Pełnienie funkcji członka zarządu a odpowiedzialność za długi podatkowe spółki
Członkowie zarządu spółki kapitałowej mogą ponosić odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki, nawet jeśli nie faktycznie zarządzali nią. Sprawa J.K. pełniącego funkcję członka zarządu, który został obciążony długami podatkowymi spółki mimo zwolnienia lekarskiego, stanowi przykład tej zasady.
Tematyka: członek zarządu, odpowiedzialność, długi podatkowe, pełnienie funkcji, NSA, wyrok
Członkowie zarządu spółki kapitałowej mogą ponosić odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki, nawet jeśli nie faktycznie zarządzali nią. Sprawa J.K. pełniącego funkcję członka zarządu, który został obciążony długami podatkowymi spółki mimo zwolnienia lekarskiego, stanowi przykład tej zasady.
Zwolnienie lekarskie nie wyłącza odpowiedzialności członka zarządu za długi podatkowe spółki. Stan faktyczny J.K. pełnił funkcję członka zarządu spółki akcyjnej w okresie od 1.2.2010 r. do 2.6.2010 r. Organ podatkowy dochodził od spółki zaległości podatkowej w VAT za styczeń, marzec i kwiecień 2010 r. Wobec tego, że fiskusowi nie udało się ściągnąć tych zaległości od samej spółki, która została zresztą postawiona w stan upadłości, organ podatkowy wszczął postępowanie wobec J.K., który, będąc członkiem zarządu, może odpowiadać za zaległości podatkowe spółki jako tzw. osoba trzecia. Postępowanie to zakończyło się decyzją zobowiązującą J.K. do zapłacenia zaległości podatkowych spółki za te trzy miesiące. J.K. zaskarżył tę decyzję do WSA, podnosząc szereg zarzutów. Jednym z nich był zarzut przebywania na zwolnieniu lekarskim w istotnej części okresu, w jakim formalnie był członkiem zarządu. J.K. wskazał przy tym osobę, która wykonywała funkcje zarządu pod jego nieobecność. Osoba ta stała się zresztą później formalnym członkiem zarządu spółki. WSA oddalił jednak skargę, utrzymując decyzję w mocy, wobec czego J.K. złożył skargę kasacyjną do NSA. Stan prawny Członkowie zarządu spółki kapitałowej odpowiadają za zaległości podatkowe spółki, którą kierowali, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna (art. 116 § 1 OrdPU). Odpowiedzialność ta "obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu " (art. 116 § 2 OrdPU) i ta ostatnia reguła została poddana analizie w niniejszej sprawie. Stanowisko NSA NSA oddalił skargę kasacyjną. Tak więc odpowiedzialność J.K. została zatwierdzona już prawomocnie. Sąd wskazał, że użyte w 116 § 2 OrdPU sformułowanie: " pełnienie " obowiązków członka zarządu, a nie ich " wykonywanie " oznacza, że odpowiedzialność członka zarządu uzależniona jest od formalnego pełnienia tej funkcji, a nie od faktycznego wykonywania obowiązków członka zarządu. Przesłanka ta, z racji wykładni systemowej, winna być ustalana w oparciu o obiektywnie istniejące kryteria - spełnienie formalnych warunków "pełnienia funkcji członka zarządu". Pełnienie funkcji członka zarządu jest bowiem funkcją dobrowolną, wymagającą zgody osoby powołanej na to stanowisko. Niemożliwe jest powołanie członka zarządu bez jego wiedzy i zgody. Co ważne, członek zarządu może w każdym czasie zrezygnować ze swojej funkcji. Wiadomość dla zarządzających spółkami kapitałowymi jest zła. Dopóki jest się formalnie członkiem zarządu spółki, grozi zapłacenie za jej długi z prywatnej kieszeni; także wtedy, gdy ktoś spółką w ogóle nie zarządzał, bo - jak w niniejszej sprawie - był chory albo był w spółce wyłącznie figurantem. Dołożymy do tego dwa jeszcze przysłowiowe gwoździe. Po pierwsze, powyższa teza jest od dawna ugruntowana w orzecznictwie sądów, wobec czego nie ma co liczyć na odmienne rozstrzygnięcie sprawy, nawet jeśli dysponuje się niezbitymi dowodami na faktyczne niewykonywanie czynności zarządu. Po drugie, może zdarzyć się sytuacja odwrotna, czyli taka, w której ktoś formalnie zrezygnował z funkcji w zarządzie i to jest udokumentowane, ale faktycznie wykonywał nadal czynności zarządcze, na co organ posiada wystarczające dowody. Sądy przyjmują, że i w tym układzie członek zarządu odpowiada za długi spółki. Może to w sumie sprawiać wrażenie pewnej niespójności, ale z faktami, także orzeczniczymi, trzeba się liczyć. wyrok NSA z 16.7.2019 r. II FSK 2893/17
NSA w wyroku potwierdził odpowiedzialność członka zarządu za długi podatkowe spółki, kierując się formalnym pełnieniem funkcji, a nie faktycznym zarządzaniem. Decyzja ta ma istotne konsekwencje dla zarządzających spółkami kapitałowymi, zmuszając ich do świadomego podejmowania decyzji dotyczących pełnienia funkcji zarządu.