Zmiany w podatku akcyzowym

Analiza zmian w akcyzie wprowadzonych przez ustawodawcę w 2019 r. wymaga uwzględnienia nowelizacji przepisów związanych z dokumentowaniem przemieszczania wyrobów akcyzowych oraz zmianą stawek podatkowych. Nowe regulacje wprowadziły obowiązek korzystania z systemu teleinformatycznego EMCS PL2 oraz elektronicznych dokumentów dostawy. Dodatkowo, ustawy z listopada i grudnia 2018 r. wpłynęły na zwolnienia od podatku akcyzowego oraz procedury związane z energią elektryczną i wyrobami nowatorskimi.

Tematyka: podatek akcyzowy, zmiany prawne, dokumentowanie wyrobów akcyzowych, stawki podatkowe, Ministerstwo Finansów, akty wykonawcze, energia elektryczna, wyroby nowatorskie, EMCS PL2

Analiza zmian w akcyzie wprowadzonych przez ustawodawcę w 2019 r. wymaga uwzględnienia nowelizacji
przepisów wprowadzonych następującymi aktami prawnymi:
• ustawą z 20.7.2018 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy – Prawo celne (Dz.U. z 2018 r.
poz. 1697);
• ustawą z 9.11.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców
w prawie podatkowym i gospodarczym (Dz.U. z 2018 r. poz. 2244);
• ustawą z 22.11.2018 r. zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2018 r. poz.
2404);
• ustawą z 28.12.2018 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw
(Dz.U. z 2018 r. poz. 2538).
Ustawa z 20.7.2018 r.: dokumentowanie przemieszczania wyrobów akcyzowych zwolnionych ze względu na
przeznaczenie lub opodatkowanych stawką 0 zł ze względu na przeznaczenie, ubytki produkcyjne oraz
ponadnormatywne
Omówienie zmian należy rozpocząć od najbardziej doniosłej w skutkach ustawy z 20.7.2018 r. o zmianie ustawy
o podatku akcyzowym oraz ustawy – Prawo celne (Dz.U. z 2018 r. poz. 1697), która w dużej części weszła już
w życie 19.9.2018 r., odraczając wejście najważniejszych przepisów do 1.1.2019 r. Wspominając o tej drugiej części
zmian wchodzących w życiem 1.1.2019 r., mowa przede wszystkim o rewolucyjnym przemodelowaniu zasad
dokumentowania przemieszczania wyrobów zwolnionych z akcyzy ze względu na przeznaczenie oraz
opodatkowanych stawką 0 zł ze względu na przeznaczenie z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego
stosowanego dotychczas w procedurze zawieszenia poboru akcyzy. Dla wielu podmiotów oznacza to obowiązek
zarejestrowania się jako użytkownicy systemu EMCS PL2. Obowiązek zastąpienia papierowych dokumentów
dostawy elektronicznymi e-DD, to nie tylko martwy przepis, bowiem ustawa o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2018 r.
poz. 1114 ze zm., dalej jako: AkcyzU) zakłada wprowadzenie środków dyscyplinujących takich jak kary pieniężne
(por. dodany 138u AkcyzU). Ostatecznie z uwagi na ryzyko wstrzymania dostaw wyrobów akcyzowych m.in.
zwolnionego od akcyzy paliwa lotniczego i gazu LPG, co byłoby spowodowane brakiem przygotowania branży do
zmieniających się przepisów mających scyfryzować dokumentowanie przemieszczania ww. wyrobów, wydłużono
możliwość stosowania papierowych dokumentów dostawy do końca 2019 r. (ustawa z 14.12.2018 r. zmieniająca
ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy - Prawo celne, druk sejmowy Nr 3084, Sejm RP VIII
kadencji). Nie oznacza to oczywiście, że podmioty, które do nowych zmian są już przygotowane, nie mogą korzystać
z systemu teleinformatycznego od 1.1.2019 r.
Od 1.1.2019 r. zrezygnowano ze stosowania dokumentów dostawy w obrocie węglem. Obrót wyrobami węglowymi
nie jest też objęty Systemem EMCS. Warunkiem zwolnienia od akcyzy jest obecnie wystawienie przez podmiot
sprzedający takie wyroby faktury oraz uzyskanie oświadczenia od kupującego, że nabyte wyroby zużyje zgodnie
z przeznaczeniem uprawniającym do zwolnienia od akcyzy. Przy czym tak jak przed 1.1.2019 r., przedmiotowe
oświadczenie może być złożone przez finalnego nabywcę, w okresowej umowie zawartej pomiędzy sprzedawcą
a nabywcą wyrobów węglowych. Wprowadzono również regulację określającą warunki zwolnienia od akcyzy
w przypadku otrzymywania wyrobów węglowych w ramach deputatu węglowego. Podmiot przekazujący wyroby
węglowe w ramach deputatu węglowego ma obowiązek sporządzenia zbiorczego zestawienia osób uprawnionych do
odbioru deputatu węglowego wraz z ich oświadczeniami o przeznaczeniu tych wyrobów na cele uprawniające do
zwolnienia od akcyzy (w przypadku dostaw węgla w ramach deputatów pracowniczych nie wystawia się faktury).
Zakres danych, jaki powinna zawierać odpowiednio faktura, lista, oświadczenie oraz okres ich przechowywania dla
celów kontroli określają dodane art. 31a ust. 3a-3g AkcyzU.
W związku z wejściem w życie regulacji dotyczących dokumentowania przemieszczania wyrobów zwolnionych ze
względu na przeznaczenie lub opodatkowanych ze stawką 0 zł ze względu na przeznaczenie, Minister Finansów
opublikował szereg aktów wykonawczych dostosowując przepisy w tym zakresie, m.in.:
1. rozporządzenie Ministra Finansów z 21.12.2018 r. w sprawie zabezpieczeń akcyzowych (Dz.U. z 2018 r. poz.
2543);
2. rozporządzenie Ministra Finansów z 28.11.2018 r. w sprawie wyznaczenia urzędu skarbowego na którego
rachunek dokonuje się wpłaty kary pieniężnej, o której mowa w art. 138u ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym
(Dz.U. z 2018 r. poz. 2292);

