Data doręczenia zastępczego

Jeżeli doręczenie zastępcze nie kończy się pozostawieniem doręczanej przesyłki w aktach sprawy, to należy uznać je za bezskuteczne. Organ podatkowy doręczał decyzję podatkową pełnomocnikowi podatnika poprzez Pocztę Polską. Doręczenie bezpośrednie (do rąk adresata) nie powiodło się, wobec czego doręczyciel zastosował doręczenie zastępcze (przez awizo). Pierwsze powiadomienie o pozostawieniu przesyłki w placówce pocztowej (awizo) zostało pozostawione 21.12.2018 r., a ponowne - 31.12.2018 r. Pełnomocnik odebrał pismo z placówki pocztowej 7.1.2019 r., a 19.1.2019 r. nadał, też za pośrednictwem Poczty Polskiej, odwołanie od decyzji. Organ podatkowy stwierdził uchybienie terminu do wniesienia odwołania, wobec czego nie nadał odwołaniu biegu. Zdaniem organu, doręczenie decyzji nastąpiło w dniu 4 stycznia, a zatem 14-dniowy termin do złożenia odwołania minął 18 stycznia. Podatnik zaskarżył to postanowienie do sądu. Stan prawny Zgodnie z art. 150 OrdPU doręczenie zastępcze, zwane potocznie doręczeniem przez awizo, dokonywane jest wtedy gdy doręczyciel nie zastanie adresata w miejscu doręczenia. Polega na pozostawieniu w miejscu doręczenia awiza, czyli zawiadomienia o przesyłce oczekującej na odbiór w placówce pocztowej (albo w siedzibie urzędu gminy gdy pismo jest doręczane przez pracownika organu podatkowego). Pismo pozostawia się w tej placówce przez okres 14 dni, a po 7 dniach pozostawia się w miejscu doręczenia powtórne awizo. Jeżeli przez 14 dni, licząc od dnia pozostawienia pierwszego awiza, adresat pisma nie odbierze, doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia tego 14-dniowego okresu, a pismo pozostawia się w aktach sprawy. Odwołanie od decyzji należy wnieść w terminie 14 dni od jej doręczenia (art. 223 § 2 pkt 1 OrdPU), a jeżeli termin ten zostanie przekroczony, organ stwierdza w formie postanowienia uchybienie temu terminowi (art. 228 § 1 pkt 2 OrdPU), co oznacza, że odwołanie nie będzie rozpatrzone. Stanowisko WSA w Gliwicach Sąd uwzględnił skargę, a więc uchylił zaskarżone postanowienie. Wskazał, że skuteczność doręczenia zastępczego zależy od łącznego (kumulatywnego) spełnienia następujących warunków: 1) niemożność doręczenia pisma adresatowi bezpośrednio (czyli w trybie art. 148 albo 149 OrdPU); 2) pozostawienie awiza; 3) pozostawienie powtórnego awiza; 4) pozostawienie pisma w aktach sprawy. Niespełnienie któregokolwiek warunku oznacza, że doręczenie nie nastąpiło. Proces doręczania przesyłek w trybie art. 150 OrdPU rozpoczyna się od chwili przekazania przez nadawcę (organ podatkowy) pisma operatorowi pocztowemu, a kończy się z chwilą zwrotu niedoręczonego pisma do nadawcy (organu podatkowego), co powoduje konieczność pozostawienia pisma w aktach sprawy. W niniejszej sprawie przesyłka nie została pozostawiona w aktach, gdyż adresat odebrał ją osobiście w placówce pocztowej. Nie został więc spełniony warunek z pkt 4. To, że adresat odebrał przesyłkę po upływie 14 dni od pierwszego awiza, nie ma znaczenia. Wymóg pozostawienia niedoręczonego pisma w aktach sprawy jest wymogiem ustawowym, takim samym jak pozostałe, a więc dla przyjęcia skuteczności fikcji prawnej doręczenia z art. 150 OrdPU, musi być spełniony. Wymóg pozostawienia pisma w aktach sprawy nie występuje we wszystkich procedurach, bo np. nie jest on ustanowiony w postępowaniu karnym ani sądowoadministracyjnym. Utwierdza to w przekonaniu, że w postępowaniu podatkowym jest to wymóg prawnie znaczący. W konsekwencji należy uznać, że doręczenie zastępcze nie nastąpiło, a decyzja została doręczona 7 stycznia, gdy adresat odebrał ją z poczty. Dlatego nadanie odwołania 19 stycznia należy uznać za skuteczne, bo dokonane z zachowaniem 14-dniowego terminu.

