Koszty uzyskania przychodu przy sprzedaży akcji

Sprzedaż akcji spółek akcyjnych po przekształceniach wymaga ustalenia kosztów uzyskania przychodu zgodnie z wyrokiem NSA. A.B. wniosła o interpretację dotyczącą objęcia udziałów i zbycia akcji, podnosząc kwestie proporcjonalności kosztów. W toku postępowania organ podatkowy i sąd administracyjny różnie interpretowali zasady ustalania kosztów, co doprowadziło do skargi kasacyjnej. Ostateczny wyrok NSA precyzuje, że wartość majątku spółki jawnej ustalona na dzień przekształcenia stanowi podstawę do obliczenia kosztów uzyskania przychodu z zbycia akcji spółki akcyjnej.

Tematyka: koszty uzyskania przychodu, sprzedaż akcji, spółki akcyjne, przekształcenie spółek, interpretacja podatkowa, wyrok NSA, sąd administracyjny

W przypadku sprzedaży akcji spółki akcyjnej, która powstała w wyniku dwukrotnego przekształcenia,
najpierw spółki jawnej w spółkę z o.o., a następnie spółki z o.o. w spółkę akcyjną, wysokość kosztów
uzyskania przychodu wyznacza wartość środków poniesionych dla uzyskania majątku spółki jawnej, który
w dacie ustania bytu prawnego tej spółki, a więc w dacie powstania spółki z o.o., równy był początkowej
wartości majątku spółki z o.o. – wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.
A.B. wystąpiła o udzielenie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie. W uzasadnieniu
wniosku wskazano, że trzej wspólnicy „T.” sp.j. podjęli uchwałę o zmianie formy prowadzenia działalności
gospodarczej na spółkę z o.o. i objęli po 12 tys. udziałów, a po podwyższeniu kapitału zakładowego - po 500 nowo
ustanowionych udziałów. Następnie wspólnicy zdecydowali o przekształceniu spółki z o.o. w spółkę akcyjną, przy
czym dotychczasowi udziałowcy stali się jedynymi akcjonariuszami przekształconego podmiotu obejmując po 200
akcji. A.B. zbyła część akcji „T.” S.A. i zamierza sprzedać pozostałe akcje. W związku z powyższym zwróciła się do
organu o rozstrzygniecie m.in.:
1. W jakiej wysokości powinna ustalić koszty uzyskania przychodu w przypadku zbycia akcji, które zostały
objęte przez nią w sposób przedstawiony w stanie faktycznym?
2. Czy obliczając wielkość kosztu uzyskania przychodu przypadającego na jedną akcję w przypadku ich
sprzedaży powinna zastosować zasadę proporcjonalności?
W ocenie wnioskodawczyni koszty uzyskania przychodu związane z objęciem przez nią 12 tys. udziałów w spółce
z o.o. powinny być równe wartości majątku spółki jawnej, wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa określonej na dzień
ustania bytu prawnego spółki osobowej i przekształceniu jej w spółkę z o.o., w takiej proporcji, w jakiej
wnioskodawczyni uczestniczyła w zysku spółki jawnej oraz kwoty będącej rzeczywistym wydatkiem poniesionym
przez nią na objęcie udziałów w podwyższanym kapitale zakładowym spółki z o.o. W celu obliczenia kosztu
uzyskania przychodu przypadającego na jedną akcję należy kierować się zasadą proporcjonalności.
Organ podatkowy uznał, że stanowisko podatniczki jest prawidłowe w części dotyczącej zastosowania zasady
proporcjonalności, zaś nieprawidłowe w części dotyczącej wysokości kosztów uzyskania przychodów.
W uzasadnieniu interpretacji wyjaśniono, że opisane przekształcenia nie są traktowane jak likwidacja spółki
i powstanie nowego podmiotu, a jedynie jako proces zmierzający do zmiany formy prawnej prowadzenia działalności
gospodarczej. W konsekwencji, zachowując sukcesję określoną w przepisach art. 553 § 1 KSH oraz art. 93a ustawy
