Rygor natychmiastowej wykonalności decyzji dotyczącej zwrotu VAT

Naczelny Sąd Administracyjny uznał za dopuszczalne nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji dotyczącej zwrotu podatku od towarów i usług. Sprawa dotyczyła A.B., któremu Dyrektor Urzędu Skarbowego w Ł. określił zwrot VAT na ponad 870 tys. zł. Po złożeniu odwołania, Naczelnik Urzędu Skarbowego nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności, co spotkało się z zażaleniem podatnika. Ostatecznie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę A.B., argumentując zastosowanie rygoru natychmiastowej wykonalności w sytuacjach nieostatecznych decyzji podatkowych.

Tematyka: Naczelny Sąd Administracyjny, rygor natychmiastowej wykonalności, zwrot VAT, decyzja podatkowa, odwołanie, postępowanie egzekucyjne, Ordynacja podatkowa, skarga kasacyjna, interpretacja podatkowa

Naczelny Sąd Administracyjny uznał za dopuszczalne nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności
decyzji, która określa zwrot podatku od towarów i usług.
Stan faktyczny
Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Ł. określił A.B. zwrot podatku od towarów i usług w kwocie ponad 870 tys. zł.
Gdy podatnik złożył odwołanie od decyzji Naczelnik Urzędu Skarbowego w Ł. nadał jej rygor natychmiastowej
wykonalności powołując się na spełnienie przesłanek określonych przepisami art. 239b § 1 pkt 1 i 2 oraz § 2 ustawy
z 29.8.1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej jako: OrdPU). A.B. wniósł zażalenie
na to postanowienie, dowodząc, że wbrew twierdzeniom organu podatkowego, strona nie posiada zaległości
w podatku od towarów i usług za inne okresy na kwotę ponad 62 tys. zł, gdyż zobowiązanie to zostało uregulowane.
Jednocześnie podatnik stwierdził, że zarówno zaległość VAT, jak i kwoty zawyżonego zwrotu nadwyżki podatku VAT
wynikają z nieostatecznych decyzji, które nie podlegają wykonaniu. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Ł.
utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.
Z uzasadnień sądów
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę A.B. Jak wskazano w uzasadnieniu, rygor natychmiastowej
wykonalności odnosi się do decyzji nieostatecznej organu I instancji i może zostać nadany do momentu rozpoznania
przez organ II instancji odwołania od tego rozstrzygnięcia. W następstwie zastosowania instytucji przewidzianej w art.
239b OrdPU przyspieszony zostaje moment wymagalności obowiązku wynikającego z rozstrzygnięcia organu
I instancji, a więc i termin wszczęcia postępowania egzekucyjnego mającego zapobiec trwałej utracie możliwości
domagania się od strony wykonania zobowiązania podatkowego. Zgodnie z art. 239b § 1 OrdPU decyzji
nieostatecznej, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności w sytuacji, gdy: organ podatkowy posiada
informacje, z których wynika, że wobec strony toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności
pieniężnych, lub strona nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz
z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby
z pierwszeństwa zaspokojenia, lub strona dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku znacznej wartości,
lub okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące. Przepis ten
stosuje się, jeżeli organ podatkowy uprawdopodobni, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.
Sąd wskazał, że na dzień podejmowania przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł. postanowienia, wobec
podatnika toczyło się postępowanie egzekucyjne w zakresie należności pieniężnych z innego tytułu, zaś A.B.
posiadał zaległość w podatku VAT w kwocie ponad 62 tys. zł, która została wyegzekwowana kilka dni po wydaniu
postanowienia przez organ I instancji. Sąd stwierdził również, że z materiału zgromadzonego przez organ I instancji
jednoznacznie wynika, że strona nie posiadała majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej
wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można byłoby ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które
korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia. W ocenie sądu, organy uprawdopodobniły również wystąpienie
przesłanki niewykonania zaległości podatkowych, bowiem wszczęcie wobec A.B. postępowania egzekucyjnego
w zakresie innych należności pieniężnych oznaczało, że zostały już wyczerpane wszelkie możliwości doprowadzenia
do wykonania tych wierzytelności w sposób dobrowolny. Dodatkowo charakter ujawnionych w toku postępowania
kontrolnego prowadzonego w zakresie rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości
obliczania i wpłacania podatku VAT nieprawidłowości, mógł budzić uzasadnione obawy, że nie zostaną wykonane
zaległości wynikające z nieostatecznej decyzji. Zawyżenie zwrotu podatku VAT na podstawie faktur
nieodzwierciedlających rzeczywistego przebiegu transakcji, podważyło domniemanie rzetelności strony jako
podatnika.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną podatnika. W uzasadnieniu wyroku wskazał na treść
art. 239d § 1 OrdPU, zgodnie z którym w zakresie objętym wnioskiem o interpretację nie nadaje się rygoru
natychmiastowej wykonalności decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego,
wysokość zwrotu podatku lub wysokość odsetek za zwłokę albo orzekającej o odpowiedzialności
podatkowej płatnika lub inkasenta, osoby trzeciej albo spadkobiercy. W rezultacie Naczelny Sąd
Administracyjny stwierdził, że jeśli podatnik nie dysponuje interpretacją przyznającą mu ochronę, organ jest
uprawniony do nadania natychmiastowej wykonalności decyzji określającej wysokość zwrotu podatku VAT.
Wyrok NSA z 11.9.2019 r., I FSK 566/18

Naczelny Sąd Administracyjny ostatecznie oddalił skargę kasacyjną podatnika, potwierdzając decyzję o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności. Decyzja ta była uzasadniona brakiem interpretacji przyznającej ochronę podatnikowi, co uprawniało organ do takiego działania. Sprawa ta została rozstrzygnięta wyrokiem NSA z 11.9.2019 r., I FSK 566/18.