3. rozporządzenie Ministra Finansów z 14.12.2018 r. w sprawie wyznaczenia organu właściwego w sprawie
potwierdzenia niedostępności Systemu (Dz.U. z 2018 r. poz. 2406);
4. rozporządzenie Ministra Finansów z 30.11.2018 r. w sprawie określenia innych przypadków, w których podmiot
wysyłający ma obowiązek dokonania zmiany miejsca przeznaczenia wyrobów akcyzowych przemieszczanych
z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy (Dz.U. z 2018 r. poz. 2295);
5. rozporządzenie Ministra Finansów z 31.10.2018 r. w sprawie środków skażających alkohol etylowy (Dz.U.
z 2018 r. poz. 2158);
6. rozporządzenie Ministra Finansów z 20.12.2018 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania podmiotów
wysyłających, podmiotów odbierających oraz organów podatkowych w przypadku niedostępności Systemu oraz
po przywróceniu jego dostępności (Dz.U. z 2018 r. poz. 2450);
7. rozporządzenie Ministra Finansów z 20.12.2018 r. w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją
w zakresie podatku akcyzowego (Dz.U. z 2018 r. poz. 2442);
8. rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2018 r. w sprawie warunków stosowania niektórych zwolnień od
podatku akcyzowego (Dz.U. z 2018 r. poz. 2379);
9. rozporządzenie Ministra Finansów z 28.12.2018 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz.U. z 2018 r.
poz. 2525).
Wcześniej, bo z dniem 19.9.2018 r. ustawą z 20.7.2018 r. z kategorii ubytków wyłączono straty produkcyjne piwa,
wina, napojów fermentowanych oraz wyrobów pośrednich. Dodano również art. 30 ust. 4a AkcyzU, który stanowi, że
zwalnia się od akcyzy ubytki wyrobów akcyzowych przekraczające normy dopuszczalnych ubytków, o których mowa
w art. 85 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 lit. a AkcyzU, albo określone w przepisach wydanych na podstawie art. 85 ust. 7
AkcyzU, do wysokości równej rzeczywistym stratom, jeżeli podmiot udowodni ich naturalny charakter wynikający
z właściwości tych wyrobów. Zdaniem projektodawcy opodatkowanie akcyzą wyrobów akcyzowych, które nie zostały
skonsumowane ani sprzedane, nie powinno mieć miejsca, jeżeli podatnik obiektywnie wyjaśni, że z natury danego
wyrobu pewne ubytki są oczywiste.
Ustawa z 9.11.2018 r.: nowe kody CN, likwidacja oświadczeń dot. zużycia energii elektrycznej na cele redukcji
chemicznej/metalurgicznej/mineralogicznej/elektrolitycznej
Ustawa z 9.11.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie
podatkowym i gospodarczym ze skutkiem od 1.1.2019 r.:
a) zastępuje stosowane w ustawie o podatku akcyzowym oraz w aktach wykonawczych do tej ustawy kodów
Nomenklatury Scalonej (CN) obowiązujących w 2009 r. – kodami CN stosowanymi zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawa celnego w tym zakresie (kody CN obowiązujące w 2018 r.),
b) likwiduje oświadczenia przekazywane do właściwego naczelnika urzędu skarbowego przez podmiot
wykorzystujący energię elektryczną wykorzystywaną do celów redukcji chemicznej lub w procesach elektrolitycznych,
metalurgicznych lub mineralogicznych (dane zawarte w oświadczeniu będą wykazywane przez podmiot w deklaracji
podatkowej AKC-4/H lub AKC-EN).
Powyższy akt prawny znosi obowiązek składania oświadczeń do właściwego naczelnika urzędu skarbowego jako
warunku skorzystania ze zwolnienia energii elektrycznej zużywanej do celów redukcji chemicznej; w procesach
elektrolitycznych; w procesach metalurgicznych; w procesach mineralogicznych (art. 30 ust. 7a AkcyzU w aktualnym
brzmieniu oraz art. 30 ust. 7b pkt 2 AkcyzU w brzmieniu obowiązującym do końca 2018 r.). Chodzi o składanie
dodatkowych oświadczeń o ilości wykorzystanej energii i sposobie jej wykorzystania, o czym ma informować organy
podatkowe składana przez podatnika deklaracja podatkowa wraz z deklaracją szczegółową AKC-H lub deklaracja
AKC-EN dotyczące akcyzy od energii elektrycznej.
Ustawa z 22.11.2018 r.: opodatkowanie wyrobów nowatorskich i płynu do papierosów elektronicznych
Ustawą z 22.11.2018 r. zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym wydłużono okres
obowiązywania zerowej stawki akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych oraz wyroby nowatorskie do 30.6.2020
r. Tym samym podatnicy otrzymali więcej czasu na przygotowanie się do nowych obciążeń fiskalnych
i administracyjnych (np. uzyskanie zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego, złożenie zabezpieczenia
akcyzowego i oznaczanie znakami akcyzy) w odniesieniu do płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów
nowatorskich. W związku z odroczeniem w czasie opodatkowania efektywną stawką akcyzy płynu do papierosów
elektronicznych oraz wyrobów nowatorskich do 30.06.2020 r., przedłużony został termin składania wstępnego
zapotrzebowania na legalizacyjne znaki akcyzy do dnia 31 marca 2020 r. Nie wydłużono natomiast czasu na
nakładanie podatkowych znaków akcyzy, co jednak nie oznacza, że od 1.1.2019 r. należy ich używać. W pierwszej
kolejności w rozporządzeniu MF z 31.12.2018 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie oznaczania wyrobów