z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz.U. z 2019 r., poz. 900; dalej jako: OrdPU) organ przyjął, że
w przypadku zbycia akcji spółki akcyjnej wnioskodawczyni powinna ustalić koszty uzyskania w łącznej wartości
wkładu wniesionego przez nią do spółki jawnej, niezaliczonego do tych kosztów w jakiejkolwiek formie oraz wartości
kwoty będącej rzeczywistym wydatkiem poniesionym przez stronę na objęcie udziałów w podwyższanym kapitale
zakładowym spółki z o.o.
Po bezskutecznym wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa A.B. wniosła do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Poznaniu skargę, która została uwzględniona. Sąd, uchylając zaskarżoną interpretację,
stwierdził, że przy odpłatnym zbyciu akcji za koszt uzyskania przychodów uznana zostanie wartość majątku spółki
jawnej przypadająca na każdego wspólnika z dnia poprzedzającego dzień przekształcenia oraz kwota wydatków
poniesionych na objęcie udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki z o.o. Zdaniem Sądu w sytuacji
ustalenia kosztów uzyskania przychodu przy zbyciu akcji nie ma znaczenia wspomniana sukcesja, którą organ
wywiódł z przepisów KSH i OrdPU. W przypadku przekształcenia jednej spółki w inną spółkę prawa handlowego
o sukcesji można mówić tylko na gruncie przepisów prawa podatkowego, natomiast w zakresie praw i obowiązków
cywilnoprawnych obowiązuje zasada kontynuacji. Sąd podkreślił, że wydatki na objęcie udziałów w spółce z o.o.,
a następnie na objęcie akcji w spółce akcyjnej nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w dacie objęcia, są
jednak kosztem podatkowym w dacie ich odpłatnego zbycia. Jednak ustawodawca nie łączy tych wydatków
z okresem historycznym, tylko odnosi do okresu, w którym zbywane akcje zostały objęte lub nabyte, a więc do
momentu przekształcenia, a nie na dzień poniesienia wydatków na wkłady w spółce jawnej.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu. W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, że
w świetle przepisu art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j.:
Dz.U. z 2019 r., poz. 1387; dalej jako: PDOFizU), wydatki na nabycie udziałów (akcji) są kosztem uzyskania
przychodów z odpłatnego zbycia tych udziałów lub akcji. Koszty te wyznacza wartość środków poniesionych
dla uzyskania majątku spółki jawnej, który w dacie ustania bytu prawnego tej spółki, a więc w dacie
powstania spółki z o.o., równy był początkowej wartości majątku spółki z o.o. W ocenie Sądu, nie istnieje
bowiem żadna inna metoda, która pozwalałaby wskazać ten koszt, skoro za ⅓ udziałów w spółce jawnej

skarżąca otrzymała udziały w spółce z o.o. Kosztem uzyskania przychodu powinna być więc wartość
bilansowa spółki jawnej z dnia ustania jej bytu prawnego, będąca jednocześnie wartością bilansową spółki
z o.o. z dnia rozpoczęcia tego bytu. W momencie zbycia akcji spółki akcyjnej, spółka jawna nie będzie
istniała, w rezultacie wartość wydatków, jakie ponieśli wspólnicy na wkłady w spółce jawnej pozostaje bez
znaczenia.
Wyrok NSA z 13.2.2020 r., II FSK 720/18

Wyroki sądów administracyjnych w sprawie kosztów uzyskania przychodu przy zbyciu akcji spółek akcyjnych po przekształceniach mają istotne znaczenie dla przedsiębiorców. Precyzyjne określenie kosztów zgodnie z interpretacją prawa podatkowego jest kluczowe dla uniknięcia sporów z organami podatkowymi i zapewnienia zgodności z obowiązującymi przepisami.