Rozgraniczanie przechowania i depozytu nieprawidłowego na gruncie PCC
Depozyt nieprawidłowy, jako czynność opodatkowana podatkiem PCC, zachodzi tylko wtedy, gdy przechowawca ma prawo rozporządzania przekazanymi środkami. Organ podatkowy winien tę okoliczność udowodnić. Sprawa dotyczyła podatnika R.B., któremu Naczelnik US wymierzył PCC za umowy depozytu nieprawidłowego, co zostało uchylone przez WSA w Łodzi. Sąd podkreślił konieczność ostrożnego rozróżniania umowy przechowania od depozytu nieprawidłowego, wymagając udowodnienia prawa przechowawcy do dysponowania środkami.
Tematyka: depozyt nieprawidłowy, podatek PCC, umowa przechowania, WSA Łódź, wyrok sądu, interpretacja prawa, korzyść podatnika, firmy, środki firmowe, prywatne konto, machinacje fiskusa, NSA, wyrok NSA
Depozyt nieprawidłowy, jako czynność opodatkowana podatkiem PCC, zachodzi tylko wtedy, gdy przechowawca ma prawo rozporządzania przekazanymi środkami. Organ podatkowy winien tę okoliczność udowodnić. Sprawa dotyczyła podatnika R.B., któremu Naczelnik US wymierzył PCC za umowy depozytu nieprawidłowego, co zostało uchylone przez WSA w Łodzi. Sąd podkreślił konieczność ostrożnego rozróżniania umowy przechowania od depozytu nieprawidłowego, wymagając udowodnienia prawa przechowawcy do dysponowania środkami.
Depozyt nieprawidłowy, jako czynność opodatkowana podatkiem PCC, zachodzi tylko wtedy, gdy przechowawca ma prawo rozporządzania przekazanymi środkami. Organ podatkowy winien tę okoliczność udowodnić. Stan faktyczny Organ podatkowy, w toku sprawdzania prawidłowości rozliczenia PIT przez podatnika R.B., stwierdził, że na jego prywatny rachunek bankowy wpływały duże kwoty ze spółki, w której R.B. był zatrudniony jako zastępca dyrektora ds. handlowych i logistyki. Suma tych przelewów wynosiła ok. 18 mln zł. R.B. wyjaśniał ten fakt tym, że spółka zajmowała się obrotem surowcami wtórnymi i w związku z koniecznością zapewnienia w kasie firmy środków gotówkowych przeznaczonych na bieżącą działalność, otrzymał od pracodawcy ustne polecenie, aby przelewać określone kwoty pieniężne z rachunku bankowego firmy i następnie wpłacać je do kasy przedsiębiorstwa. Twierdził, że powodem takiego postępowania miał być fakt, iż za sprzedaż złomu firma otrzymywały zapłatę w formie przelewu, zaś zakup złomu płatny był głównie gotówką - należało zatem dokonać jej transferu do kasy przedsiębiorstwa. Dodał, że nie zawierano na tę okoliczność żadnych umów formalnych, nie otrzymywał też w związku z udziałem w omawianym przepływie pieniądza żadnych korzyści finansowych. Naczelnik US wszczął postępowanie w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) i wydał decyzję wymierzającą R.B. PCC w kwocie 366 900 zł z tytułu zawarcia ze spółką umów depozytu nieprawidłowego. R.B. zaskarżył tę decyzję do sądu. Stan prawny Umowy depozytu nieprawidłowego podlegają podatkowi PCC (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j ustawy z 9.9.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1519 ze zm.; dalej jako: PodCzynnCywPrU). Przepisy ustawy z 9.9.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiują tej umowy, wobec czego należy uwzględniać przepisy KC zawierające następujące definicje: "Jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy)" - art. 845 KC. "Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie" - art. 835 KC. Stanowisko WSA w Łodzi Sąd uwzględnił skargę i uchylił zaskarżoną decyzję. Sąd wskazał, że należy rozróżniać umowę przechowania (niepodlegającą opodatkowaniu) i umowę depozytu nieprawidłowego (depositum irregulare). Ta ostatnia wchodzi w grę tylko wtedy, gdy przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Co ważne, uprawnienia tego nie wolno domniemywać. Dlatego z dużą ostrożnością należy podchodzić do wywodzenia istnienia depozytu nieprawidłowego z "całokształtu okoliczności". Wszelkie istniejące w tym zakresie wątpliwości powinny być tłumaczone na korzyść podatnika. Sam fakt umieszczenia pieniędzy na rachunku bankowym nie jest równoznaczny z istnieniem upoważnienia udzielonego przechowawcy przez składającego do rozporządzania przechowywanymi pieniędzmi. A w niniejszej sprawie organy zignorowały zeznania kilku świadków twierdzących, że R.B. nie był uprawniony do swobodnego dysponowania powierzonymi mu środkami i jedynie wpłacał je do kasy firmy w kwotach wskazanych przez zwierzchnika. W praktyce funkcjonowania firm może się zdarzyć, że pieniądze firmowe zostaną czasowo przekazane na prywatny rachunek bankowy pracownika i wcale nie musi to oznaczać jakichś oszukańczych wobec fiskusa machinacji. Warto więc mieć na uwadze omawiany wyrok, który ukraca zakusy fiskusa do wymierzania w tych sytuacjach PCC. Tym bardziej, że również NSA wypowiedział w takiej samej sytuacji tę samą tezę (zob. wyrok NSA z 24.4.2019 r., II FSK 1575/17). Tak więc omawiany wyrok nie jest osamotniony. wyrok WSA w Łodzi z 22.8.2019 r. I SA/Łd 99/19
Wyrok WSA w Łodzi z 22.8.2019 r. I SA/Łd 99/19 uchylił decyzję wymierzającą PCC podatnikowi R.B. za umowy depozytu nieprawidłowego. Sąd zaznaczył, że istnienie depozytu nieprawidłowego nie może być domniemywane, a wszelkie wątpliwości należy interpretować na korzyść podatnika. Wyrok ten stanowi istotne wyjaśnienie dla przypadków, gdzie środki firmowe są przekazywane na prywatne konta pracowników.