akcyzowych znakami akcyzy (Dz.U. z 2019 r. poz. 225) wskazano, że nowe wzory w postaci podatkowych
i legalizacyjnych znaków akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych oraz wyroby nowatorskie stosuje się od
1.7.2020 r. Ponadto podatnicy dokonujący czynności obejmujących wyroby nowatorskie lub płyn do papierosów
elektronicznych mają obowiązek składać deklaracje akcyzowe wykazując 0 zł podatku.
Ustawa z 28.12.2018 r.: s tawka akcyzy na energię elektryczną
Nie sposób pominąć uchwalonego niejako „rzutem na taśmę”, na dodatkowym posiedzeniu Sejmu, poselskiego
projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Zakłada ona
obniżkę stawki akcyzy na energię elektryczną, co ma uchronić obywateli przed podwyżkami cen prądu. Wątpliwości
budzi jednak, czy przepisy te są zgodne z prawem Unii Europejskiej bowiem mogą stanowić niedozwoloną pomoc
publiczną. W mojej jednak ocenie regulacje nie są adresowane do konkretnych przedsiębiorców, lecz wprowadzono
je celem obniżenia cen prądu. Taka argumentacja powinna być wzięta pod uwagę w ewentualnym postępowaniu
prowadzonym przeciwko Polsce w tej sprawie.

Regulacje dotyczące podatku akcyzowego przeszły znaczące zmiany w 2019 r., wprowadzając nowe wymogi dokumentacyjne i stawki opodatkowania. Ministerstwo Finansów wydało szereg aktów wykonawczych dostosowujących przepisy do nowych realiów. Dalsze korekty w prawie podatkowym mogą być konieczne w kontekście zgodności z unijnymi regulacjami.