Zwrot wydatków może nastąpić przed ich poniesieniem

Uznanie kolejności poniesienia wydatków i ich zwrotu za istotne dla zastosowania normy prawnej PDOFizU. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że zwrot wydatków przed ich poniesieniem nie powinien być traktowany jako przychód podatkowy. W interpretacji wyjaśniono, że odszkodowanie i franszyza nie stanowią zwrotu wydatków. Wojewódzki Sąd Administracyjny oraz Naczelny Sąd Administracyjny podkreśliły, że otrzymane kwoty nie powinny być zaliczone do przychodu podatnika.

Tematyka: zwrot wydatków, odszkodowanie, franszyza, PDOFizU, interpretacja podatkowa, Naczelny Sąd Administracyjny, Wojewódzki Sąd Administracyjny

Uznanie, że kolejność poniesienia wydatków i ich zwrotu ma wpływ na zastosowanie normy prawnej zawartej
w art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j.: Dz.U. z 2019 r.
poz. 1387 ze zm.; dalej jako: PDOFizU) prowadziłoby do nierównego traktowania podatników, którzy
z przyczyn od siebie niezależnych otrzymali zwrot wydatków przed datą ich fizycznego poniesienia. Dlatego
podatnik, który otrzymał od ubezpieczyciela odszkodowanie przed wypłatą należnego odszkodowania na
rzecz kontrahenta, nie zalicza go do przychodów – uznał Naczelny Sąd Administracyjny.
Stan faktyczny
C.D. - komandytariusz „A.” sp. z o.o. S.K.A. świadczącej usługi spedycyjne zwrócił się o wydanie interpretacji
indywidualnej. We wniosku wskazał, że w celu realizacji jednego z otrzymanych zleceń, wynajęto podwykonawcę,
z winy którego doszło do uszkodzenia przewożonego towaru. Łącznie odszkodowania otrzymane przez „A.” sp. z o.o.
S.K.A. od ubezpieczyciela podwykonawcy i samego podwykonawcy pokrywają kwotę maksymalnego
odszkodowania, które może zostać przyznane kontrahentowi w wyniku postępowania sądowego.
W związku z tym wnioskodawca zadał pytania:
1) czy „A.” sp. z o.o. S.K.A. powinna nie ujmować do potrzeb naliczenia podatku dochodowego kwoty
otrzymanego odszkodowania od ubezpieczyciela i kwoty franszyzy od podwykonawcy?
2) czy miesiącu ustalenia i zapłaty odszkodowania kontrahentowi, należy wyłączyć jego wysokość z kosztów
podatkowych?
Zdaniem podatnika, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 PDOFizU, „A.” sp. z o.o. S.K.A. nie powinna uwzględniać
wpłaconego przez ubezpieczyciela odszkodowania i franszyzy otrzymanej od podwykonawcy jako przychodu.
Wyjaśnił też, że ujęto ostatecznej kwoty odszkodowania wypłaconej kontrahentowi w kosztach podatkowych, zgodnie
z wyjątkiem zawartym w art. 23 ust. 1 pkt 19 PDOFizU.
Organ interpretacyjny uznał stanowisko przedstawione we wniosku za nieprawidłowe stwierdzając, że otrzymane
przez „A.” sp. z o.o. S.K.A. odszkodowanie z firmy ubezpieczeniowej jest wykonaniem świadczenia wynikającego
z zawartej umowy ubezpieczenia i nie jest zwrotem wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodu.
Również wartość franszyzy, czyli w istocie "brakująca" część odszkodowania, którą otrzymała od podwykonawcy nie
może być potraktowana jako zwrot wydatków w świetle w art. 14 ust. 3 pkt 3a PDOFizU. Organ wyjaśnił, że w ogóle
nie doszło zwrotu wydatków, skoro najpierw nastąpiła wypłata odszkodowania, a dopiero później, po zawarciu ugody
z kontrahentem, określono ostateczną wartość szkody i „A.” sp. z o.o. S.K.A. przekazała tę kwotę poszkodowanemu.
W interpretacji stwierdzono, że otrzymane odszkodowanie jest odszkodowaniem za szkody dotyczące składników
majątku związanych z działalnością gospodarczą, więc nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowaniu podatkiem
dochodowym od osób fizycznych. Wobec tego należy zaliczyć kwoty, o których mowa we wniosku do przychodów,
które dla wnioskodawcy, na mocy art. 14 ust. 2 pkt 12 w zw. z art. 8 ust. 1 PDOFizU, stanowią w dacie otrzymania
przychody ze źródła pozarolnicza działalność gospodarcza.
Z uzasadnień sądów
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną. Jak wskazano,
zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 19 PDOFizU nie zalicza się do kosztów podatkowych kar umownych i odszkodowań
z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad
lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Zatem „A.” sp. z o.o. S.K.A. nie może zaliczyć do
kosztów podatkowych zapłaconego odszkodowania z tytułu wadliwego wykonania usługi. W rezultacie
odszkodowanie otrzymane na pokrycie zobowiązania wobec kontrahenta, nie powinno stanowić przychodu po jej
stronie w takiej wysokości, w jakiej nie zostało zaliczone do kosztów podatkowych. Sąd wyjaśnił, że z zgodnie z art.
14 ust. 3 pkt 3a PDOFizU do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się zwróconych innych
wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, podkreślając, iż regulacja ta nie wymaga
następstwa czasowego między poniesieniem wydatku i jego zwrotem, lecz związku funkcjonalnego. Jeżeli
zatem podatnik poniesie wydatek niezaliczony do kosztów uzyskania przychodów oraz otrzyma równowartość tego
wydatku, uzyskana kwota nie powinna być zaliczona do przychodu.
Sąd uznał też, że otrzymane przez „A.” sp. z o.o. S.K.A. odszkodowanie nie było odszkodowaniem za szkodę
dotyczącą składników majątku związanych z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą stanowiącym
przychód w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 12 PDOFizU. Odszkodowanie wiązało się ze zniszczeniem mienia innego

