Odszkodowanie z tytułu szkód powstałych na skutek przebudowy urządzeń infrastruktury technicznej

Wypłata odszkodowań z tytułu szkód powstałych na skutek przebudowy urządzeń infrastruktury technicznej jest tematem, który budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych. Naczelny Sąd Administracyjny podjął decyzję w sprawie interpretacji przepisów dotyczących zwolnień podatkowych. Sprawa dotyczyła również kwestii definicji pojęcia 'budowa' oraz związanych z tym konsekwencji podatkowych.

Tematyka: odszkodowanie, przebudowa, urządzenia infrastruktury technicznej, zwolnienie podatkowe, Naczelny Sąd Administracyjny

Wypłata odszkodowań z tytułu szkód powstałych na skutek przebudowy urządzeń infrastruktury technicznej jest tematem, który budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych. Naczelny Sąd Administracyjny podjął decyzję w sprawie interpretacji przepisów dotyczących zwolnień podatkowych. Sprawa dotyczyła również kwestii definicji pojęcia 'budowa' oraz związanych z tym konsekwencji podatkowych.

Wypłata posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, odszkodowania z tytułu
rekultywacji gruntów lub odszkodowania z tytułu szkód powstałych w uprawach rolnych lub drzewostanie
w wyniku prowadzenia na tych gruntach inwestycji, dotyczących budowy nowych urządzeń infrastruktury
technicznej, lub przebudowy polegającej na umieszczeniu nowych urządzeń w miejsce starych, korzysta ze
zwolnienia przedmiotowego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.; dalej jako: PDOFizU) – stwierdził
Naczelny Sąd Administracyjny.
Stan faktyczny
„E.” S.A. zwróciła się o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. We
wniosku wskazano, że w następstwie realizowanych przez spółkę przedsięwzięć dochodzi do przebudowy
istniejących przewodów lub urządzeń linii dystrybucyjnych i przesyłowych, w wyniku czego zastępowane one są
nowymi, często o innych parametrach technicznych i użytkowych.
W związku z tym zwrócono się o wyjaśnienie: Czy wypłata posiadaczom gruntów wchodzących w skład
gospodarstwa rolnego, odszkodowania z tytułu rekultywacji gruntów lub odszkodowania z tytułu szkód
powstałych w uprawach rolnych lub drzewostanie w wyniku prowadzenia na tych gruntach inwestycji,
dotyczących przebudowy urządzeń infrastruktury technicznej, bez względu na to, czy dochodzi do zmiany
lokalizacji stanowiska słupowego korzysta ze zwolnienia przedmiotowego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt
120 PDOFizU, i w związku z tym na wnioskodawcy nie ciąży obowiązek wystawienia informacji PIT-8C?
W ocenie „E.” S.A. wypłata odszkodowania korzysta ze zwolnienia. Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 120 PDOFizU, wolne
od podatku dochodowego są m.in. odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów
(ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu ustanowienia rekultywacji
gruntów, szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie – w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez
podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy urządzeń infrastruktury
technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j.: Dz.U.
z 2018 r. poz. 2204 ze zm.; dalej jako: GospNierU). Przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej zgodnie
z wyżej wskazanym przepisem rozumie się m.in. wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub
urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych. Z uwagi
na brak definicji legalnej pojęcia „budowa” w PDOFizU, zdaniem „E.” S.A., należy kierować się wykładnią językową
i nadać mu znaczenie możliwie najbliższe potocznemu rozumieniu danego wyrazu lub zwrotu. Zdaniem „E.” S.A. bez
znaczenia pozostaje administracyjnoprawna kwalifikacja inwestycji oraz to, czy inwestor ją nazwał budową,
modernizacją czy rekonstrukcją.
Organ podatkowy uznał stanowisko „E.” S.A. za nieprawidłowe. Wskazał, że skoro PDOFizU nie zawiera definicji
terminu „budowa”, to trzeba posiłkować definicją zawartą w ustawie z 7.7.1994 r. - Prawo budowlane (t.j.: Dz.U.
z 2018 r. poz. 1202 ze zm.). W rezultacie organ stwierdził, że pojęcie budowy określonych w art. 143 ust. 2
GospNierU urządzeń infrastruktury technicznej oznacza zarówno wybudowanie nowego obiektu i jego rozbudowę,
a także odbudowę i nadbudowę. W zakresie budowy nie mieści się natomiast remont, przebudowa, montaż, które są
robotami budowlanymi, a pojęcia te w sposób wystarczający i pełny określają sytuację, w której mamy do czynienia
z ulepszeniem już istniejącego obiektu budowlanego, jak w tej sprawie. W rezultacie odszkodowanie wypłacone
w związku ze szkodami powstałymi na skutek prowadzenia tego typu prac stanowi przychód, który należy
zakwalifikować jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 PDOFizU.
Po bezskutecznym wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa, „E.” S.A. wniosła skargę do Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Skarżąca zaznaczyła, że pytanie dotyczyło kwestii objęcia zwolnieniem
odszkodowań, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit b i c PDOFizU, gdy dochodzi do wybudowania całkowicie
nowej infrastruktury lub nowej infrastruktury w miejsce starej. Sąd oddalił skargę podatniczki uznając, że opisane we
wniosku działania mają charakter przebudowy, która nie mieści się w pojęciu budowy, tylko w pojęciu "roboty
budowlane", które nie zostały wymienione w przepisie art. 143 ust. 2 GospNierU. Sąd podkreślił, że w świetle
zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 120 PDOFizU nie bez znaczenia jest administracyjnoprawna kwalifikacja inwestycji
oraz to, jak inwestor tę inwestycję nazwał. Zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 PDOFizU nie ma
zastosowania do wypłat odszkodowań, jeśli szkody powstały w wyniku prowadzenia inwestycji innej niż budowa.
Stanowisko NSA



Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Sądu I instancji i zaskarżoną interpretację. Stwierdził, że
pomimo, iż w PDOFizU brak jest definicji budowy, to niewłaściwym jest sięganie do przepisów innych ustaw.
Podstawowym rodzajem wykładni przepisów prawa jest bowiem wykładnia językowa. W art. 21 ust. 1 pkt 120
PDOFizU wprowadzono wyjątek od zasady powszechnego obowiązku podatkowego, co oznacza, że należy tę
regulację interpretować ściśle, posługując się właśnie regułami wykładni językowej. W uzasadnieniu
wskazano, że jedynie ważne powody, których Sąd nie dostrzegł w tym przypadku, mogłyby uzasadniać
odstąpienie w procesie interpretacji przepisów dotyczących ulg podatkowych od leksykalnego rozumienia
poszczególnych zwrotów legislacyjnych (zob. uchwała NSA z 4.12.2012 r., II FPS 3/12, orzeczenia.nsa.gov.pl).
Wyrok NSA z 14.5.2019 r., II FSK 1531/17







Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wcześniejszy wyrok i stwierdził, że interpretacja przepisów podatkowych powinna opierać się głównie na wykładni językowej. Zwolnienie podatkowe dotyczące odszkodowań nie obejmuje szkód powstałych w wyniku inwestycji innych niż budowa. Wyrok ten ma istotne znaczenie dla podmiotów dokonujących przebudowy infrastruktury technicznej.