NSA: Zagraniczne wyjazdy nie uzasadniają przywrócenia terminu podatnikowi, który nie odebrał korespondencji

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że wyjazdy zagraniczne nie są wystarczającym usprawiedliwieniem dla braku winy podatnika w niedochowaniu terminu do wniesienia odwołania od decyzji podatkowej. Podatnikowi zarzucono niedbalstwo w odbieraniu korespondencji z organu, co skutkowało utratą terminu. Decyzja NSA stanowi ważny precedens dla podatników, którzy muszą dbać o terminy i przestrzegać procedur podatkowych.

Tematyka: Naczelny Sąd Administracyjny, wyjazdy zagraniczne, brak winy podatnika, odbiór korespondencji, terminy podatkowe, odwołanie od decyzji podatkowej, staranność podatnika, kontrole podatkowe, skargi podatnika, precedens NSA

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że wyrazem należytej staranności podatnika, u którego
przeprowadzono kontrolę podatkową jest, w razie niemożności osobistego odbioru korespondencji,
ustanowienie pełnomocnika do doręczeń lub zapewnienie opróżniania skrzynki pocztowej i odbioru
ewentualnego awiza. Wyjazdy zagraniczne nie są przesłanką wystarczającą do uznania braku winy podatnika
i przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji wymiarowej, jeśli nie zadbał on o odbieranie
korespondencji z organu.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w G. określił A.Z. wysokość zobowiązania w podatku dochodowym od osób
fizycznych. Przesyłka zawierająca tę decyzję została uznana za doręczoną w trybie zastępczym, z uwagi na jej
niepodjęcie z poczty po dwukrotnym awizowaniu. A.Z. złożył odwołanie po upływie terminu do jego wniesienia wraz
z wnioskiem o przywrócenie tego terminu. Podatnik twierdził, że informacje o decyzji uzyskał dopiero w chwili
doręczania mu zawiadomienia o zajęciu praw majątkowych stanowiących wierzytelności z rachunków bankowych
wraz z odpisem tytułu wykonawczego. Dowodził też, że nie miał wiedzy o toczącym się postępowaniu, ponieważ od
chwili jego wszczęcia przebywał często za granicą, wyjeżdżał m.in. w poszukiwaniu pracy oraz na szkolenie i nie
odbierał korespondencji z organu. Podatnik twierdził, że o braku zawinienia z jego strony świadczy cel jego
wyjazdów, czyli podnoszenie kwalifikacji oraz chęć zdobycia zatrudnienia.
Dyrektor Izby Skarbowej w G. odmówił A.Z. przywrócenia terminu do wniesienia odwołania. W uzasadnieniu
postanowienia organ stwierdził, że podatnik nie uprawdopodobnił braku swojej winy w uchybieniu terminu. Jako
kryterium przy ocenie winy w uchybieniu terminu procesowego przyjmuje się obiektywny miernik staranności, jakiej
można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Przywrócenie terminu nie jest więc możliwe, gdy
strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. Kryterium braku winy, jako przesłanka przywrócenia terminu,
wiąże się z obowiązkiem strony do zachowania szczególnej staranności przy prowadzeniu własnych spraw. Organ
uznał, że podatnik wiedział o toczącym się postępowaniu, bowiem brał aktywny udział w postępowaniu kontrolnym
dotyczącym poprzedniego roku podatkowego i miał świadomość, że ustalenia kontroli rozciągają się w skutkach na
następny rok podatkowy.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę podatnika. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że
o braku winy w niedopełnieniu czynności w terminie można mówić wyłącznie wtedy, gdy wywiązanie się z takiego
obowiązku stało się niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia, czyli gdy strona nie mogła przeszkody
usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Przyczyna uchybienia terminu musi zatem
być niezależna od strony, a przy tym istnieć przez cały okres uchybienia terminu. W ocenie Sądu, podnoszona przez
skarżącego argumentacja wskazuje na niedbalstwo w dbaniu o własne interesy. Skarżący nie odbierał
korespondencji, nawet w okresie kiedy przebywał w kraju. Podnoszone okoliczności nie miały charakteru nagłego
zdarzenia, niemożliwego do przewidzenia. Przeciwnie okoliczności te potwierdzają winę nieumyślną skarżącego
w niedochowaniu terminu do złożenia odwołania. Nieodbieranie awiz pozostawianych w skrzynce pocztowej
i w rezultacie korespondencji pozostawianej w placówce pocztowej nie może być uznane za brak winy
w niedochowaniu terminu do dokonania czynności.
NSA oddalił skargę kasacyjną A.Z. podkreślając, że podatnik, u którego organy podatkowe przeprowadziły
kontrolę powinien mieć świadomość jej następstw, czyli wydania i doręczenia zobowiązanemu podatnikowi
decyzji wymiarowej. Podatnik dbający o własne interesy z należytą starannością, decydując się na wyjazdy
zagraniczne po przeprowadzeniu u niego kontroli podatkowej, powinien podjąć działania mające na celu
zapewnienie obierania korespondencji. A.Z. powinien więc ustanowić pełnomocnika do doręczeń lub w inny
sposób zapewnić odbiór awiz umieszczanych w skrzynce pocztowej. Postępowanie skarżącego świadczy
o braku dbałości o własne interesy i jego jednoznacznej winie uniemożliwiającej przywrócenie terminu do
wniesienia odwołania.
Wyrok NSA z 9.8.2019 r., II FSK 2734/17

Wojewódzki Sąd Administracyjny oraz Naczelny Sąd Administracyjny odrzucili skargi podatnika A.Z., uznały jego brak staranności za przyczynę utraty terminu do wniesienia odwołania. NSA podkreślił konieczność dbałości o odbiór korespondencji po kontroli podatkowej, nie uznając wyjazdów zagranicznych za usprawiedliwienie. Decyzja ta stanowi istotne wyjaśnienie dla podatników w podobnych sytuacjach.