Obowiązkowy split payment od września 2019 r.

Projekt ustawy zakłada wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności jako obowiązkowej formy rozliczeń podatkowych, zastępując dotychczasowe przepisy odwrotnego obciążenia. Celem jest walka z wyłudzeniami podatkowymi i uszczelnienie systemu podatkowego. Planowane zmiany mają wprowadzić większe bezpieczeństwo oraz transparentność w rozliczeniach podatkowych.

Tematyka: split payment, podzielona płatność, VAT, podatek, zmiany w podatkach, wyłudzenia podatkowe, transakcje handlowe, obowiązkowe płatności

• Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (nr z wykazu
UA45) zakłada zastąpienie odwróconego obciążenia i odpowiedzialności podatkowej nabywcy obligatoryjnie
stosowanym mechanizmem podzielonej płatności.
• Przepisy obejmą kilka szczególnie narażonych na wyłudzenia branż. Wprowadzenie przepisów stanowi
kontynuację uszczelniania luki w VAT.
• Projekt ustawy jest obecnie w fazie opiniowania.
Planowane zmiany i założenia projektu
Mechanizm podzielonej płatności (split payment) już od września ma zastąpić dotychczas stosowane przepisy
o odwrotnym obciążeniu (reverse charge) i odpowiedzialności solidarnej obowiązujące w ustawie z 11.3.2004 r.
o podatku od towarów i usług (t.j.: Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm., dalej jako: VATU). Z założenia split payment
powinien wyeliminować możliwe wyłudzenia podatkowe w VAT już w zarodku – na etapie płatności. Mechanizm
ten zabezpiecza budżet państwa i uczciwych podatników poprzez zapobiegnięcie zniknięcia podmiotów wraz
z zapłaconym im przez kontrahentów, a nieodprowadzonym podatkiem. Ponadto podzielona płatność wzmacnia
transparentność rozliczeń podatkowych spółek i ogranicza ryzyko niechcianego wplątania się w tzw. „karuzele VAT”.
Jak działa split payment ?
Funkcjonowanie tego typu płatności polega na tym, że część netto kwoty za towar wpłacana jest na rachunek
sprzedawcy i trafia bezpośrednio do niego. Kwotą tą sprzedawca może dowolnie dysponować. Natomiast druga
część płatności – wartość podatku VAT – trafia na odrębny rachunek bankowy prowadzony przez bank. Zaletą tego
systemu jest większe bezpieczeństwo w rozliczeniach, wadą natomiast mniejsza płynność finansowa
przedsiębiorstw, co przyznaje samo ministerstwo. Z rachunku tego skorzystać bowiem można jedynie do innych
rozliczeń podatkowych np. w celu zapłaty: podatku VAT, podatku dochodowego od osób prawnych, podatku
dochodowego od osób fizycznych, podatku akcyzowego, należności celnych oraz składek na ZUS.
Jakie towary i usługi obejmie?
Wykaz towarów i usług zgodnie z projektem ustawy znajdować się będzie w dodanym załączniku nr 15 do ustawy
o podatku od towarów i usług. Jednak, jak już z projektu na chwilę obecną wiadomo, katalog ten będzie zbieżny
z obecnym załącznikiem nr 11, 13 i 14 ustawy o podatku od towarów i usług, czyli dla towarów i usług obecnie
objętych odwrotnym obciążeniem. Są to szczególnie narażone na wyłudzenia segmenty rynku, takie jak: artykuły
stalowe, złom, części samochodowe, komputery i telefony, roboty budowlane, złoto, metale nieżelazne, paliwa
i tworzywa sztuczne. Zgodnie z planami ustawodawcy płatnościami z mechanizmem split payment obligatoryjnie
objęte mają zostać jedynie transakcje o wartości równej lub powyżej 15 000 zł. Poniżej tej kwoty płatności rozliczane
byłyby na zasadach ogólnych, a skorzystanie z mechanizmu będzie dobrowolne. Ustawodawca zadbał o to, by
płatności nie dzielić sztucznie poniżej kwoty granicznej 15 tysięcy. Mechanizm obejmie transakcje dokonane
pomiędzy podatnikami, których jednorazowa wartość, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności,
przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty.
Obawy przedsiębiorców
Zgodnie z szacunkami ministerstwa podzieloną płatnością objęte będzie około pół miliona podatników. Szacowane
wpływy podatkowe to 9,8 mld z podatku VAT więcej przez kolejną dekadę. Z kolei aby prawidłowo rozliczyć się
w ramach split payment, ustawodawca zaproponował zmianę w art. 106e ust. 1 pkt 18 VATU, poprzez dodanie do
faktury adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”. Za brak takiego zapisu grożą nieadekwatnie wysokie sankcje
VAT w wysokości 100% kwoty VAT wykazanej na fakturze. Uzasadnia się wprowadzenie tak wysokich sankcji tym,
że, propozycja wprowadzenia sankcji za to uchybienie wynika ze szczególnej roli, jaką odgrywa to oznaczenie. Brak
tego oznaczenia na fakturze może generować nieprawidłowości w obrocie towarami lub usługami polegające między
innymi na pomijaniu stosowania split payment i w rezultacie wystąpienia ryzyka znikania podatników wraz
z nieodprowadzonym VAT.
Przepisy wprowadzone ustawą nowelizującą mogą rodzić istotne wątpliwości podatników w zakresie takim, czy dany
towar lub usługa powinna być objęta mechanizmem podzielonej płatności, czy też nie. Już dziś wskazuje się, że
przepisy są nie do końca jasne i poprzez ich błędną interpretację mogą powodować nałożenie sankcji VAT także na
sumiennych i uczciwych przedsiębiorców. Uwagi te zgłaszane są w trakcie procesu opiniowania projektu i być może
zostaną uwzględnione w ostatecznej wersji ustawy.

Przepisy wchodzą w życie wraz z początkiem września 2019 r.

Przepisy nowelizacji mają zastosowanie od września 2019 r. i obejmują transakcje o wartości równej lub wyższej niż 15 000 zł. Wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności budzi obawy przedsiębiorców, zwłaszcza związane z ewentualnymi błędnymi interpretacjami przepisów i ryzykiem nałożenia wysokich sankcji VAT.