Dodatkowe badanie techniczne jako warunek 100% odliczania VAT od wydatków na samochód

Spóźnione przeprowadzenie badania technicznego pojazdu, koniecznego do pełnego odliczenia VAT, budzi kontrowersje. Spółka zakupiła wywrotkę w 2018 r., a badanie przeprowadziła z opóźnieniem w 2019 r. Interpretacja organu podatkowego była negatywna, co skłoniło spółkę do zaskarżenia decyzji do sądu.

Tematyka: badanie techniczne, odliczanie VAT, samochód firmowy, interpretacja podatkowa, sąd administracyjny, pełne odliczenie VAT, konstrukcja pojazdu, stacja kontroli pojazdów, wyrok sądu, spóźnione badanie techniczne

Spóźnione przeprowadzenie badania technicznego pojazdu spełniającego cechy umożliwiające pełne
odliczanie VAT nie wyłącza prawa do 100% odliczenia za okresy przed przeprowadzeniem tego badania.
Stan faktyczny
Spółka w sierpniu 2018 r. zakupiła wywrotkę do przewozu materiałów sypkich. Jest to samochód o ładowności 3.500
kg z jednym rzędem siedzeń, a przestrzeń ładunkowa jest trwale odgrodzona od kabiny. Konstrukcja samochodu
wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Dodatkowe badanie techniczne tego
pojazdu spółka przeprowadziła z opóźnieniem - w marcu 2019 r. i w związku z tą okolicznością złożyła wniosek
o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy ma prawo do odliczenia 100% VAT od wydatków na ten samochód
poniesionych w okresie przed przeprowadzeniem badania technicznego. Zdaniem spółki odpowiedź jest twierdząca,
lecz organ interpretujący orzekł, że stanowisko to jest nieprawidłowe.
Zdaniem organu zaświadczenie z okręgowej stacji kontroli pojazdów i adnotacja w dowodzie rejestracyjnym powinny
zostać uzyskane niezwłocznie po zakupie pojazdu, nie później jednak niż do czasu złożenia deklaracji za okres
rozliczeniowy, w którym dokonano zakupu. W przypadku niewykonania dodatkowego badania technicznego do czasu
złożenia deklaracji VAT za okres, w którym nastąpiło nabycie pojazdów uznaje się, że pojazd nie mieści się
w katalogu pojazdów uprawniających do 100% odliczenia VAT. Oznacza to, że w stosunku do takiego pojazdu
zastosowanie znajdą zasady ogólne. Odliczenie podatku VAT w pełnej wysokości przysługuje więc, jeżeli sposób
wykorzystania pojazdu przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach jego używania,
dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tego pojazdu ewidencją przebiegu, wyklucza jego użycie
do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, a podatnik powinien złożyć informacje o tym pojeździe (VAT-
26).
Spółka zaskarżyła interpretację do sądu.
Stan prawny
Pełnie odliczanie VAT od wydatków na pojazdy samochodowe jest możliwe m.in. wtedy, gdy konstrukcja pojazdów
wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów
niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne (art. 86a ust. 4 pkt 2 VATU). Takimi pojazdami są m.in.
„pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń
i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu" (art. 86a ust. 9 pkt
2 VATU). Spełnienie tych wymagań „stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego
przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę
stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań" (art.
86a ust. 10 pkt 1 VATU).
Stanowisko WSA w Bydgoszczy
Sąd przyznał rację spółce z następującym uzasadnieniem. Badanie techniczne to wymóg jedynie formalny,
dowodowy, potwierdzający istnienie przesłanek pełnego odliczenia VAT, a nie samoistnie kreujący prawo do
odliczenia. Należy przy tym wziąć pod uwagę cel i sens regulacji, a wymogi formalne określone w przepisach (takie
jak np. badanie techniczne) nie mogą naruszać zasady proporcjonalności. Skoro cechy konstrukcyjne pojazdu
wskazują, że może on być wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, należy przyjąć, że nałożenie na
podatnika obowiązku wykonania dodatkowego badania technicznego ma na celu umożliwienie wykazania spełnienia
wymagań, a nie jest warunkiem dającym uprawnienie do pełnego odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków
związanych z tym pojazdem. Potwierdzenie cech konstrukcyjnych pojazdu, które wykluczają jego użycie do celów
niezwiązanych z działalnością gospodarczą, wydane przez stację kontroli pojazdów, powinno być traktowane jako
środek dowodowy, a nie jako warunek, którego niespełnienie powoduje pozbawienie podatnika prawa do pełnego
odliczenia VAT.
Przedstawiana tu kwestia jest sprzecznie rozstrzygana w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładu
rozstrzygnięcia niekorzystnego dla podatników dostarcza wyrok WSA w Rzeszowie z 28.1.2020 r. w sprawie I SA/Rz
702/19. W tym stanie rzeczy podatnik nie jest w stanie przewidzieć, jakim rozstrzygnięciem zakończy się w sądzie
jego sprawa, jeśli spóźni się z badaniem technicznym nabytego pojazdu a chce odliczać 100% VAT od samego
początku. Pewne jest tylko to, że organ podatkowy przyzna mu prawo do pełnego odliczenia VAT dopiero
w deklaracji składanej w czasie, w którym podatnik dysponuje już potwierdzeniem przeprowadzenia tego badania.

wyrok WSA w Bydgoszczy z 19.2.2020 r. I SA/Bd 784/19

Sąd przyznał rację spółce, uznając, że dodatkowe badanie techniczne nie jest warunkiem koniecznym do odliczenia VAT, lecz środkiem dowodowym. Kwestia ta budzi spory w orzecznictwie sądów administracyjnych, co stwarza niepewność dla podatników w podobnej sytuacji.