Specjalny podatek węglowodorowy uchylony

Ustawa z 11.9.2019 r. uchyla specjalny podatek węglowodorowy, zmieniając niektóre inne akty prawne. Nowe przepisy zlikwidowały daninę od zysków z wydobycia gazu niekonwencjonalnego, ustalając nowe terminy opłacania podatków. Przeprowadzone zmiany wpłynęły także na ustawy podatkowe dotyczące osób fizycznych i prawnych oraz Ordynację podatkową.

Tematyka: podatek węglowodorowy, uchylenie ustawy, zmiany podatkowe, gazu ziemny, podatki dochodowe, sprawozdania finansowe

Ustawa z 11.9.2019 r. o uchyleniu ustawy o specjalnym podatku węglowodorowym oraz o zmianie niektórych
innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1978 ze zm., dalej jako: UchylSpecjPodWęglU), podpisana przez
prezydenta RP 14.10.2019 r. wyznacza kres istnienia w Polsce daniny pobieranej od zysków z działalności
wydobywczej złóż niekonwencjonalnego gazu ziemnego. W odniesieniu do większości regulacji nowelizacja
weszła w życie 1.11.2019 r.
• Istotą zmian, wyrażoną poprzez art. 1 UchylSpecjPodWęglU jest utrata mocy obowiązującej ustawy z 25.7.2014 r.
o specjalnym podatku węglowodorowym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2269 ze zm.; dalej jako: SpecjPodWęglU).
• W konsekwencji uchylenia daniny od gazu niekonwencjonalnego (gazu łupkowego), ustawodawca określił
wcześniejszy termin powstania obowiązku zapłaty podatku od wydobycia gazu ziemnego i ropy naftowej,
przewidzianego na gruncie ustawy z 2.3.2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz.
228 ze zm.) – w myśl art. 6 UchylSpecjPodWęglU podatek ten jest płatny wraz z wejściem w życie przedmiotowej
ustawy tj. 1.11.2019 r
• Następstwem wdrożonych przepisów są również zmiany w ustawie z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387, ze zm.; dalej jako: PDOFizU), ustawie z 15.2.1992 r. o podatku
dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.; dalej jako: PDOPrU) oraz ustawie z 29.8.1997
r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej jako: OrdPU).
• Wyjątek od będących w mocy od 1.11.2019 r. przepisów UchylSpecjPodWęglU, stanowią jej art. 3 pkt 3 i art. 9,
które obowiązują od 25.10.2019 r. oraz art. 3 pkt 2 i art. 8, które są wiążące od 1.1.2020 r.
Podatek węglowodorowy – geneza
Opodatkowanie na podstawie SpecjPodWęglU, którym miały zostać objęte zyski uzyskane po 1.1.2020 r., z tytułu
działalności wydobywczej węglowodorów stanowiące nadwyżkę uzyskanych w danym roku podatkowym przychodów
z działalności wydobywczej węglowodorów nad poniesionymi wydatkami kwalifikowanymi, w przeciągu kilku lat
uwidoczniło znaczący rozdźwięk między oczekiwanymi przez rząd wpływami finansowymi do budżetu a faktyczną
zasobnością kraju w złoża gazu i możliwościami jego gospodarczej eksploatacji. Amerykańskie badania, jak
i szacunki przeprowadzane przez firmy konsultingowe, począwszy od roku 2009, okazały się nad wyraz
optymistyczne klasyfikując Polskę jako jednego z najwyższych potentatów w Europie będących w posiadaniu
bogactw gazu łupkowego. Choć następne analizy wynikające z raportów Państwowego Instytutu Geologicznego
(PIG) dużo realniej wykalkulowały znaczenie surowcowe Polski w basenie bałtycko‑ podlasko-lubelskim, rzesze
przedsiębiorców mimo to, wyraziło zainteresowanie poszukiwaniem i rozpoznawaniem gazu z łupków. Świadectwem
tego była znacząca ilość udzielonych koncesji, która dosięgnęła łącznie liczby 390 w kulminacyjnych latach 2011–
2013 (uzasadnienie do rządowego projektu UchylSpecjPodWęglU - druk sejmowy Nr 3718). Stan na rok 2017
wskazał już jednak na obowiązywanie zaledwie 20 koncesji na terytorium RP, a wyhamowane tempo prac i obawa
przed całkowitym odpływem inwestorów jednoznacznie uwypukliły niezasadność wprowadzenia podatku na
niekonwencjonalne zasoby surowcowe gazu ziemnego. Z danych podatkowych wynika, że deklaracje w przedmiocie
specjalnego podatku węglowodorowego w 2016 r. złożyło 123 podatników i 80 w 2017 r., przy czym zdecydowana
większość wykazała w zeznaniu stratę - żaden natomiast podmiot nie był zobligowany do zapłaty specjalnego
podatku węglowodorowego (nieistniejący już art. 14 SpecjPodWęglU w zależności od wysokości wskaźnika R
oznaczającego stosunek zgromadzonych przychodów do wydatków kwalifikowanych, oznaczał konieczność
uiszczenia stawki podatku odpowiednio w wysokości od 0% do 25% podstawy opodatkowania).
Przepisy obowiązujące od 25.10.2020 r. – zeznania podatkowe
W myśl art. 3 pkt 3 UchylSpecjPodWęglU i zmienionego art. 27a PDOPrU, podatnicy, którzy osiągają wyłącznie
dochody zwolnione z podatku oraz nie zatrudniają pracowników, mają możliwość składania zeznania CIT – 8
w formie papierowej. Przepis ten jest swoistą korespondencją z art. 27 ust. 1c PDOPrU obowiązującym od 1.1.2019
r., podług którego zeznanie podatkowe o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym należy złożyć za
pomocą środków komunikacji elektronicznej zgodnie z przepisami OrdPU. Uchwalona regulacja oznacza zatem
równoczesne objęcie tożsamym obowiązkiem formy wszystkich podatników, niezależnie od wielkości generowanego
przez nich przychodu i wiąże się z koniecznością opatrywania zeznań podatkowych kwalifikowanym podpisem
elektronicznym właściwym dla dokumentów elektronicznych. Ustawodawca zwrócił uwagę, że fakt posiadania
omawianego podpisu i jego wcześniejszego zakupu, stanowi dodatkowy koszt, który w przypadku podmiotów
najmniejszych, dopiero wchodzących na rynek, jest niecelowy. Z uwagi na to, że są to podatnicy, którzy zwykle ani
nie zatrudniają pracowników, ani nie prowadzą działalności gospodarczej skoncentrowanej na osiągnięcie zysku,

