Pokrycie zaległych składek na ZUS przez zleceniodawcę - konsekwencje w PIT

Płatnik składek na ZUS, uiszczając składki zaległe w części finansowanej przez podatnika, nie generuje przychodu podlegającego opodatkowaniu. Sprawa dotyczyła podatnika, który złożył wniosek o wydanie interpretacji potwierdzającej, że zapłacone składki nie generują przychodu. Organ uznał stanowisko podatnika za błędne, nakazując wykazanie przychodu w zeznaniu podatkowym.

Tematyka: ZUS, składki zaległe, podatek dochodowy, interpretacja podatkowa, sąd administracyjny, orzecznictwo, pracownicy, zleceniobiorcy

Płatnik składek na ZUS, uiszczając składki zaległe w części finansowanej przez podatnika, nie generuje po
stronie podatnika przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Stan faktyczny
Podatnik, osoba fizyczna, zawarł z pogotowiem ratunkowym umowę zlecenia, na podstawie której udzielał świadczeń
zdrowotnych osobom zgłaszającym się do pogotowia. Pogotowie było płatnikiem składek na ZUS od wynagrodzeń
wypłacanych podatnikowi. Kontrola ze strony ZUS, przeprowadzona w pogotowiu, wykazała, że płatnik zaniżył
odprowadzane składki w stosunku od należnych. Wobec tego pogotowie dokonało korekty składek, w ramach której
oprócz składek finansowanych w części przypadającej na płatnika, zapłacił również składki na ubezpieczenia
społeczne w części finansowanej przez podatnika oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zaległe składki zostały
zapłacone przez pogotowie w 2018 r. W 2019 r. podatnik otrzymał od płatnika informację PIT-11 za 2018 r., w której
w poz. 10 jako źródło przychodów "Inne źródła" ujęta została wartość zapłaconych przez pogotowie zaległych
składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez podatnika oraz zaległych składek na
ubezpieczenie zdrowotne.
Podatnik, nie zgadzając się z taką kwalifikacją, złożył wniosek o wydanie interpretacji potwierdzającej jego
stanowisko, że wartość zapłaconych przez płatnika zaległych składek na ZUS w części, która - w myśl przepisów -
powinna być finansowana przez podatnika, nie generuje przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Organ uznał, że stanowisko podatnika jest nieprawidłowe, a więc podatnik powinien wykazać ten przychód
w zeznaniu podatkowym, w ślad za informacją PIT-11.
Stan prawny
Przepisy ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy z 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawy ubezpieczeniowe) przewidują, że część składek na
ubezpieczenia społeczne i całość składki na ubezpieczenie zdrowotne obciążają ubezpieczonego, tj pracownika,
zleceniobiorcę czy też inną osobę podlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu. Ustawy te przewidują też, że
wszelkie obowiązki związane z odprowadzaniem tych składek spoczywają wyłącznie na płatniku, czyli na
pracodawcy, zleceniodawcy itp.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz.
1387, dalej jako: PDOFizU) przychodem podatnika jest m.in. wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń. Zgodnie
z art. 20 ust. 1 PDOFizU przychodami z tzw. innych źródeł są m.in. nieodpłatne świadczenia nienależące do
przychodów ze stosunku pracy, z działalności wykonywanej osobiście, z działalności gospodarczej ani z kapitałów
pieniężnych.
Stanowisko WSA we Wrocławiu
Sąd uznał, że podatnik nie osiągnął przychodu podlegającego opodatkowaniu, wobec czego zaskarżoną przez
podatnika interpretację uchylił. W uzasadnieniu sąd wskazał, że z ustaw ubezpieczeniowych wynika jednoznacznie,
że w relacji prawnej z ZUS pozostaje tylko płatnik składek a nie ubezpieczony. Wszelkie obowiązki dotyczące
obliczania oraz opłacania należnych składek, a także potrącania z dochodów ubezpieczonych tych ich części, które
są przez nich finansowane, spoczywają jedynie na płatnikach składek. W tym zakresie na ubezpieczonych nie są
nałożone żadne obowiązki. To sprawia, że zasady określające sposób finansowania składek pozostają bez wpływu
na obowiązek ich opłacania, który obciąża tylko płatników składek. Relacja prawna pomiędzy płatnikiem a ZUS ma
więc charakter ekskluzywny, przy podstawowym znaczeniu tego określenia, że oznacza ono niedostępność dla
innych podmiotów.
Z powyższego wynika, że pogotowie, regulując zaległe składki, zrealizowało ciążący na nim obowiązek. Wykonania
przezeń zaległego zobowiązania publicznoprawnego nie można utożsamiać z wykonaniem obowiązku za kogoś
innego, tj. za podatnika. Konsekwencją niepobrania przez płatnika składek we właściwym czasie na ubezpieczenia
społeczne i zdrowotne było wypłacenie podatnikowi świadczeń w wyższej wysokości, a w konsekwencji także
pobranie zaliczek na PIT w wysokości wyższej niż należna. Przyjęcie za prawidłowe stanowiska organu prowadziłoby
więc do zakłócenia podstawowych zasad opodatkowania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych,
a mianowicie zakazu podwójnego opodatkowywania.

Podsumowując, płatnik uiszczając w ramach swoich publicznoprawnych obowiązków zaległe składki na
ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez podatnika oraz zaległe składek na ubezpieczenie zdrowotne,
nie dokonuje żadnego przysporzenia majątkowego zwiększającego majątek podatnika.
Sądy administracyjne wielokrotnie wyrażały już pogląd przyjęty przez sąd w niniejszej sprawie. Częściej na gruncie
relacji pracowniczych. Nie widać zresztą żadnego powodu, by w omawianej kwestii różnicować sytuację pracowników
i zleceniobiorców.
Szkoda tylko, że organ interpretujący świadomie ignoruje jednolite orzecznictwo sądów administracyjnych,
dopuszczając tym samym do prowadzenia niepotrzebnych procedur, które i tak skończą się po myśli podatnika.
wyrok WSA we Wrocławiu z 18.12.2019 r. I SA/Wr 820/19

Płatnik uiszczając zaległe składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, nie zwiększa majątku podatnika. Sądy administracyjne potwierdzają ten pogląd, zauważając brak podstaw do różnicowania sytuacji pracowników i zleceniobiorców. Orzecznictwo sądów administracyjnych jest jednolite w tej kwestii.