2019 r. w życie wejdą przepisy ustawy zmieniającej rozszerzające definicję rachunku podmiotu
kwalifikowanego.
• Rozszerzony zostanie również zakres danych o rachunkach podmiotów kwalifikowanych przekazywanych przez
banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.
• Uszczegółowione zostaną przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące informowania podmiotu kwalifikowanego (na
jego wniosek) przez bank oraz spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową o blokadzie rachunku.
Objęcie definicją rachunku podmiotu kwalifikowanego lokaty terminowej
Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 119zg pkt 5 OrdPU przez rachunek podmiotu kwalifikowanego rozumie się:
1) rachunek rozliczeniowy, o którym mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (t.j.: Dz.U.
z 2018 r. poz. 2187 ze zm., PrBank), podmiotu kwalifikowanego,
2) rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej będącego podmiotem kwalifikowanym,
3) rachunek VAT w rozumieniu art. 2 pkt 37 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j.: Dz.U. z 2018 r.
poz. 2174 ze zm., dalej jako: VATU) prowadzony dla rachunku rozliczeniowego albo rachunku członka spółdzielczej
kasy oszczędnościowo-kredytowej będącego podmiotem kwalifikowanym.
Definicja rachunku podmiotu kwalifikowanego zostanie rozszerzona o rachunek lokaty terminowej (zob. art. 49 ust.
1 pkt 2 oraz ust. 2 PrBank), który może być prowadzony dla tych samych podmiotów co rachunki rozliczeniowe.
Zmiana podyktowana jest zastosowaniem w praktyce lokat terminowych typu overnight (tzw. lokaty nocne),
w przypadku których działanie polegające na ich codziennym odnawianiu może sugerować, że na rachunku
rozliczeniowym nie są zgromadzone żadne środki i ograniczać przy tym możliwości dokonywania analiz transakcji
z użyciem algorytmów.
Rozszerzenie zakresu danych przekazywanych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe
Zwiększeniu skuteczności prowadzonej na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej analizy ryzyka
wykorzystywania działalności banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających
związek z wyłudzeniami skarbowymi służyć ma rozszerzenie zakresu informacji o rachunkach podmiotów
kwalifikowanych (art. 119zp § 1 pkt 1 i art. 119zq pkt 1 OrdPU), przekazywanych przez banki i spółdzielcze kasy
oszczędnościowo-kredytowe.
Zmiany w tym zakresie, które zaczną obowiązywać z dniem 1.7.2019 r., dotyczą:
1) dostępnych informacji o blokadach rachunku podmiotu kwalifikowanego oraz o blokadach środków na rachunku
podmiotu kwalifikowanego dokonanych na podstawie odrębnych ustaw zawierające wskazanie, czy blokada dotyczy
jednego rachunku podmiotu kwalifikowanego, kwotę blokady, termin, do którego obowiązuje blokada oraz organ, na
żądanie którego została dokonana blokada (art. 119zr § 2 pkt 3 OrdPU);
2) dostępnych informacji o zajęciach wierzytelności z rachunku podmiotu kwalifikowanego zawierające wskazanie,
czy zajęcie dotyczy jednego rachunku podmiotu kwalifikowanego, wskazanie, czy zajęcie zostało dokonane
w postępowaniu egzekucyjnym czy w postępowaniu zabezpieczającym, kwotę należności pieniężnej, na poczet
której dokonano zajęcia oraz organ egzekucyjny, który dokonał zajęcia (art. 119zr § 2 pkt 4 OrdPU);
3) wskazania numeru rachunku VAT w rozumieniu art. 2 pkt 37 VATU prowadzonego dla rachunku rozliczeniowego,
o którym mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 PrBank, albo rachunku członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej
będącego podmiotem kwalifikowanym (art. 119zr § 2 pkt 5 OrdPU);
4) dostępnych danych identyfikacyjnych pełnomocnika do rachunków podmiotu kwalifikowanego, reprezentanta
podmiotu kwalifikowanego, a także jego beneficjenta rzeczywistego w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy

z 1.3.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. z 2018 r. poz. 723 ze zm.,
dalej jako: TerroryzmU) – w przypadku gdy ta osoba złożyła dyspozycję przeprowadzenia transakcji dotyczącej
rachunku podmiotu kwalifikowanego, dokonała wpłaty gotówkowej na rachunek podmiotu kwalifikowanego lub
dokonała wypłaty gotówkowej z tego rachunku, w imieniu jego posiadacza, w tym przy użyciu karty płatniczej
w rozumieniu art. 2 pkt 15a ustawy z 19.8.2011 r. o usługach płatniczych (t.j.: Dz.U. z 2017 r. poz. 2003 ze zm., dalej
jako: UsłPłU) wydanej do rachunku podmiotu kwalifikowanego (art. 119zr § 3 pkt 7 OrdPU);
5) informacji o łącznej kwocie środków zajętych przez organ egzekucyjny lub zablokowanych na rachunku podmiotu
kwalifikowanego (art. 119zr § 3 pkt 8 OrdPU);
6) informacji o rodzaju podmiotu kwalifikowanego, kodu waluty rachunku podmiotu kwalifikowanego, numeru
rachunku podmiotu kwalifikowanego w formacie Numeru Rachunku Bankowego lub innego numeru – w przypadku
rachunku lokaty terminowej, daty zakończenia okresu, na jaki umowa lokaty terminowej została zawarta –
w przypadku rachunku lokaty terminowej, oraz daty otwarcia i zamknięcia rachunku podmiotu kwalifikowanego (art.
