Możliwość uzyskania ulgi mieszkaniowej

Skorzystanie z ulgi mieszkaniowej nie jest uzależnione od przekroczenia 50% powierzchni użytkowej budynku na cele mieszkalne. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że pojęcie "własne cele mieszkaniowe" nie jest definiowane przez prawo budowlane. Publikacja omawia sytuację M.O., która sprzedała mieszkanie, a uzyskane środki przeznacza na budowę nowej części mieszkalnej. Wniosek o interpretację podatkową dotyczył możliwości skorzystania z ulgi mieszkaniowej na podstawie przepisów PDOFizU.

Tematyka: ulga mieszkaniowa, PDOFizU, Naczelny Sąd Administracyjny, interpretacja podatkowa, budownictwo mieszkaniowe

Skorzystanie z ulgi mieszkaniowej nie jest uzależnione od tego, czy część mieszkalna budynku, na którą
zostaną przeznaczone środki ze sprzedaży mieszkania przekracza 50 % powierzchni użytkowej budynku.
Pojęcia „własne cele mieszkaniowe” użytego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych (t.j.: Dz.U. z 2019 r., poz. 1387; dalej jako: PDOFizU) nie można wykładać
przez pryzmat przepisów prawa budowlanego – uznał Naczelny Sąd Administracyjny.
M.O. w 2013 r. otrzymała w drodze darowizny mieszkanie, które przed upływem 5 lat od daty nabycia sprzedała.
Uzyskane z tej transakcji środki częściowo wydała na zakup innego mieszkania, do którego się przeprowadziła.
Pozostałą kwotę zamierza przeznaczyć na budowę części mieszkalnej stanowiącej odrębny lokal obejmujący 33 %
ogólnej powierzchni budynku o przeznaczeniu mieszkalno-usługowym. M.O. zamierza 33 % kosztów materiałów
budowlanych oraz konstrukcji całego budynku pokryć w ciągu 2 lat ze środków ze sprzedaży mieszkania, natomiast
pozostałe wydatki na budowę będą pochodziły z dochodów z działalności gospodarczej. Do momentu wybudowania
i wykończenia części mieszkalnej w budynku M.O. planuje mieszkać w nabytym mieszkaniu. Podatniczka zwróciła
się o wydanie interpretacji podatkowej poprzez wyjaśnienie, czy przeznaczenie środków pieniężnych
pochodzących ze sprzedaży mieszkania, częściowo na nabycie innego mieszkania, zaś w pozostałej części
na wybudowanie części mieszkalnej w budynku mieszkalno-usługowym, będzie ją uprawniać do
skorzystania ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 w zw. z ust. 25 1 PDOFizU.
Zdaniem wnioskodawczyni, dla uzyskania zwolnienia, bez znaczenia jest okoliczność, że środki pochodzące ze
zbycia mieszkania przeznaczane są na dwie nieruchomości, bowiem przepisy PDOFizU nie warunkują skorzystania
z ulgi mieszkaniowej od przeznaczenia całości środków na nabycie wyłącznie jednego mieszkania czy rozpoczęcie
budowy jednego domu jednorodzinnego.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził jednak, że warunkiem skorzystania z ulgi mieszkaniowej jest nie
tylko nabycie w ustawowym terminie lokalu lub budynku mieszkalnego, ale przede wszystkim zamieszkanie w nim
przez podatnika. Organ uznał, że skoro PDOFizU nie definiuje pojęcia budynku mieszkalnego, należy odwołać się do
przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 30.12.1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych
(PKOB) (Dz.U. Nr 112, poz. 1316, ze zm.), gdzie przyjęto, iż budynki mieszkalne są to obiekty budowlane, których co
najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. W rezultacie nie
można przyjąć, że wydatkowanie przez wnioskodawczynię części przychodu ze sprzedaży lokalu mieszkalnego
nabytego w darowiźnie na budowę części mieszkalnej w budynku mieszkalno-usługowym, w którym jedynie 33 %
całkowitej powierzchni użytkowej budynku będzie wykorzystywana na cele mieszkalne, spełnia przesłanki
uprawniające do skorzystania z ulgi mieszkaniowej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną. Skarżąca we wniosku
o interpretację wyraźnie wskazała, że każda z części budynku będzie od siebie niezależna i będzie mogła stanowić
odrębny lokal odpowiednio: mieszkalny i usługowy, dlatego nie było podstaw do powoływania się na przepisy
odnoszące się do definicji i klasyfikacji budynków. Sąd stwierdził również, że dokonując wykładni art. 21 ust 1 pkt 131
PDOFizU, nie można poprzestać wyłącznie na wykładni językowej tego przepisu, konieczne jest odwołanie się do
celu zwolnienia, którym jest wspieranie różnych form budownictwa mieszkaniowego poprzez zwolnienie od
opodatkowania dochodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, wydatkowanego na
własne cele mieszkaniowe, wymienione w art. 21 ust. 25 pkt 1-3 PDOFizU. W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że
nieuprawnione jest utożsamianie przez organ podatkowy pojęć „własne cele mieszkaniowe" i „własne potrzeby
mieszkaniowe" Ustawodawca w żaden sposób nie limituje bowiem lokali, które podatnik może nabyć, zaś warunki
zwolnienia mogą być badane i weryfikowane w postępowaniu podatkowym, a nie interpretacyjnym.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalając skargę kasacyjna organu wyjaśnił, że odczytanie wyłącznie verba legis art.
21 ust. 1 pkt 131 w zw. z art. 21 ust. 25 PDOFizU powodowałoby niedopuszczalne zawężenie ulgi
mieszkaniowej. Zbędne jest odwoływanie się do regulacji prawa budowlanego dla określenia przeznaczenia lokalu,
na który wydatkowane są środki ze sprzedaży mieszkania. Deklaracja podatniczki w postępowaniu o wydanie
indywidualnej interpretacji podatkowej, że zarówno mieszkanie, jak i lokal w budynku mieszkalno-usługowym są
przeznaczone na jej potrzeby mieszkaniowe jest dla organu wiążąca, w toku tego postępowania nie ma on
możliwości ustalenia okoliczności faktycznych w kontekście przepisu stanowiącego przedmiot wniosku o wydanie
interpretacji indywidualnej. Jednocześnie Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że to czy podatnik nabywając
więcej niż jeden lokal mieszkalny realizuje własne cele mieszkaniowe, a więc czy zostały spełnione przesłanki
warunkujące przyznanie zwolnienia na podstawie art. 21 ust 1 pkt 131 PDOFizU, może być dokonana jedynie w toku
przeprowadzonego postępowania podatkowego, do czego organ interpretacyjny w postępowaniu o wydanie
interpretacji, nie ma umocowania (zob. wyrok NSA z 17.5.2017 r., II FSK 1053/15).

Wyrok NSA z 29.1.2020 r., II FSK 663/18

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że decyzja o skorzystaniu z ulgi mieszkaniowej nie może być jedynie oparta na wykładni językowej przepisów. Ważne jest także spełnienie celu zwolnienia, jakim jest wspieranie różnych form budownictwa mieszkaniowego. Sąd stwierdził, że organ podatkowy nie może utożsamiać pojęć "własne cele mieszkaniowe" i "własne potrzeby mieszkaniowe". Ostatecznie skarga kasacyjna organu została oddalona przez NSA.