Weszły w życie zmiany w ustawie o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami

Ustawa z 4.4.2019 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami przeszła zmiany, które modyfikują zasady i tryb wymiany informacji, obowiązki instytucji finansowych oraz kontrolę ich wykonywania. Zmiany dotyczą również wymiany informacji na wniosek, rozszerzenie uprawnień przedstawicieli organów państwa członkowskiego oraz precyzowanie definicji pojęć. Nowelizacja wprowadza także regulacje odnoszące się do trustów oraz zmiany w przepisach dotyczących państw uczestniczących i przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.

Tematyka: ustawa, wymiana informacji podatkowych, zmiany, instytucje finansowe, trusty, państwa uczestniczące, przedsiębiorstwa inwestycyjne, rezydencja podatkowa, Ordynacja podatkowa, Kodeks karny skarbowy

Ustawa z 4.4.2019 r. o zmianie ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 694) modyfikuje zasady i tryb wymiany informacji podatkowych,
obowiązki instytucji finansowych w zakresie automatycznej wymiany informacji podatkowych oraz kontrolę
ich wykonywania. Wskutek projektowanej regulacji zmienią się ponadto nałożone na te instytucje obowiązki
w zakresie automatycznej wymiany informacji o jednostkach wchodzących w skład grupy podmiotów. Celem
projektowanej ustawy jest wyeliminowanie wątpliwości związanych ze stosowaniem pierwotnie przyjętych
rozwiązań legislacyjnych oraz uspójnienie prawodawstwa krajowego z regulacjami Unii Europejskiej
i wytycznymi OECD.
Ustawa nowelizująca wprowadza zmiany w następujących aktach normatywnych: ustawie z 9.3.2017 r. o wymianie
informacji podatkowych z innymi państwami (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 648 ze zm., dalej jako: WymInfPodU),
w ustawie z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm., dalej jako: OrdPU) oraz
ustawie z 10.9.1997 r. – Kodeks karny skarbowy (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1958, dalej jako: KKS).
Wymiana informacji podatkowych na wniosek
Zgodnie ze znowelizowanym art. 19 WymInfPodU rozszerzono uprawnienia, z których korzystać mogą
upoważnieni przedstawiciele właściwego organu państwa członkowskiego: szef Krajowej Administracji
Skarbowej, w celu wymiany informacji podatkowych, będzie mógł zawierać z właściwym organem państwa
członkowskiego porozumienia umożliwiające obecność przedstawicieli tego organu w postępowaniu w sprawie
udzielenia informacji podatkowych (art. 19 ust.1 WymInfPodU). Ponadto przyznano upoważnionym przedstawicielom
uprawnienie do zadawania pytań świadkowi oraz stronie w ramach przeprowadzanego dowodu z zeznań świadka lub
przesłuchania strony oraz do przeglądania i utrwalania dokumentów i innych dowodów związanych ze sprawą (art. 19
ust 4 WymInfPodU). Zdaniem ustawodawcy przyczyni się to do zwiększenia operacyjnej efektywności postępowań
w sprawie udzielenia informacji podatkowych.
Przez dodanie art. 11 ust. 3a WymInfPodU umożliwiono przeprowadzanie – w ramach postępowania
o udzielenie informacji podatkowych – dowodów w celu uzyskania informacji podatkowych objętych
wnioskiem. Znowelizowany art. 23 WymInfPodU statuuje odpowiednie stosowanie przepisów Ordynacji podatkowej
w sytuacjach nieuregulowanych w określonych przepisach ustawy o wymianie informacji podatkowych.
Automatyczna wymiana informacji podatkowych
W ustawie nowelizującej doprecyzowano definicje niektórych pojęć używanych w ustawie. W ten sposób
ustawodawca dostosował pojęcia pojawiające się w przepisach krajowych do regulacji wynikających ze zobowiązań
międzynarodowych.
W ustawie nowelizującej wprowadzono unormowania odnoszące się do trustów. Ze względu na rolę, jaką trusty
pełnią w globalnym standardzie automatycznej wymiany informacji ustawodawca wprowadził do ustawy przepisy,
które uwzględniają postanowienia dyrektywy 2014/107/UE (Dz.Urz. UE z 2014 r., L 359/1) dotyczące tego rodzaju
podmiotów.
Trust nie został w nowelizacji na nowo zdefiniowany, ustawodawca odwołał się do definicji zawartej w ustawie
z 1.6.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 723 ze zm.,
dalej jako: TerroryzmU). Z punktu widzenia automatycznej wymiany informacji podatkowych w zakresie trustów nowo
uchwalone przepisy uwzględniają dwie kategorie stanów faktycznych: trust posiada status raportującej instytucji
finansowej (art. 25 ust. 4 WymInfPodU) oraz trust jest posiadaczem rachunku prowadzonego przez
raportującą instytucję finansową. W pierwszym przypadku trust obowiązany będzie m.in. do stosowania procedur
należytej staranności oraz identyfikacji rachunków raportowanych. Trust jako posiadacz rachunku podporządkowany
został unormowaniom, które zobowiązują rozpoznawać go jako podmiot dla celów automatycznej wymiany informacji
(art. 24 ust. 1 pkt 28 WymInfPodU) oraz regulacjom służącym odpowiedniemu ustalaniu rezydencji trustu będącego
pasywnym podmiotem niefinansowym (art. 24 ust. 1 pkt 22 i 23 WymInfPodU). W artykule 32 ust. 1 pkt 5
WymInfPodU przewidziano wyłączenie z obowiązków, o których mowa w art. 27, art. 28 oraz art. 30 WymInfPodU,
dla trustów będących raportującymi instytucjami finansowymi w zakresie, w jakim powiernik trustu będący raportującą
instytucją finansową przekazuje informacje o rachunkach raportowanych tego trustu.
Ustawa wprowadza zmiany w przepisach określających sposób ustalania katalogu państw uczestniczących oraz
państw objętych obowiązkiem raportowania. Minister właściwy do spraw finansów publicznych będzie dokonywał

