Zbycie nabytego przedsiębiorstwa a wyłączenie z VAT wcześniejszego nabycia tego przedsiębiorstwa

Warunek kontynuacji działalności przez nabywcę przedsiębiorstwa, jako przesłanka wyłączenia z VAT transakcji zbycia przedsiębiorstwa, może być spełniony również w sytuacji, gdy działalność jest kontynuowana przez kolejnego nabywcę. Spółka sprzedała restaurację, która została ostatecznie nabyta przez podmiot prowadzący tę samą działalność. Spór dotyczył interpretacji, czy sprzedaż restauracji kwalifikuje się do wyłączenia z VAT, co zostało potwierdzone przez WSA w Rzeszowie.

Tematyka: zbycie przedsiębiorstwa, wyłączenie z VAT, nabywca przedsiębiorstwa, kontynuacja działalności, interpretacja podatkowa, przekazanie majątku, opodatkowanie transakcji, zorganizowana część przedsiębiorstwa, wykorzystanie nabytego majątku

Warunek kontynuacji działalności przez nabywcę przedsiębiorstwa, jako przesłanka wyłączenia z VAT
transakcji zbycia przedsiębiorstwa, jest spełniony także wtedy gdy działalność przedsiębiorstwa jest
kontynuowana nie przez nabywcę, ale przez osobę, która przedsiębiorstwo to nabyła od tego nabywcy, czyli
przez kolejnego nabywcę.
Stan faktyczny
Spółka jest czynnym podatnikiem VAT i prowadzi restauracje szybkiej obsługi. W 2018 r. sprzedała jedną
z prowadzonych restauracji. Restauracja ta jest zlokalizowana w jednej z galerii handlowych. Działa w lokalu
wynajmowanym i są w niej wszystkie niezbędne środki trwałe i wyposażenie umożliwiające pracę restauracji.
W ramach umowy sprzedaży jako przedmiot sprzedaży określono gotowe do pracy przedsiębiorstwo restauracji.
W szczególności wskazano, że przedmiotem sprzedaży były wszelkie rzeczy ruchome stanowiące elementy środków
trwałych i wyposażenia wykorzystywanego w ramach restauracji, a na nabywcę przechodzą wszelkie trwające
stosunki prawne związane z prowadzeniem restauracji, czyli stosunki pracy, prawa własności intelektualnej itd.
Restauracja została sprzedany podmiotowi niepowiązanemu - czynnemu podatnikowi VAT. Z informacji pozyskanych
przez spółkę wynika, że podatnik ten w tym samym dniu odsprzedał przedsiębiorstwo restauracji innemu podmiotowi
(niepowiązanemu ze spółką) - również czynnemu podatnikowi VAT. Ostateczny kupujący prowadzi tam taką samą
działalność jak spółka, tj. restaurację szybkiej obsługi z wykorzystaniem wszystkich dotychczasowych składników
majątku.
Spółka złożyła wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy sprzedaż restauracji w powyższych
okolicznościach korzysta z wyłączenia z VAT jako zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zdaniem spółki
odpowiedź jest twierdząca, ale organ interpretujący uznał, że wyłączenie z VAT nie wchodzi w grę, gdyż zbycie
restauracji nie zostało przeprowadzone w celu kontynuowania działalności w tym zakresie przez nabywcę, lecz
transakcja ta została przez niego zrealizowana w celu dalszej odsprzedaży nabytego majątku. Tym samym nie został
spełniony warunek dotyczący kontynuacji przez nabywcę działalności gospodarczej przy użyciu nabytej części
przedsiębiorstwa.
Stan prawny
Zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie podlega podatkowi VAT (art. 6 pkt 1 VATU).
Przepisy krajowe nie wskazują wyraźnie żadnych dodatkowych warunków wyłączenia z VAT takiej transakcji. Przepis
art. 2 pkt 27a VATU definiuje jedynie pojęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. To, że restauracja stanowiła
zorganizowaną część przedsiębiorstwa, nie było w sprawie sporne.
Przepis art. 6 pkt 1 VATU stanowi implementację art. 19 Dyrektywy VAT 2006/112, który w zdaniu pierwszym
stanowi, że „w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku,
państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której
przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego".
Stanowisko WSA w Rzeszowie
Sąd przyznał rację spółce, a więc uchylił interpretację z następującym uzasadnieniem. Na gruncie art. 19 Dyrektywy
VAT w orzecznictwie TSUE przyjęto, że nabywca majątku powinien mieć zamiar prowadzenia działalności nabytego
przedsiębiorstwa lub jego części, a nie działać tylko w celu niezwłocznego zlikwidowania działalności. Z powyższego
wynika, że brak zamiaru nabywcy kontynuacji działalności z wykorzystaniem nabytego zespołu składników
majątkowych powoduje, że dana transakcja zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega opodatkowaniu.
Tym niemniej z żadnego przepisu nie wynika, że działalność zbywcy musi być, jako rodzajowo taka sama,
kontynuowana przez nabywcę majątku. Element kontynuowania takiej samej co do rodzaju działalności jest
w większości wypadków determinowany nie tyle charakterem działalności gospodarczej zbywcy, co
charakterystycznym zakresem przekazywanego przedsiębiorstwa. Istotne jest więc, aby zbyta zorganizowana część
przedsiębiorstwa służyła do prowadzenia działalności gospodarczej z zachowaniem nabytego zespołu składników
majątkowych, więc żeby działalność nie została zlikwidowana.
W rozpatrywanej spawie ostateczny nabywca wciąż będzie wykorzystywał otrzymaną zorganizowaną część
przedsiębiorstwa do wykonywania czynności opodatkowanych w taki sposób, że prowadzenie restauracji będzie
kontynuowane. Nie ma więc przeszkód do wyłączenia transakcji z VAT.

Sąd trafnie dokonał korzystnej dla podatnika interpretacji warunku kontynuacji działalności przez nabywcę
przedsiębiorstwa. Ta liberalna tendencja orzecznicza przejawia się także w tym, że przyjmuje się, iż zmiana rodzaju
działalności nie przeszkadza wyłączeniu z VAT, jeśli tylko te same składniki zbywanego przedsiębiorstwa są
faktycznie wykorzystywane w działalności gospodarczej nabywcy (zob. wyrok NSA z 1.3.2013 r. I FSK 375/12
w sprawie, w której zbywca wynajmował budynek szkolny wraz z wyposażeniem, a więc prowadził działalność
w zakresie najmu, a nabywca prowadził w tym budynku własną działalność edukacyjną).
wyrok WSA w Rzeszowie z 13.2.2020 r. I SA/Rz 919/19

Sąd uznał, że brak zamiaru nabywcy kontynuacji działalności z wykorzystaniem nabytego przedsiębiorstwa powoduje konieczność opodatkowania transakcji. Istotne jest, aby zbyta zorganizowana część przedsiębiorstwa służyła do prowadzenia działalności gospodarczej z zachowaniem nabytego majątku. W konkretnym przypadku restauracja będzie kontynuowana, co przemawia za wyłączeniem transakcji z VAT.