Strata w środkach obrotowych jako koszt podatkowy

Strata w środkach obrotowych może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, jeśli jest niezawiniona. Artykuł omawia przykład podatnika, który zanotował zepsuty czosnek jako koszt podatkowy, a organ podatkowy zakwestionował tę decyzję. Stanowisko sądu oraz interpretacja przepisów podatkowych są kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy.

Tematyka: strata w środkach obrotowych, koszt podatkowy, zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów, niezawiniona strata, przepisy podatkowe

Strata w środkach obrotowych może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, jednak nie może to
być strata zawiniona.
Stan faktyczny
Podatnik prowadził działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży hurtowej czosnku i cytrusów. Nabywał więc
czosnek jako towar handlowy i przechowywał go w magazynie-chłodni w temperaturze 3 stopni Celsjusza. Podczas
długiego sierpniowego weekendu w 2007 r., a ściślej - w godzinach późnowieczornych 14-go sierpnia wystąpiła
całkowita awaria chłodni. 15 sierpnia był dniem ustawowo wolnym od pracy, wobec czego awarię stwierdzono
dopiero 16 sierpnia. W tym samym dniu awaria została usunięta przez firmę serwisową, co dokumentuje karta
informacyjna naprawy. Brak chłodzenia i rotacji powietrza spowodowały pobudzenie czosnku do swoistego dla tego
towaru procesu wydzielenia temperatury, co doprowadziło do zagrzania się czosnku, a w konsekwencji do tworzenia
się wilgoci i pleśni. W celu uratowania towaru opakowania były pojedynczo rozkładane, towar był wietrzony
i sukcesywnie schładzany, przebierany, lecz nie przyniosło to oczekiwanego skutku. Czosnek został więc wywieziony
na wysypisko śmieci, co zostało potwierdzone oświadczeniem właściciela firmy transportowej dokonującej wywozu
oraz fakturą odbioru odpadów.
Podatnik ujął zepsuty czosnek w spisie z natury na 31.12.2007 r. z adnotacją „zepsuty". Następnie podatnik
zaksięgował wartość zepsutego czosnku jako koszt podatkowy roku 2008.
W wyniku kontroli podatkowej organ podatkowy zakwestionował zaliczenie do kosztów podatkowych wartości
zepsutego czosnku, argumentując, że zepsucie nastąpiło z winy podatnika (czosnek był już zepsuty wcześniej),
przepisy nie przewidują zaliczana strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów, a ponadto
zdarzenie dotyczyło roku 2007, a nie 2008.
Podatnik zaskarżył interpretację do sądu.
Stan prawny
Żaden przepis ustawy o PIT nie wypowiada się co do kosztowego charakteru strat (ubytków) w środkach obrotowych.
Wobec czego wchodzi tu w grę ogólny przepis art. 22 ust 1 PDOFizU, zgodnie z którym kosztami uzyskania
przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Natomiast art 23 PDOFizU, zawierający długą listę wielkości wyłączonych z kosztów podatkowych, nie zawiera
przepisu, który wyłączałby z kosztów straty w środkach obrotowych. Dla porównania - zawiera przepisy wyraźnie
wyłączające z kosztów niektóre straty w środkach trwałych (art 23 ust. 1 pkt 5-6a).
Stanowisko WSA w Gliwicach
Okoliczność wystąpienia awarii i wywiezienia czosnku na wysypisko odpadów są niekwestionowane. Organ
podatkowy twierdzi, że ubytek powstał z winy podatnika, ale nie wykazał tego twierdzenia żadnymi przekonującymi
dowodami. Opinia biegłego, na której oparł się organ, zawiera sprzeczne stwierdzenia co do przyczyny zepsucia się
czosnku, wobec czego nie może stanowić podstawy ustaleń w sprawie. Natomiast podatnik przedstawił wiarygodne
dowody na przeprowadzenie odpowiednich czynności w celu ratowania czosnku. Należy więc uznać, że straty były
niezamierzone i powstały wbrew woli przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą.
Sąd wskazał, że co do zasady ustawodawca dopuszcza możliwość rozliczania strat w środkach obrotowych
w kosztach uzyskania przychodów. Należy jednak przyjąć, że kosztem uzyskania przychodów są tylko takie straty,
których występowanie w toku działalności danego rodzaju jest nieuniknione. Innymi słowy chodzi o straty, które są
normalnym, chociaż niechcianym następstwem działania w danej branży. Z zestawienia treści art. 22 i 23 PDOFizU
nie wynika, by strata w środkach obrotowych nie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, jednakże
z samego pojęcia straty, rozumianego w tym przypadku jako ubytku, w powiązaniu z zamiarem uzyskania przychodu,
bierze się to, że nie może być to strata zawiniona. Zatem chcąc zaliczyć straty do kosztów uzyskania przychodów,
podatnik musi wykazać, że były one nieuniknione w działaniach służących uzyskaniu przychodu. W ocenie sądu w tej
sprawie podatnik powyższe okoliczności wykazał.
Sąd dodał, że wykazanie zepsutego czosnku w spisie z natury na koniec 2007 r. i zaliczenie wartości tego czosnku
do kosztów podatkowych 2008 r. były czynnościami prawidłowymi.
Organy podatkowe z dużą wnikliwością przypatrują się sytuacjom ubytków w towarach handlowych, wietrząc w takiej
sytuacji, niekiedy trafnie, sprzedaż „na lewo", czyli poza ewidencją sprzedaży. Dlatego podatnicy powinni zadbać

o możliwie dokładne udokumentowanie dnia powstania, przyczyny i wielkości ubytku, ewentualnych starań o jego
zmniejszenie, a w końcu - likwidacji zepsutego towaru. Jak widać, dowody przedstawione przez podatnika
w niniejszej sprawie zostały uznane za wystarczające.

Wypowiedziana przez sąd teza ogólna o możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych ubytków, ale tylko
niezawinionych, jest zgodna z dotychczasowym orzecznictwem sądów administracyjnych.

wyrok WSA w Gliwicach z 11.2.2020 r. I SA/Gl 1452/19

Sąd wskazał, że straty w środkach obrotowych mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, pod warunkiem, że są niezawinione i wynikają z normalnego ryzyka działalności gospodarczej. Wniosek z tej sprawy potwierdza dotychczasowe orzecznictwo sądów administracyjnych, które dopuszczają rozliczanie strat, ale tylko tych niezawinionych.