Koszty uzyskania przychodów giełdowych

Koszty uzyskania przychodów giełdowych dotyczą wyłącznie wydatków na nabycie akcji, nie obejmując wydatków związanych z działalnością obrotu akcjami czy kosztów pośrednio związanych z ich nabyciem. Publikacja omawia stan faktyczny, stan prawny oraz stanowisko WSA w Krakowie w kontekście kosztów uzyskania przychodów ze zbycia akcji. Autorzy analizują różnice między kosztami uzyskania przychodów a kosztami ogólnymi, wskazując na ograniczenia w zakresie uznawania pewnych wydatków jako kosztów uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych.

Tematyka: koszty uzyskania przychodów, zbycie akcji, podatek dochodowy, akcje giełdowe, wydatki inwestycyjne, interpretacja podatkowa, składki członkowskie, doradztwo podatkowe, procedury sądowe

Kosztami uzyskania przychodów ze zbycia akcji mogą być tylko wydatki na ich nabycie. Wydatki te obejmują
cenę kupowanych akcji, prowizje maklerskie itp. Nie obejmują natomiast wydatków pośrednio związanych
z nabyciem akcji, a ponoszonych w ramach szeroko rozumianej działalności obrotu akcjami.
Stan faktyczny
Podatnik jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Uzyskuje przychód z kapitałów pieniężnych
poprzez odpłatne zbywanie akcji notowanych na giełdzie papierów wartościowych. Ponosi wydatki na kartę SIM
przeznaczoną do łączenia się z internetową aplikacją domów maklerskich, które prowadzą rachunki maklerskie
podatnika, a w ten sposób podatnik dokonuje operacji gospodarczych.
Ponadto podatnik był stroną procesów sądowych przeciwko dwóm spółkom giełdowym, w których posiadał pakiety
akcji. Procesy przeciwko tym spółkom dotyczyły uchylenia uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy, które
prowadziły do spadku kursu akcji tej spółki i uchylenie tych uchwał było konieczne dla obrony jego interesów jako
akcjonariusza tych spółek. Oprócz tego równolegle prowadzone były postępowania karne związane z działalnością
jednej z tych spółek z zawiadomienia podatnika. W ramach powyższych procedur podatnik poniósł określone koszty.
Nadto podatnik był także członkiem Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych, które zrzesza osoby fizyczne -
inwestorów na giełdzie papierów wartościowych. W ramach członkostwa w tym stowarzyszeniu podatnik poniósł
koszty w postaci składki członkowskiej. Stowarzyszenie to udziela bezpłatnych porad prawnych w zakresie inwestycji
kapitałowych, w ramach określonego limitu czasu pracy prawnika, w zależności od wysokości składki i korzystanie
z tych porad jest celem członkostwa podatnika w tym stowarzyszeniu.
Oprócz powyższych kosztów podatnik skorzystał z usługi doradcy podatkowego, który sporządził ekspertyzę, czy
określone koszty mogą być uznane jako koszty uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych
notowanych na giełdzie. W oparciu o tę ekspertyzę podatnik podjął określone decyzje inwestycyjne.
Podatnik złożył wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy powyższe wydatki są kosztami uzyskania
przychodu z kapitałów pieniężnych. Zdaniem podatnika odpowiedź jest twierdząca w odniesieniu do wszystkich
powyższych wydatków.
Organ interpretujący uznał stanowisko podatnika w części dotyczącej kosztów dostępu do internetu poniesionych
wyłącznie w celu dokonywania transakcji giełdowych za prawidłowe, zaś w pozostałym zakresie - za nieprawidłowe.
Podatnik wniósł skargę do WSA.
Stan prawny
Dochodem ze zbycia akcji jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tego zbycia a kosztami uzyskania
przychodów w postaci wydatków na nabycie akcji (art. 30b ust. 2 pkt 1 i art. 23 ust. 1 pkt 38 PDOFizU). Szczególne
przepisy regulują koszty podatkowe w przypadku zbycia akcji objętych w zamian za aport albo w wyniku podziału
spółek (art. 22 ust. 1f i 1g PDOFizU), ale te sytuacje nie wchodzą tu w grę.
W myśl ogólnego przepisu art. 22 ust. 1 PdOFizU „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu
osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”.
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie
jest obowiązkowa (art. 23 ust. 1 pkt 30 PDOFizU).
Stanowisko WSA w Krakowie
Sąd oddalił skargę podatnika. Wskazał, że kosztami uzyskania przychodów ze zbycia akcji mogą być wydatki na ich
nabycie. Wydatki te obejmują nie tylko cenę zakupywanego papieru wartościowego, lecz także wszelkie koszty
z związane z tym nabyciem np. prowizje maklerskie. Nie obejmują natomiast wydatków związanych z ochroną czy
też zabezpieczeniem czy utrzymaniem wartości akcji, albowiem źródłem przychodów jest w tym przypadku jedynie
samo odpłatne zbycie akcji. Z uwagi na fakt, że podatnik nie prowadzi działalności gospodarczej możliwość
odliczenia kosztów należy wiązać jedynie z ich bezpośrednim wpływem na wielkość osiągniętego przychodu, a więc
z wydatkami na nabycie akcji.
Podatnik czerpie zyski z odpłatnego zbycia akcji, rozliczane w oparciu o PIT-28. Nie prowadzi zatem formalnej
działalności gospodarczej, posiadającej odrębną od majątku prywatnego strukturę organizacyjną w ramach, której
ponosi określone wydatki ogólne. Nie ma więc podstaw do uwzględniania tzw. kosztów pośrednich. Szereg

