TSUE: Rozliczanie zaliczek otrzymywanych przez biura podróży
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że podatek VAT jest wymagalny w chwili otrzymania zaliczki przez biuro podróży na poczet usługi turystycznej. Artykuł omawia spór pomiędzy biurem podróży a organami skarbowymi dotyczący momentu wymagalności VAT od otrzymanych zaliczek. Skarpa Travel sp. z o.o. zwróciła się o interpretację podatkową, która została skontrowana przez Ministra Finansów. Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a następnie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Tematyka: TSUE, zaliczki, biura podróży, VAT, interpretacja podatkowa, Naczelny Sąd Administracyjny, moment wymagalności, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, dyrektywa 2006/112/WE
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że podatek VAT jest wymagalny w chwili otrzymania zaliczki przez biuro podróży na poczet usługi turystycznej. Artykuł omawia spór pomiędzy biurem podróży a organami skarbowymi dotyczący momentu wymagalności VAT od otrzymanych zaliczek. Skarpa Travel sp. z o.o. zwróciła się o interpretację podatkową, która została skontrowana przez Ministra Finansów. Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a następnie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł 19.12.2018 r., że podatek od wartości dodanej (VAT) jest wymagalny, w chwili otrzymania przez biuro podróży zaliczki na poczet usługi turystycznej, przy czym biuro musi oszacować przewidywane koszty wyświadczenia usługi, na którą otrzymało zaliczkę (C-422/17). Stan faktyczny Skarpa Travel sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie to biuro podróży, które przyjmuje od swoich klientów zaliczki, które mogą obejmować nawet 100 % ceny, jaką klienci są zobowiązani zapłacić za wycieczkę. Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej dotyczącymi podatku od wartości dodanej (VAT) w przypadku wpłaty zaliczki przed wykonaniem usługi, VAT staje się wymagalny w momencie otrzymania wpłaty i naliczany jest od jej wysokości. Zaznaczyć należy jednocześnie, że, zgodnie z art. 119 ustawy z 11.3.2014 r. o podatku od towarów i usług (t.j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 2174 ze zm., dalej jako VATU) usługi świadczone przez Skarpę podlegają w zakresie przepisów o VAT procedurze szczególnej dla biur podróży. Zgodnie z tą procedurą Skarpa zobowiązana jest do pobierania VAT od swojej marży. Jednakże w chwili pobierania zaliczek ostateczna marża Skarpy nie jest jeszcze znana. W związku z tym, że Skarpa i krajowe organy skarbowe nie zgadzały się co do dokładnego momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku VAT od usług turystycznych, Skarpa zwróciła się o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, stojąc na stanowisku, że VAT staje się wymagalny w momencie, kiedy znana jest ostateczna wysokość marży. Minister Finansów był natomiast zdania, że podatek VAT jest wymagalny już w momencie, gdy uiszczane są zaliczki. Zdaniem Ministra, „w celu określenia uzyskanej przez biuro podróży marży, która stanowi podstawę opodatkowania VAT, Skarpa może odjąć od marży brutto szacowaną kwotę kosztów, jakie poniesie w związku z danym świadczeniem, a następnie, w stosownych przypadkach, dokonać koniecznych korekt, gdy będzie ona w stanie określić ostateczną kwotę faktycznie poniesionych kosztów”. Skarpa nie podzieliła jednak interpretacji Ministra Finansów i zaskarżyła ją do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, który wyrokiem z 25.11.2014 r. uchylił powyższą interpretację, wskazując w uzasadnieniu, że „art. 119 ust. 2 ustawy o VAT odnosi się jedynie do kosztów faktycznie poniesionych przez usługodawcę, w związku z czym VAT staje się wymagalny dopiero w chwili, w której ostatecznie ustalona zostanie rzeczywista marża”. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie orzekł także że „szacowanie podstawy opodatkowania nie jest przewidziane w przypadku zaliczek z tytułu świadczenia usług turystyki przez biura podróży”. Na powyższy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie Minister Finansów wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Minister stanął na stanowisku, że, z wyjątkiem przypadków wymienionych w ustawie o VAT, wszystkie zaliczki podlegają opodatkowaniu z chwilą ich otrzymania”. Zdaniem Ministra, aby obliczyć marżę zysku można wziąć pod uwagę rzeczywiste koszty poniesione przez podatnika do momentu otrzymania zaliczki. Jednakże, zdaniem Ministra „brak możliwości określenia rzeczywistej marży w momencie wpłaty zaliczki na poczet zapłaty za usługę turystyczną świadczoną przez biuro podróży nie