Brak opodatkowania VAT wniesienia do spółki jawnej udziału w prawach do znaku towarowego

W omawianej publikacji analizowana jest kwestia opodatkowania VAT wniesienia udziału w prawach do znaku towarowego do spółki jawnej. Organ podatkowy początkowo uznał tę czynność za odpłatne świadczenie usług, jednak sądy administracyjne ostatecznie stwierdziły, że osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej nie działała jako podatnik VAT. Decyzja ta opierała się na zasadzie, że czynności jednorazowe nie nadają statusu podatnika działającego w takim charakterze.

Tematyka: opodatkowanie VAT, wniesienie udziału, znak towarowy, spółka jawna, interpretacja indywidualna, sąd administracyjny

W (…) sytuacji, gdy nie stwierdzono, aby poza samym wniesieniem prawa jako wkładu niepieniężnego do
spółki, prawo to było w jakikolwiek sposób wykorzystywane, wnioskodawca nie prowadził działalności
gospodarczej, uzyskał prawo do znaku towarowego w drodze darowizny do majątku osobistego,
a dysponując tym prawem nie korzystał w jakiejkolwiek postaci z funkcji związanych ze znakiem, nie można
zasadnie twierdzić, że czynność wniesienia aportu dokonywać się będzie w warunkach działalności
gospodarczej wnioskodawcy.
Stan faktyczny
W omawianym stanie faktycznym osoba fizyczna (dalej: „Wnioskodawca”) wystąpiła o wydanie interpretacji
indywidualnej w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług (dalej: „VAT”) wniesienia przez nią aportem
do spółki jawnej, z majątku osobistego, udziału w prawie ochronnym na znak towarowy. Wnioskodawca nie prowadzi
działalności gospodarczej ani nie wykorzystywał w żaden sposób otrzymanego udziału w prawie ochronnym, a nabył
go tytułem darowizny. Wnoszony do spółki jawnej znak towarowy ma być wykorzystywany przez tę spółkę do
prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, w szczególności ma być on przedmiotem umów licencyjnych
zawieranych przez spółkę.
We wniosku zadano pytanie, czy w opisanej sytuacji wniesienie aportem do spółki jawnej udziału w prawie
ochronnym na znak towarowy stanowi czynność podlegającą VAT. Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem
przedstawionym przez Wnioskodawcę i stwierdził, że czynność wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki jawnej
w zamian za prawa związane z uczestnictwem w spółce stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8
VATU. W ocenie organu w przedmiotowej sytuacji czynność ta została dokonana przez podatnika działającego
w takim charakterze, gdyż z uwagi na naturę znaku towarowego jego wykorzystanie do czynności innych niż
działalność gospodarcza jest niemożliwe.
Wnioskodawca nie zgodził się z tym rozstrzygnięciem. Po wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa wniósł
na wydaną interpretację indywidualną skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (dalej:
„WSA”). Wyrokiem z 24.1.2017 r. (I SA/Wr 1073/16) WSA uchylił zaskarżoną interpretację, zgadzając się
z Wnioskodawcą, że jednorazowa czynność wniesienia aportu do spółki przez osobę fizyczną nieprowadzącą
działalności gospodarczej nie może być uznana za dokonaną przez podatnika VAT działającego w takim charakterze.
Z wyrokiem nie zgodził się z kolei organ podatkowy, który wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu
Administracyjnego (dalej: „NSA”). NSA podtrzymał jednak stanowisko sądu pierwszej instancji i oddalił skargę organu
podatkowego.
Z uzasadnienia NSA
NSA (podobnie jak WSA) stwierdził, że, jakkolwiek przedmiotowa czynność stanowi odpłatne świadczenie usług, nie
można jednak uznać, że Wnioskodawca występował w związku z nim w roli podatnika działającego w takim
charakterze. W ocenie NSA, decydujący dla rozstrzygnięcia o statusie podatnika w odniesieniu do czynności jest jej
zawodowy, a nie incydentalny charakter. NSA nie zgodził się również z argumentami organu, że charakter znaku
towarowego przesądza każdorazowo o jego gospodarczym wykorzystaniu. W ocenie NSA funkcje znaku towarowego
będą bowiem wykorzystywane przez spółkę jawną, która jest odrębnym podatnikiem VAT, a nie przez
Wnioskodawcę.
Należy podkreślić, że w omawianej sprawie sporną kwestią był status osoby fizycznej jako podatnika VAT. Sądy obu
instancji nie miały zaś wątpliwości co do tego, że wniesienie aportem prawa ochronnego do znaku towarowego
spełnia warunek uznania tej czynności za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT. NSA i WSA,
oceniając zasadność opodatkowania VAT przedmiotowej transakcji, poprawnie przeanalizowały przesłanki
opodatkowania wynikające z Dyrektywy VAT, zgodnie z którą kluczowe jest nie tylko wypełnienie przez daną
czynność definicji czynności opodatkowanej, ale również dokonanie jej przez podatnika, i to działającego w takim
charakterze. O takim charakterze decyduje zaś w ocenie sądów m.in. powtarzalny, ciągły charakter czynności, które
determinują działalność gospodarczą. Czynności jednorazowe, nawet jeśli nakierowane są na osiągnięcie zysku, nie
przydają podmiotowi statusu podatnika działającego w takim charakterze. NSA podkreśla zaś wprost, że wniesienie
aportu jest czynnością jednorazową – co stanowi istotną wskazówkę interpretacyjną w kontekście opodatkowania
tego typu transakcji VAT. Z analizowanego orzeczenia płynie wniosek, że charakter przedmiotu transakcji – w tym
wypadku prawa ochronnego na znak towarowy – nie może sam w sobie każdorazowo przesądzać o gospodarczej

naturze czynności. Organ podatkowy słusznie zauważył, że natura znaku towarowego determinuje jego gospodarcze
wykorzystanie. Niemniej, podmiotem, który będzie z niego w ten sposób korzystał, będzie powstająca spółka jawna,
a nie osoba fizyczna dokonująca aportu. Argumenty te przesądziły zdaniem NSA o tym, że przedmiotowa czynność
nie podlega VAT z uwagi na fakt, że nie została ona dokonana przez podatnika. Należy bez wątpienia zgodzić się
z wykładnią dokonaną przez Sąd. Przyjęcie stanowiska przeciwnego musiałoby prowadzić do wniosku, że każda
czynność wniesienia przez osobę fizyczną aportu do spółki handlowej – która ze swej natury jest instrumentem
służącym do prowadzenia działalności gospodarczej – powinna być opodatkowana VAT przez tę osobę fizyczną,
gdyż w konsekwencji powstania spółki, aport będzie wykorzystywany do działalności gospodarczej. Takie podejście
budzi jednak wątpliwości, gdyż kazało by uznać, że każde wniesienie aportu musi być dokonane przez podatnika
VAT (a tak nie jest, jak podkreślił np. WSA w wyroku z 18.8.2015, I SA/Łd 503/15, w sprawie o podobnym stanie
faktycznym). Jak słusznie zauważyły sądy, nie ma powodu, aby prawo ochronne do znaku towarowego traktować
w tej kwestii inaczej.
Wyrok NSA z 14.6.2019 r., I FSK 811/17

Wyrok NSA potwierdził, że wniesienie aportu prawa ochronnego do znaku towarowego do spółki jawnej nie podlega opodatkowaniu VAT, gdyż nie zostało ono dokonane przez podatnika działającego w takim charakterze. Sąd uznał, że decydujący jest zawodowy charakter czynności, a nie incydentalny, oraz że gospodarcze wykorzystanie znaku będzie miało miejsce przez spółkę, a nie osobę dokonującą aportu.