podmiotu i było w istocie spłatą zobowiązań, które „A.” sp. z o.o. S.K.A. musiała uregulować wobec kontrahenta
w związku ze zniszczeniem jego mienia podczas wykonywania usługi.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu. W uzasadnieniu podkreślono, że organ nie
kwestionował, iż odszkodowanie zostało wypłacone na skutek wadliwego wykonania usługi, za co odpowiedzialność
wobec kontrahenta ponosiła „A.” sp. z o.o. S.K.A. Usługa ta polegała na przewozie towaru, będącego własnością
kontrahenta, nie można zatem uznać, że wypłacone spedytorowi przez ubezpieczyciela odszkodowanie
odnosi się do szkody dotyczącej składników majątku związanych z prowadzoną przez niego działalnością
gospodarczą. Przyjęcie odmiennej wykładni art. 14 ust. 3 pkt 3a PDOFizU niż Sąd I instancji, prowadziłoby do
sytuacji, w której podatnik nie mógłby zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania
zapłaconego, a musiałby zaliczyć do przychodu odszkodowanie otrzymane, które w całości przekazał
kontrahentowi. W rezultacie podatnik nie uzyskałby żadnego przysporzenia majątkowego i obciążenie go
podatkiem, należałoby uznać za niesłuszne i krzywdzące.
Wyroki NSA z 21.8.2019 r., II FSK 3067/17, II FSK 3068/17

Wyroki NSA potwierdzają, że odszkodowanie z tytułu wadliwego wykonania usługi nie stanowi przychodu. Decyzje sądów przekładają się na niezaliczanie otrzymanych kwot do przychodu podatkowego. Stanowią ważne wyjaśnienie dotyczące interpretacji PDOFizU w kontekście zwrotu wydatków.