Samotne wychowywanie dziecka jako przesłanka preferencji podatkowej
Naprzemienne w ciągu roku wychowywanie dziecka przez rodziców nie wyklucza, po stronie każdego z nich, możliwości preferencyjnego opodatkowania osoby samotnie wychowującej dziecko. Publikacja analizuje przypadki, w których rodzice dzielą opiekę nad dzieckiem, a organy podatkowe oraz sądy interpretują przepisy dotyczące preferencyjnego opodatkowania. Przedstawiona jest sytuacja matki, która wniosła o preferencję podatkową, a organ uznał ją za nieprawidłową, co skutkowało zaskarżeniem interpretacji do sądu.
Tematyka: samotne wychowywanie dziecka, preferencja podatkowa, rodzice, organ podatkowy, sąd, interpretacja, PDOFizU, preferencyjne obliczenie podatku
Naprzemienne w ciągu roku wychowywanie dziecka przez rodziców nie wyklucza, po stronie każdego z nich, możliwości preferencyjnego opodatkowania osoby samotnie wychowującej dziecko. Publikacja analizuje przypadki, w których rodzice dzielą opiekę nad dzieckiem, a organy podatkowe oraz sądy interpretują przepisy dotyczące preferencyjnego opodatkowania. Przedstawiona jest sytuacja matki, która wniosła o preferencję podatkową, a organ uznał ją za nieprawidłową, co skutkowało zaskarżeniem interpretacji do sądu.
Naprzemienne w ciągu roku wychowywanie dziecka przez rodziców nie wyklucza, po stronie każdego z nich, możliwości preferencyjnego opodatkowania osoby samotnie wychowującej dziecko. Stan faktyczny Podatnik jest osobą rozwiedzioną, niepozostającą w żadnym związku, matką dwojga dzieci w wieku 15 i 9 lat. Sąd władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi powierzył oboju rodzicom, jednak ich miejsce zameldowania jest przy matce dzieci. Matka na co dzień opiekuje się dziećmi. Poświęca dzieciom dużo czasu. Bierze czynny udział w edukacji, pomagając w odrabianiu lekcji, kontaktując się z nauczycielami, uczestnicząc w zebraniach szkolnych, zawożąc i odbierając dzieci ze szkoły, zarówno z zajęć lekcyjnych jak i pozalekcyjnych. Spędza z dziećmi wakacje i organizuje wyjazdy weekendowe. W domu dzieci mają swoje pokoje, spożywają wspólnie posiłki, posiadają swoje ubrania, książki, wykonują powierzone im obowiązki. Podatnik ponosi koszty zakupu odzieży, pomocy szkolnych, jak i koszty wyposażenia i utrzymania części domu związanej z pobytem dzieci. Pokrywa koszty wizyt lekarskich (dentysta, okulista). Jednak część czasu dzieci spędzają z ojcem, zamieszkującym w innym miejscu. Matka wniosła o wydanie interpretacji potwierdzającej, że w powyższym stanie rzeczy przysługuje jej preferencja podatkowa przewidziana dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Organ uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Zdaniem organu prawo do preferencji przysługuje jedynie temu z rodziców, który sprawuje nad dzieckiem ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym. Tymczasem w rozpatrywanej sprawie każde z rodziców wychowuje odrębnie dzieci w wyznaczonym czasie, a więc ojciec też uczestniczy w procesie wychowywania dzieci. Naprzemienne przebywanie dziecka raz u jednego, raz u drugiego z rodziców, nie zmienia faktu, że dziecko wychowywane jest wspólnie przez dwoje rodziców. Matka zaskarżyła interpretację do sądu. Stan prawny Artykuł 6 ust. 4 PDOFizU przewiduje preferencyjne obliczenie podatku przez niepozostającego w formalnym związku rodzica, który " w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci ". Ani ten przepis, ani inne, nie definiują pojęcia samotnego wychowywania dzieci. Stanowisko WSA w Poznaniu Sąd uchylił zaskarżoną interpretację, uznając, że matka spełnia przesłankę samotnego wychowywania dzieci. Zdaniem sądu, brzmienie art. 6 ust. 4 PDOFizU nie daje podstaw do twierdzenia, że status osoby samotnie wychowującej dziecko został zastrzeżony jedynie dla jednego z rodziców. Przepis wskazuje tylko, że rodzic chcący skorzystać z ulgi musi "w roku podatkowym samotnie wychowywać dzieci". Pojęcie samotnego wychowania dziecka wiąże się przede wszystkim z samodzielnym pokrywaniem przez z podatnika kosztów związanych w wychowaniem i utrzymaniem dziecka. Zatem status osoby "samotnie wychowującej dzieci" może mieć każde z rodziców spełniających pozostałe kryteria określone w omawianym przepisie, czyli gdy jest "panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację (..) lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności". Sąd podkreślił, że w sprawie rodzice nie wychowują i nie opiekują się dzieckiem "wspólnie" (tj. w tym samym czasie i miejscu), ale każde z nich odrębnie, w wyznaczonym czasie, bez udziału drugiego z rodziców opiekuje się dzieckiem i zaspokaja jego życiowe potrzeby, tworząc im dom i warunki rozwoju w miejscu swojego zamieszkania. Zatem wychowywanie dziecka realizowane jest przez każdego z rodziców "samotnie". O wspólnym wychowaniu dziecka nie świadczy powierzenie władzy rodzicielskiej wspólnie obojgu małżonkom. Zdaniem fiskusa naprzemienna opieka oznacza, że żaden z rodziców nie może skorzystać z preferencji podatkowej, a zdaniem sądu może skorzystać każdy z nich. Dodajmy, że akurat w przypadku tej preferencji korzystanie z niej przez jednego rodzica w żaden sposób nie pogarsza sytuacji podatkowej drugiego. Wyrok jest więc ewidentnie korzystny dla podatników. Co ważne i ciekawe, z uzasadnienia wyroku nie wynika, w jakiej proporcji rodzice sprawowali opiekę nad dziećmi. Powstaje tu bowiem pytanie, czy każdy, nawet znikomy, procent czasu, w jakim rodzic spędza czas z dzieckiem, uprawnia go do preferencji? Omawiany wyrok tej kwestii nie porusza. Można tylko wskazać, że sąd wsparł się poglądem wyrażonym w wyroku NSA z 5.4.2017 r. (II FSK 573/15), a w tamtej sprawie rodzice dzielili się opieką po połowie. Wyrok WSA w Poznaniu z 28.8.2019 r., I SA/Po 347/19
Sąd uchylił interpretację organu podatkowego, uznał matkę za spełniającą przesłankę samotnego wychowywania dzieci. Decyzja sądu podkreśla, że status osoby samotnie wychowującej dziecko może przysługiwać każdemu z rodziców, gdy spełniają oni określone kryteria. Wyrok pozytywnie wpłynął na sytuację podatników, lecz pozostawia otwarte pytanie o proporcję czasu opieki nad dzieckiem wymaganą do skorzystania z preferencji podatkowej.