RPO apeluje o uporządkowanie problemu opodatkowania umarzanych kredytów frankowych

Rzecznik Praw Obywatelskich interweniuje w sprawie podatników, którym grozi opodatkowanie umorzonych kredytów frankowych. Wnioskuje o wprowadzenie przepisów chroniących kredytobiorców przed niezasłużonym obciążeniem podatkowym. Działania te są reakcją na sytuacje, w których osoby spłacające długi bankowe są traktowane przez fiskusa jak osoby uzyskujące przychód, co może stanowić poważne obciążenie finansowe dla nich.

Tematyka: Rzecznik Praw Obywatelskich, RPO, umorzenie kredytu, kredyt frankowy, opodatkowanie umorzonych kredytów, Minister Finansów, restrukturyzacja zadłużenia, TSUE, ugoda z bankiem, podatek od umorzenia, rozporządzenia podatkowe

Rzecznik Praw Obywatelskich wstawia się za podatnikami, którzy spłacili należność bankom i są przez to
posądzani przez skarbówkę o posiadanie przychodu.
RPO wystąpił do Ministra Finansów o wprowadzenie przepisów, które miałyby chronić kredytobiorców, w przypadku
których doszło do restrukturyzacji zadłużenia. Człowiek, któremu bank umarza część kredytu hipotecznego, może
dostać od państwa wezwanie do zapłaty podatku. Urzędy skarbowe uznają takie umorzenia, wynikające np.
z oddania niespłaconego mieszkania bankowi, za przychód. Tymczasem zdarza się, że są to osoby, które znalazły
się w skrajnie trudnej sytuacji życiowej – niepłacenie kredytu może wynikać z utraty pracy, choroby czy rozpadu
rodziny. To, że ludzie ci rozwiązali problem długu wobec banku, nie oznacza, że mają przychody.
Rzecznik Praw Obywatelskich od początku kadencji podejmuje szereg działań zarówno o charakterze systemowym,
jak i procesowym, mających na celu wzmocnienie sytuacji frankowiczów. Na skutek niedawnego wyroku TSUE (C-
260/18) ich losy mogą się teraz zmienić. Być może nawet nie będzie dochodziło do spraw przed sądami, gdyż banki
będą bardziej chętne do zawierania ugód.
Ponieważ z punktu widzenia podatkowego, jeśli dochodzi do umorzenia długu, powstaje podlegający opodatkowaniu
przychód, Minister Finansów wydawał już rozporządzenia o odstąpieniu od takiego opodatkowania. Zrobił to
dwukrotnie, ale nigdy w sposób systemowy. Rozporządzenia objęły czas od 1.1.2015 r. do 31.12.2018 r. Nie dotyczą
zatem osób, które mają kredyt umorzony przed 2015 r. (i teraz mogą dostawać wezwania do zapłacenia nawet
kilkudziesięciu tysięcy złotych zaległego podatku), ani tych, którzy aktualnie zawrą ugodę z bankiem.
Zdaniem RPO w demokratycznym państwie prawa nie powinno dochodzić do sytuacji, w których skutkiem
restrukturyzacji umowy kredytowej jest przekształcenie się zobowiązania cywilnoprawnego w zobowiązanie
o charakterze publicznoprawnym. Obowiązek zapłacenia podatku od umorzonej przez bank należności, może
stanowić skuteczną blokadę dla czynności restrukturyzacyjnych.

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje o usunięcie przeszkód podatkowych dla osób, które zaciągnęły kredyty frankowe i napotkały trudności w spłacie zadłużenia. Wskazuje, że obowiązek podatkowy w przypadku umorzenia kredytu może blokować restrukturyzację długu, co jest sprzeczne z zasadami demokratycznego państwa prawa. Wprowadzenie systemowych rozwiązań podatkowych mogłoby poprawić sytuację frankowiczów.