Firma egzekwująca należności nie podlega podatkowi bankowemu

Firma egzekwująca należności, nie wykonująca udzielania kredytów, unika podatku bankowego dzięki wyrokowi NSA. Sprawa dotyczy spółki zajmującej się egzekwowaniem niespłaconych należności z umów o kredyt konsumencki. Wnioskodawczyni argumentowała, że nie spełnia warunków podatku od instytucji finansowych, jednak organ podatkowy miał odmienne stanowisko.

Tematyka: Firma egzekwująca, egzekwowanie należności, podatek bankowy, Naczelny Sąd Administracyjny, umowy kredytu konsumenckiego, instytucja pożyczkowa, wypowiedzenie umów, status podatnika

Firma, która ma wpisane w przedmiocie działalności udzielanie kredytów, ale takiej działalności nie
wykonuje, wypowiedziała wcześniej zawarte umowy o kredycie konsumenckim i zajmuje się wyłącznie
egzekwowaniem niespłaconych należności z wynikających z wypowiedzianych umów, nie jest podatnikiem
podatku, o którym mowa w art. 4 pkt 9 ustawy z 15.1.2016 r. o podatku od niektórych instytucji finansowych
(t.j.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1410 ze zm.; dalej jako: PodInstFinU) – wynika z wyroku Naczelnego Sądu
Administracyjnego.
Stan faktyczny
„P.” sp. z o.o. zajmuje się obrotem wierzytelnościami, w przedmiocie działalności ma wpisane również udzielanie
kredytów, ale takiej działalności nie wykonuje od grudnia 2014 r. Obecnie „P.” sp. z o.o. nie udziela pożyczek osobom
fizycznym i nie ma zamiaru udzielać takich pożyczek, nie ma też sumy aktywów ponad kwotę 200 mln zł, ale jeśli
rozpatruje się ją wraz ze spółką-siostrą, ten próg zostaje przekroczony, w rezultacie spółka-siostra płaci podatek
bankowy. We wniosku wskazano, że w chwili jego składania „P.” sp. z o.o. nie jest stroną żadnej ważnej umowy
o kredyt konsumencki w rozumieniu art. 3 ustawy z 12.5.2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz.
1083 ze zm.; dalej jako: KredytKonsU), ale posiada wierzytelności z wypowiedzianych wcześniej umów o taki kredyt.
Obecnie wnioskodawczyni pozostaje jedynie wierzycielem egzekwującym od konsumentów należności z tych umów.
W związku z tym, „P.” sp. z o.o. zwróciła się u wyjaśnienie: Czy jest podatnikiem podatku od niektórych instytucji
finansowych i tym samym jest zobowiązana do zapłaty tego podatku?
Zdaniem wnioskodawczyni, nie jest ona podatnikiem podatku od niektórych instytucji finansowych, gdyż nie wykonuje
wymienionych w PodInstFinU czynności, a fakt powiązania z innym podatnikiem tego podatku nie jest wystarczający
do uznania jej za podatnika.
Organ podatkowy uznał to stanowisko za nieprawidłowe. Jak wskazano podatnikami podatku są m.in. instytucje
pożyczkowe w rozumieniu art. 5 pkt 2a KredytKonsU, przez które należy rozumieć przedsiębiorców, którzy
w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej lub zawodowej udzielają kredytu zgodnie z treścią art. 3
KredytKonsU z wyłączeniami i ograniczeniami wynikającymi z art. 4 ust. 1 i 2 KredytKonsU. W ocenie organu sam
fakt wypowiedzenia umów kredytu konsumenckiego nie oznacza, że przedsiębiorca utracił status instytucji
pożyczkowej w myśl art. 5 pkt 2a KredytKonsU. Skoro wnioskodawczyni dokonuje czynności zmierzających do
zaspokojenia wierzytelności wynikających z wypowiedzianych umów, tj. egzekwuje od konsumentów należności
z tych umów, to czynności te mają związek z udzieleniem kredytu konsumenckiego, który stanowi ich podstawę.
W konsekwencji, mimo wypowiedzenia umów między kredytodawcą a konsumentem nadal istnieje bowiem stosunek
prawny zobowiązaniowy, którego źródłem jest umowa o kredyt konsumencki. Zdaniem organu kredytodawca, który
zaprzestał udzielania kredytów konsumenckich i wypowiedział umowy kredytu konsumenckiego, ale dochodzone są
przez niego nadal wierzytelności z tych umów, pozostaje instytucją pożyczkową w rozumieniu art. 5 pkt 2a
KredytKonsU. Zatem „P.” sp. z o.o. jest podatnikiem podatku od niektórych instytucji finansowych, zaś przy obliczeniu
podstawy opodatkowania powinna uwzględnić nadwyżkę sumy wartości aktywów swoich i spółki siostry.
Stanowiska WSA i NSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę „P.” sp. z o.o. podzielając stanowisko organu, że sam
fakt wypowiedzenia umów kredytu konsumenckiego nie oznacza jeszcze, że przedsiębiorca utracił status instytucji
pożyczkowej w myśl art. 5 pkt 2a KredytKonsU. Skarżąca w dalszym ciągu dokonuje czynności zmierzających do
zaspokojenia wierzytelności wynikających z wypowiedzianych umów. Zdaniem Sądu jest to działalność związana
z obsługą zawartych wcześniej umów kredytowych. Sąd podkreślił również, że eksponowana przez „P.” sp. z o.o.
okoliczność, że obecnie nie udziela kredytów konsumenckich osobom fizycznym nie zmienia faktu, iż w każdym
czasie może on je zacząć udzielać, skoro na tym polega profil jego działalności gospodarczej.
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok sądu I instancji i zaskarżoną interpretację indywidualną.
W uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, że kluczowe znaczenie dla sprawy mają dwie wskazane przez
podatniczkę okoliczności, czyli wypowiedzenie przez nią wszystkich zawartych wcześniej umów kredytu
konsumenckiego a także egzekwowanie należności z umów, które nie zostały wcześniej spłacone. Zgodnie
z przepisami prawa cywilnego s kutkiem wypowiedzenia umowy kredytu jest wygaśnięcie zobowiązania.
W chwili wypowiedzenia umowy kredytowej zmienia się charakter stosunku prawnego łączącego strony
dotychczasowej umowy z relacji kredytodawca - kredytobiorca na relację wierzyciel - dłużnik, która to relacja,
nie jest objęta przepisami KredytKonsU. W konsekwencji „P.” sp. z o.o. nie dochodzi już niespłaconych
należności na podstawie umowy kredytu konsumenckiego. Podstawą prawną jej roszczeń jest
odpowiedzialność odszkodowawcza. W rezultacie Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skoro na gruncie

prawa cywilnego zmieniła się podstawa egzekwowania należności to nie można uznać „P.” sp. z o.o. za
instytucję pożyczkową.
Wyrok NSA z 16.7.2019 r., II FSK 2233/17

Wyroki sądów potwierdzające status „P.” sp. z o.o. jako podatnika podatku od instytucji finansowych budzące kontrowersje. NSA zwrócił uwagę na zmianę charakteru stosunku prawnego po wypowiedzeniu umów kredytowych, co przesądziło o nieuwzględnieniu spółki jako instytucji pożyczkowej.