wydatków ponoszonych przez podatnika przy obrocie akcjami to wydatki związane jednocześnie z jego
prywatnym życiem, np. koszty prądu, utrzymania i wyposażenia lokalu mieszkalnego w którym dokonywane
są czynności obrotu akcjami itp. Nie zachodzi zatem związek przyczynowo-skutkowy z przychodem.
Organ trafnie wskazał, że podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu opłaty związane z czynnościami
domu maklerskiego oraz inne opłaty (tj. dodatkowe opłaty z tytułu różnorakich czynności na zlecenie klienta
w rodzaju blokad na rachunku celem wystawienia świadectwa depozytowego, wydawania potwierdzeń sald na
rachunkach, obsługi wezwań w trybie ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi itp.); jednak wyłącznie
wówczas gdy były przypisane do danej transakcji i służyły nabyciu akcji.
Wydatki w postaci postępowań prawnych przeciwko spółkom nie były związane z nabyciem akcji, ani też z ich
odpłatnym zbyciem. Były to wydatki związane z funkcjonowaniem podatnika w spółce jako akcjonariusza.
Składka na rzecz stowarzyszenia inwestorów jest wyłączona z kosztów w art. 23 ust. 1 pkt 30 PDOFizU.
Koszty doradztwa podatkowego nie są wydatkiem związanym z nabyciem akcji. Jak już wcześniej wskazano,
podatnik nie prowadzi działalności gospodarczej związanej z obrotem papierami wartościowymi, a jedynie uzyskuje
dochód z odpłatnego zbycia tych papierów. Zatem źródłem przychodów, którym mowa w art. 22 ust. 1 PDOFizU jest
odpłatne zbycie akcji, nie zaś działalność związana z szeroko rozumianym obrotem tymi papierami w ramach,
którego przedsiębiorca ponosi szereg wydatków, które można zakwalifikować jako koszty bezpośrednie i pośrednie.
Trafność rozstrzygnięcia sądu nie budzi wątpliwości. Można tylko zastanawiać się, czy potrzebne było odwoływanie
się do ogólnego przepisu art. 22 ust. 1 PDOFizU. Rzecz bowiem w tym, że przepis art. 30b ust. 2 pkt 1 w związku
z art. 23 ust. 1 pkt 38 PDOFizU rozstrzyga jednoznacznie, że kosztem podatkowym zbycia akcji mogą być tylko
wydatki na ich nabycie. Zachodzi więc przypadek, w którym ustawa ogranicza rodzajowo wydatki, które mogą być
uznane za koszty uzyskania przychodu. Innym tego typu przypadkiem jest ograniczenie rodzajowe kosztów
odpłatnego zbycia nieruchomości. We wszystkich takich przypadkach nie ma potrzeby odwoływania się do ogólnej
klauzuli kosztowej zawartej w art. 22 ust. 1 PDOFizU. Można więc pominąć ogólną analizę związku przyczynowo-
skutkowego z przychodem. i koncentrować się na ocenie, czy dany wydatek podpada pod ustawowe określenie
dopuszczalnego kosztu, a więc w rozpatrywanym przypadku - czy jest wydatkiem na nabycie akcji. Podsumowując,
sąd wybrał okrężną drogę, ale sprawę rozstrzygnął trafnie.
Wyrok WSA w Krakowie z 18.2.2020 r., I SA/Kr 1411/19

Wnioski publikacji podkreślają konieczność dokładnej analizy kosztów uzyskania przychodów ze zbycia akcji oraz związanych z nimi procedur prawnych. Rozstrzygnięcie sądu w Krakowie potwierdza, że koszty uzyskania przychodów giełdowych są ściśle związane z wydatkami na nabycie akcji. Publikacja stanowi wartościowe źródło informacji dla osób uzyskujących przychody z odpłatnego zbycia akcji na giełdzie papierów wartościowych.