Rozstrzyganie sporów podwójnego opodatkowania i zawieranie porozumień cenowych 2019/2020

Ustawa z 16.10.2019 r. dotyczy rozstrzygania sporów podwójnego opodatkowania i zawierania porozumień cenowych. Wdraża dyrektywę Rady (UE) 2017/1852, wprowadzając procedury zmniejszające negatywne skutki podwójnego opodatkowania dla podmiotów gospodarczych. Nowe przepisy wprowadzają także procedury rozstrzygania sporów podatkowych oraz uprzednich porozumień cenowych.

Tematyka: rozstrzyganie sporów, podwójne opodatkowanie, porozumienia cenowe, cena transferowa, Umowa o współpracy, organy podatkowe

Ustawa z 16.10.2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu
uprzednich porozumień cenowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2200; dalej jako: RozSpPodU) podpisana przez
Prezydenta 5.11.2019 r., jest przejawem wdrożenia dyrektywy Rady (UE) 2017/1852 z 10.10.2017 r. w sprawie
mechanizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania w UE (Dz.Urz. UE L z 2017 r.
Nr 265, s. 1). Wchodzi w życie 29.11.2019 r., z wyjątkiem wyszczególnionych w ustawie regulacji, które
obowiązują: od dnia następującego po dniu ogłoszenia - tj. 15.11.2019 r., bądź wraz z 1.1.2020 r. lub
z 1.7.2020 r., dostosowując przy tym szereg krajowych ustaw podatkowych.
• Ustawodawca dostrzegając problematykę podwójnego opodatkowania majątku i dochodów podmiotów
prowadzących działalność gospodarczą, zarówno na terytorium RP, jak i innego państwa członkowskiego UE,
negatywnie oddziałującego tak na gospodarkę finansową przedsiębiorstw, jak i ich rozwój na wspólnym rynku,
wyszczególnił procedury, w oparciu o które spory podatkowe w powyższym zakresie można zniwelować.
• Ponadto, rozszerzył procedurę porozumień w zakresie cen transferowych znaną dotąd w wąskim aspekcie na
gruncie ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej jako: OrdPU) oraz
implementował do polskiego porządku środki umożliwiające podjęcie współpracy między podatnikami o intratnym
znaczeniu dla rozliczeń z fiskusem a organem podatkowym.
Unikanie podwójnego opodatkowania
Ustawa porządkuje procedury dotyczące podwójnego opodatkowania - dla zachowania przejrzystości, umieszcza już
dostępne środki w formie jednego aktu prawnego, pozostawiając przedsiębiorcom możliwość wyboru prowadzenia
postępowania, bądź to na podstawie Konwencji Arbitrażowej, bądź na podstawie umów w sprawie unikania
podwójnego opodatkowania. Ponadto, wprowadza nową procedurę rozstrzygania sporów podatkowych wynikłych
wobec odmiennej interpretacji i stosowania umów i konwencji unijnych. Rozwiązaniem tego problemu są
ujednolicone zasady różnych porządków krajowych państw członkowskich UE wyrażone w dyrektywie Rady
2017/1852, wdrożone do działu II RozSpPodU - określają one ramy czasowe i instytucjonalne oraz stanowią, na
jakich warunkach odbywać się będzie przyjęcie i rozpatrzenie wniosku wszczynającego postępowanie co do
wzajemnego porozumiewania się, jego przeprowadzenie, ustanawianie komisji o niezależnym składzie. W ramach
procedury określone zostały również jednolite gwarancje rozstrzygnięcia kwestii spornej, interakcje
z krajowymi postępowaniami i zasady odstępstwa od procedury. Ponadto ustawa zapewnia środki zaskarżenia
w określonych sytuacjach oraz przewiduje uproszczenia w dostępie do procedury dla osób fizycznych i mniejszych
jednostek.
Porozumienia w zakresie cen transferowych
Ustawa reguluje także wydawanie uprzednich porozumień cenowych, które pozostają wyłączną kompetencją Szefa
Krajowej Administracji Skarbowej - postępowanie ma charakter wnioskowy - ubiegać się o decyzję może krajowy
podmiot powiązany, który uczestniczy w dokonaniu transakcji kontrolowanej, jak również podmiot, który dopiero
zamierza utworzyć krajowy podmiot powiązany prowadzący działalność gospodarczą na terytorium RP (art. 83 i 84
ust.1 RozSpPodU). Ustawa określa przy tym zasady weryfikacji stosowania się przez podmioty powiązane do
uprzednich porozumień cenowych, jak i wprowadza zmiany terminologiczne, w tym w zakresie pojęcia
„uprzedniego porozumienia cenowego”. Przez jego prymat należy rozumieć taką decyzję, w której uznaje się, że
cena transferowa transakcji kontrolowanej została ustalona na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty
niepowiązane (art. 81 ust.1 RozSpPodU). Przedmiotem uprzedniego porozumienia może być jedna albo kilka
transakcji kontrolowanych, przy czy fakt ich jednorodnego charakteru nie przekłada się na możność objęcia ich
porozumieniem, a co najwyżej na wysokość opłat od wniosków o wydanie uprzednich porozumień cenowych.
Zagadnienie cen transferowych uregulowanie jest obecnie w dziale IIA OrdPU, którą to w sprawach
nieuregulowanych w RozSpPodU, stosuje się odpowiednio w zakresie działu IV. Wprowadzone zmiany mają
zwiększyć efektywność proceduralną oraz ujednolić przepisy obowiązujące od 1.1.2019 r. w zakresie cen
transferowych.
Umowa o współpracy
Jednocześnie, ustawa za cel ustanowiła stworzenie programu, który zasadzałby się na współpracy między
podatnikami a organami podatkowymi - jego wyrazem jest dodanie Działu II B do OrdPU - regulującego zasady
zawarcia Umowy o współdziałanie z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej. Umowa ta ma służyć przestrzeganiu

przez podatnika przepisów prawa podatkowego w warunkach przejrzystości podejmowanych działań, wzajemnemu
zaufaniu i zrozumieniu stron, przy uwzględnieniu charakteru prowadzonej przez podatnika działalności. Tym samym,
w jej granicach strony mogą się umówić co do wysokości cen transferowych, czy wielkości zobowiązania
podatkowego na następny rok podatkowy. Podkreślić jednak należy, że umowa może zostać zawarta jedynie na
wniosek największych podmiotów, czyli takich, których wartość przychodu, wskazana w zeznaniu podatkowym
uregulowanym w Ustawie z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865 ze
zm.) w poprzednim roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 mln euro. Ponadto, w ramach zawiązanego
konsensusu, ustawa nadmienia, że Szef Krajowej Administracji Skarbowej przeprowadzać będzie audyt
podatkowy wobec podatnika, zarówno przed zawarciem z nim umowy o współdziałanie (audyt wstępny), jak
i w trakcie jej obowiązywania (audyt monitorujący), by zweryfikować realizację przez podatnika ciążących na
nim obowiązków podatkowych, jak i skuteczność wewnętrznego nadzoru podatkowego.

Ustawa wprowadza przejrzyste procedury dotyczące podwójnego opodatkowania i cen transferowych, zwiększając efektywność procesów oraz ujednolicając przepisy. Dodatkowo, umożliwia zawarcie Umowy o współdziałanie między podatnikami a organami podatkowymi, co ma przyczynić się do przestrzegania prawa podatkowego i wzajemnego zaufania.