119zr § 1 pkt 3 OrdPU w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą);
7) dostępnych adresów IP, z których następowały logowania do usług bankowości elektronicznej umożliwiających
dostęp do rachunku podmiotu kwalifikowanego wraz ze wskazaniem identyfikatora, z którego użyciem dokonano
logowania, oraz daty i godziny tych logowań, a także z których zostały złożone dyspozycje przeprowadzenia
transakcji dotyczących rachunku podmiotu kwalifikowanego wraz ze wskazaniem identyfikatora, z którego użyciem
złożono dyspozycję, oraz daty i godziny złożenia tych dyspozycji – w przypadku gdy dyspozycje nie zostały złożone
z wykorzystaniem usług bankowości elektronicznej (art. 119 zs § 1 pkt 4 OrdPU).
Informowanie przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową na wniosek podmiotu
kwalifikowanego o żądaniu lub dokonaniu blokady jego rachunku
Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 119zv OrdPU bank oraz spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa nie
dysponują uprawnieniem do poinformowania podmiotu kwalifikowanego o przekazaniu żądania lub dokonaniu
blokady jego rachunku przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Konsekwencją zmian art. 119zv OrdPU jest
umożliwienie przekazywania przedmiotowych informacji przez bank oraz spółdzielczą kasę oszczędnościowo-
kredytową – z zachowaniem jednak pewnych ograniczeń. Zgodnie bowiem z art. 119zv § 4b OrdPU bank oraz
spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa informują podmiot kwalifikowany o przekazaniu żądania lub
dokonaniu blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego wyłącznie na jego wniosek, po uprzednim potwierdzeniu
przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, że wszystkie przekazane żądania blokady rachunków tego
podmiotu kwalifikowanego zostały wykonane. Taka zmiana przepisów w przypadku żądań blokad rachunków
podmiotu kwalifikowanego w więcej niż jednym banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej
spowoduje, że podmiot kwalifikowany otrzyma informację we wskazanym zakresie już po wykonaniu wszystkich
żądań.
Inne obowiązki informacyjne banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych
Artykuł 119zv OrdPU w nowym brzmieniu przewiduje również obowiązki informacyjne banków oraz
spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w przypadku złożenia dyspozycji przeprowadzenia transakcji
dotyczących rachunku podmiotu kwalifikowanego będącego przedmiotem blokady (§ 4c), a także w przypadku
otrzymania od podmiotu kwalifikowanego wniosku o udzielenie informacji o przekazaniu żądania lub dokonaniu
blokady jego rachunku (§ 4d). Wprowadzenie dodatkowych obowiązków informacyjnych ma na celu ułatwienie
ustalenia tożsamości i miejsca pobytu osób faktycznie korzystających z rachunku objętego blokadą (zob.
uzasadnienie do ustawy z 5.7.2018 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, druk
sejmowy Nr 2626).
Omówione powyżej zmiany wchodzą w życie z dniem 1.7.2019 r.

Wprowadzone zmiany, obowiązujące od 1.7.2019 r., mają na celu ułatwienie identyfikacji osób korzystających z rachunku objętego blokadą. Banki będą informować podmioty kwalifikowane o blokadzie rachunku na ich wniosek, po uprzednim potwierdzeniu przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Całkowita realizacja żądań blokad rachunków będzie komunikowana podmiotowi kwalifikowanemu dopiero po wykonaniu wszystkich żądań.