legislator umożliwił im składanie zeznań w formie papierowej. Artykuł 9 UchylSpecjPodWęglU, stanowi, że zmienioną
regulację stosuje się do zeznań składanych od dnia wejścia w życie przepisu tj. 25.10.2019 r.
Przepisy obowiązujące od 1.1.2020 r. – sprawozdania finansowe
Nowelizacja poprzez art. 3 pkt 2 UchylSpecjPodWęglU zrównuje podatników podatku dochodowego od osób
prawnych oraz podatników podatku dochodowego od osób fizycznych w sporządzaniu sprawozdania
finansowego. Zgodnie ze zmienionym brzmieniem art. 27 ust.2 PDOPrU, jej podatnicy, z wyłączeniem podmiotów
wpisanych do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (a więc fundacje, stowarzyszenie, organizacje
zawodowe etc.) przekazują za pomocą środków komunikacji elektronicznej, Szefowi Krajowej Administracji
Skarbowej, sprawozdanie wraz ze sprawozdaniem z badania, w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego
sprawozdania finansowego, a spółki - także odpis uchwały zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe.
Sprawozdanie finansowe jest sporządzane w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej
udostępnianej na podstawie art. 45 ust. 1g lub 1h ustawy 29.9.1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz.
351 ze zm.) – oznacza to, że obowiązującą jest teraz forma sprawozdania tzw. ustrukturyzowana (tworzona za
pomocą specjalnego narzędzia ułatwiającego wypełnienie sprawozdań, dostępnego na stronie Ministerstwa
Finansów).
Do tej pory tj. do 31.12.2019 r., sprawozdania te, choć miały również postać elektroniczną, były nieustrukturyzowane,
a zatem sporządzone w formie dowolnego pliku odczytywanego przez określony program komputerowy i podlegały
obowiązkowi przedłożenia do naczelnika urzędu skarbowego.
Obecnie zatem, podatnicy PDOPrU niebędący przedsiębiorcami będą wypełniać e-sprawozdania na tożsamych
zasadach, jak czynią to podatnicy podlegający pod PDOFizU – zmieniony przepis odnosi się do sprawozdań
przekazywanych od dnia 1.01.2020 r. (art. 8 UchylSpecjPodWęglU).

Uchylenie specjalnego podatku węglowodorowego przyniosło istotne zmiany w systemie opodatkowania wydobycia węglowodorów w Polsce. Nowe regulacje eliminują obowiązek opodatkowania gazu niekonwencjonalnego, zmieniając także formę składania zeznań podatkowych i sprawozdań finansowych.