Tematyka: doręczenie zastępcze, awizo, doręczenie bezpośrednie, termin odwoławczy, skarga, postanowienie, fikcja prawna, wymogi ustawowe, postępowanie podatkowe, skuteczność doręczenia

Jeżeli doręczenie zastępcze nie kończy się pozostawieniem doręczanej przesyłki w aktach sprawy, to należy
uznać je za bezskuteczne.
Stan faktyczny
Organ podatkowy doręczał decyzję podatkową pełnomocnikowi podatnika poprzez Pocztę Polską. Doręczenie
bezpośrednie (do rąk adresata) nie powiodło się, wobec czego doręczyciel zastosował doręczenie zastępcze (przez
awizo). Pierwsze powiadomienie o pozostawieniu przesyłki w placówce pocztowej (awizo) zostało pozostawione
21.12.2018 r., a ponowne - 31.12.2018 r. Pełnomocnik odebrał pismo z placówki pocztowej 7.1.2019 r., a 19.1.2019
r. nadał, też za pośrednictwem Poczty Polskiej, odwołanie od decyzji.
Organ podatkowy stwierdził uchybienie terminu do wniesienia odwołania, wobec czego nie nadał odwołaniu biegu.
Zdaniem organu, doręczenie decyzji nastąpiło w dniu 4 stycznia, a zatem 14-dniowy termin do złożenia odwołania
minął 18 stycznia.
Podatnik zaskarżył to postanowienie do sądu.
Stan prawny
Zgodnie z art. 150 OrdPU doręczenie zastępcze, zwane potocznie doręczeniem przez awizo, dokonywane jest wtedy
gdy doręczyciel nie zastanie adresata w miejscu doręczenia. Polega na pozostawieniu w miejscu doręczenia awiza,
czyli zawiadomienia o przesyłce oczekującej na odbiór w placówce pocztowej (albo w siedzibie urzędu gminy gdy
pismo jest doręczane przez pracownika organu podatkowego). Pismo pozostawia się w tej placówce przez okres 14
dni, a po 7 dniach pozostawia się w miejscu doręczenia powtórne awizo.
Jeżeli przez 14 dni, licząc od dnia pozostawienia pierwszego awiza, adresat pisma nie odbierze, doręczenie uważa
się za dokonane z upływem ostatniego dnia tego 14-dniowego okresu, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.
Odwołanie od decyzji należy wnieść w terminie 14 dni od jej doręczenia (art. 223 § 2 pkt 1 OrdPU), a jeżeli termin ten
zostanie przekroczony, organ stwierdza w formie postanowienia uchybienie temu terminowi (art. 228 § 1 pkt 2
OrdPU), co oznacza, że odwołanie nie będzie rozpatrzone.
Stanowisko WSA w Gliwicach
Sąd uwzględnił skargę, a więc uchylił zaskarżone postanowienie. Wskazał, że skuteczność doręczenia zastępczego
zależy od łącznego (kumulatywnego) spełnienia następujących warunków:
1) niemożność doręczenia pisma adresatowi bezpośrednio (czyli w trybie art. 148 albo 149 OrdPU);
2) pozostawienie awiza;
3) pozostawienie powtórnego awiza;
4) pozostawienie pisma w aktach sprawy.
Niespełnienie któregokolwiek warunku oznacza, że doręczenie nie nastąpiło. P roces doręczania przesyłek
w trybie art. 150 OrdPU rozpoczyna się od chwili przekazania przez nadawcę (organ podatkowy) pisma
operatorowi pocztowemu, a kończy się z chwilą zwrotu niedoręczonego pisma do nadawcy (organu
podatkowego), co powoduje konieczność pozostawienia pisma w aktach sprawy.
W niniejszej sprawie przesyłka nie została pozostawiona w aktach, gdyż adresat odebrał ją osobiście w placówce
pocztowej. Nie został więc spełniony warunek z pkt 4. To, że adresat odebrał przesyłkę po upływie 14 dni od
pierwszego awiza, nie ma znaczenia. Wymóg pozostawienia niedoręczonego pisma w aktach sprawy jest wymogiem
ustawowym, takim samym jak pozostałe, a więc dla przyjęcia skuteczności fikcji prawnej doręczenia z art. 150
OrdPU, musi być spełniony. Wymóg pozostawienia pisma w aktach sprawy nie występuje we wszystkich
procedurach, bo np. nie jest on ustanowiony w postępowaniu karnym ani sądowoadministracyjnym.
Utwierdza to w przekonaniu, że w postępowaniu podatkowym jest to wymóg prawnie znaczący.
W konsekwencji należy uznać, że doręczenie zastępcze nie nastąpiło, a decyzja została doręczona 7 stycznia, gdy
adresat odebrał ją z poczty. Dlatego nadanie odwołania 19 stycznia należy uznać za skuteczne, bo dokonane
z zachowaniem 14-dniowego terminu.