może skutkować tym, że VAT stanie się wymagalny dopiero w momencie, w którym marżę tę można określić w sposób ostateczny”. W związku z powyższym stanem faktycznym, Naczelny Sąd Administracyjny, zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. NSA wyraził wątpliwość, co do tego, czy „zasada szczególna dotycząca określenia podstawy opodatkowania usług świadczonych przez biura podróży przewidziana w art. 308 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE z 11.12.2006 r., L 347/1) ma wpływ na moment, w którym VAT od tych usług staje się wymagalny. Mając na uwadze, że koszty faktycznie poniesione przez biuro podróży będą znane dopiero po wykonaniu świadczenia usług turystyki na rzecz klienta”. NSA wyraził także wątpliwość, co do tego, czy zgodnie z art. 65 dyrektywy 2006/112/WE VAT staje się wymagalny w momencie otrzymania zaliczki przez biuro podróży i powinien być obliczany w odniesieniu do otrzymanej kwoty, czy też raczej należy wziąć pod uwagę szczególną metodę określania podstawy opodatkowania przewidzianą w art. 308 tej dyrektywy. Dlatego też Naczelny Sąd Administracyjny kieruje do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytania prejudycjalne dotyczące tego, czy „ogólna zasada dotycząca wymagalności VAT w wypadku zaliczek stosuje się do usług objętych szczególną procedurą VAT przewidzianą dla usług turystycznych”. Jeżeli tak jest, NSA pyta, od jakiej kwoty należy pobrać VAT, jeżeli ostateczna wysokość marży może zostać określona dopiero po wpłacie zaliczki. Stan prawny Rozpatrując powyższą sprawę TSUE orzekł, że art. 65 i 306–310 dyrektywy 2006/112/WE należy interpretować w ten sposób, że „w przypadku gdy biuro podróży, podlegające procedurze szczególnej przewidzianej (art. 306–310) pobiera zaliczkę na poczet zapłaty za usługi turystyczne, które będzie świadczyć turyście, podatek od wartości dodanej (VAT) jest wymagalny, zgodnie z art. 65, w chwili otrzymania wspomnianej zaliczki, pod warunkiem że w chwili tej świadczone usługi turystyczne są precyzyjnie określone”. Trybunał przyznał także, że art. 308 dyrektywy 2006/112/WE, należy interpretować w ten sposób, że „marża biura podróży, a w konsekwencji podstawa opodatkowania, stanowi różnicę między całkowitą kwotą, z wyłączeniem podatku od wartości dodanej (VAT), do zapłaty przez turystę a faktycznymi kosztami poniesionymi przez biuro podróży na poprzednim etapie obrotu z tytułu dostaw towarów i usług świadczonych przez innych podatników, w przypadku gdy transakcje te służą bezpośredniej korzyści turysty. Jeżeli kwota zaliczki jest równa całkowitej cenie usługi turystycznej lub istotnej części tej ceny, a biuro podróży nie poniosło jeszcze żadnych faktycznych kosztów lub tylko ograniczoną część całkowitych kosztów tej konkretnej usługi, lub jeżeli faktyczne koszty konkretnej podróży poniesione przez biuro podróży nie mogą być ustalone w chwili wpłaty zaliczki, marża zysku może być ustalona na podstawie oszacowania faktycznych kosztów całkowitych, jakie biuro to ostatecznie poniesie. W celu dokonania takiego oszacowania biuro podróży powinno uwzględnić, w stosownych przypadkach, koszty dotychczas faktycznie poniesione w momencie wpłaty zaliczki. Dla celów obliczenia marży od całkowitej ceny podróży należy odjąć szacowane faktyczne koszty całkowite, a podstawa opodatkowania VAT podlegającego zapłacie w związku z wpłatą zaliczki jest obliczana poprzez pomnożenie kwoty tej zaliczki przez procent, jaki stanowi określona w ten sposób przewidywalna marża zysku w całkowitej cenie podróży”. W uzasadnieniu wyroku TSUE zwrócił uwagę na to,,że szczególnego systemu rozliczeń biur podróży nie należy traktować jako systemu całościowego i zamkniętego, w związku z czym biura podróży zobowiązane są stosować zasady ogólne, w tym te, dotyczące obowiązku rozliczenia zaliczki w momencie jej otrzymania. TSUE przyznał także, że „oderwanie od rzeczywistych kosztów biura podróży zniweczyłoby sens procedury marży, wobec czego biuro ma prawo - przy określaniu podatku od zaliczki - oszacować koszty przewidywane, a więc nieponiesione jeszcze w momencie rozliczania podatku”. Oczywiście szacunki te nie mogą wykluczać możliwości dokonania późniejszej korekty. Wyrok TSUE (C-422/17)
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że podatek VAT jest wymagalny w chwili otrzymania zaliczki przez biuro podróży na podstawie art. 65 i 306–310 dyrektywy 2006/112/WE. Rozstrzygnięcie dotyczyło interpretacji momentu wymagalności VAT od zaliczek w przypadku usług turystycznych. Wyrok TSUE potwierdził konieczność uwzględnienia faktycznych kosztów biura podróży przy ustalaniu podstawy opodatkowania zaliczek.