publikacji listy państw uczestniczących, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 25 lit. b i c WymInfPodU oraz listy państw
objętych obowiązkiem raportowania.
W istotny sposób zmienią się również przepisy dotyczące przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania: zakres
wyłączenia został zmodyfikowany przez uzupełnienie wskazanych w przepisach warunków oraz związanie
możliwości stosowania wyłączenia od spełnienia wszystkich wskazanych w przepisie warunków.
W nowym brzmieniu art. 43 ust. 1 WymInfPodU proponuje się wprowadzenie przepisu wymagającego składania
oświadczeń o rezydencji podatkowej pod rygorem odpowiedzialności karnej za podanie danych niezgodnych
ze stanem faktycznym, wskazując, że oświadczenia te winny zostać opatrzone klauzulą o następującej treści:
„Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Dodatkowo wprowadzono rygor
odpowiedzialności karnej w przypadku składania oświadczeń o rezydencji podatkowej.
Projektowany przepis art. 6 ustawy nowelizującej wprowadza obowiązek dodatkowej weryfikacji rachunków otwartych
w okresie od 1.1.2016 r. do 30.4.2017 r. oraz prowadzonych na dzień wejścia w życie nowelizacji.
Zmiany w zakresie raportowania według krajów
Wprowadzono wymóg dodatkowej weryfikacji rachunków finansowych otwartych między 1.1.2016 r.
a 30.4.2017 r. Zobowiązane do raportowania instytucje finansowe zgodnie ze znowelizowanymi przepisami powinny
żądać od swoich klientów złożenia oświadczenia o rezydencji podatkowej. Powinno ono zawierać informacje
o rezydencji podatkowej aktualne na dzień otwarcia rachunku.
Zmiany w innych ustawach
Najważniejsze zmiany w Ordynacji podatkowej polegają na dodaniu § 3a i § 3b w art. 14 OrdPU. Istotą nowelizacji
jest wprowadzenie obowiązku podania przez wnioskodawcę występującego o wydanie interpretacji przepisów prawa
podatkowego państwa lub terytorium miejsca zamieszkania osoby fizycznej, danych identyfikujących osobę prawną
lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, jak również państw lub terytoriów, w których wystąpiły
lub mogą wystąpić skutki transgraniczne.
W Kodeksie karnym skarbowym wprowadzono nowy uprzywilejowany typ czynu zabronionego obejmującego
działanie wbrew przepisom o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (dodane art. 80c § 2 i 80d § 2).
Ustawa weszła w życie 30.4.2019 r., z wyjątkiem następujących przepisów ustawy nowelizującej: art. 10 ust. 2, który
weszły w życie z dniem 15.4.2019 r., art. 5, który wszedł w życie 1.5.2019 r. oraz art. 1 pkt 9 i art. 4 pkt 2, które wejdą
w życie 1.9.2019 r.

Ustawa wprowadza również obowiązki związane z dodatkową weryfikacją rachunków finansowych, oświadczeniami o rezydencji podatkowej, a także nowe przepisy w Ordynacji podatkowej i Kodeksie karnym skarbowym. Wejście w życie ustawy nastąpiło 30.4.2019 r., z wyjątkiem kilku przepisów, które obowiązują od wcześniejszych dat.