Słuszność wyroku nie budzi wątpliwości. Zauważmy, że rozwiązanie przeciwne byłoby sztuczne, bo opierałoby się na
twierdzeniu, że przesyłka została doręczona nie w dniu, w którym adresat ją faktycznie odebrał, ale w jakimś
wcześniejszym. Ponadto, dotkliwe skutki, które mogą dotknąć adresata na skutek fikcji prawnej doręczenia (twierdzi
się, ze przesyłka została doręczona w sensie prawnym, choć nie została doręczona w sensie faktycznym), nakazują
rozstrzyganie wszelkich wątpliwości co do skuteczności doręczenia zastępczego na korzyść podatnika.
Warto zauważyć, że formalnie rzecz biorąc, poczta jako doręczyciel, zachowała się nieprawidłowo, gdyż po upływie
14-dniowego nie powinna przekazywać pisma adresatowi, a tylko zwrócić je nadawcy (organowi podatkowemu). Jak
widać, nie zawsze się tak dzieje, a więc przedstawione rozstrzygnięcie warto znać.
Dodajmy, że gdyby poczta zachowała się formalnie prawidłowo, a więc odmówiła przekazania pisma, adresat nie
pozostałby bezbronny, bo oczywiście mógłby zapoznać się z decyzją w siedzibie organu, a tylko musiałby uważać na
to, że termin do wniesienia odwołania zaczął już biec ileś tam dni wcześniej.
Wyrok WSA w Gliwicach z 17.12.2019 r., I SA/Gl 1187/19

Słuszność wyroku nie budzi wątpliwości. Zauważmy, że rozwiązanie przeciwne byłoby sztuczne, bo opierałoby się na twierdzeniu, że przesyłka została doręczona nie w dniu, w którym adresat ją faktycznie odebrał, ale w jakimś wcześniejszym. Ponadto, dotkliwe skutki, które mogą dotknąć adresata na skutek fikcji prawnej doręczenia (twierdzi się, ze przesyłka została doręczona w sensie prawnym, choć nie została doręczona w sensie faktycznym), nakazują rozstrzyganie wszelkich wątpliwości co do skuteczności doręczenia zastępczego na korzyść podatnika. Warto zauważyć, że formalnie rzecz biorąc, poczta jako doręczyciel, zachowała się nieprawidłowo, gdyż po upływie 14-dniowego nie powinna przekazywać pisma adresatowi, a tylko zwrócić je nadawcy (organowi podatkowemu). Jak widać, nie zawsze się tak dzieje, a więc przedstawione rozstrzygnięcie warto znać. Dodajmy, że gdyby poczta zachowała się formalnie prawidłowo, a więc odmówiła przekazania pisma, adresat nie pozostałby bezbronny, bo oczywiście mógłby zapoznać się z decyzją w siedzibie organu, a tylko musiałby uważać na to, że termin do wniesienia odwołania zaczął już biec ileś tam dni wcześniej. Wyrok WSA w Gliwicach z 17.12.2019 r., I SA/Gl 1187/19