Demony przeszłości przy stawkach VAT na płyn do dezynfekcji

W czasach epidemii wiele podmiotów zmienia profil działalności na przeciwdziałanie COVID-19. Przepisy podatkowe utrudniają dobroczyncom sprawy. Studium przypadku pokazuje, jak stawki VAT wpływają na dostępność płynów dezynfekcyjnych i ich darowizn. Zmiany w prawie przesunęły wejście w życie nowych stawek VAT, co wprowadza chaos i trudności w klasyfikacji produktów.

Tematyka: COVID-19, płyny dezynfekcyjne, stawki VAT, darowizny, klasyfikacja wyrobów, chaos prawny, błędne rozliczenia

W czasach epidemii wiele podmiotów zmienia profil działalności na przeciwdziałanie COVID-19. Przepisy podatkowe utrudniają dobroczyncom sprawy. Studium przypadku pokazuje, jak stawki VAT wpływają na dostępność płynów dezynfekcyjnych i ich darowizn. Zmiany w prawie przesunęły wejście w życie nowych stawek VAT, co wprowadza chaos i trudności w klasyfikacji produktów.

W czasach epidemii, wiele podmiotów przestawiło swój profil działalności na dziedziny związane
z przeciwdziałaniem COVID-19. Inni prowadzą działalność dobroczynną w tym zakresie. Niestety, przepisy
podatkowe często nie ułatwiają takim dobroczyńcom sprawy.
Studium przypadku w zakresie „jak przepisy podatkowe utrudniają walkę z COVID-19” oprzemy o przykład płynów
dezynfekcyjnych. Bez wątpienia, jest to produkt w dzisiejszych czasach pożądany tak w specjalistycznych
jednostkach leczniczych, jak i w zwykłych gospodarstwach domowych. Zauważalne gołym okiem braki tego produktu
skłaniają przedsiębiorców do zajęcia się działalnością
w tym zakresie. Wraz z dobrymi chęciami, w parze powinien iść też rozum. Bo gdy ten śpi, budzą się demony stawek
VAT.

Najtrudniejszy pierwszy krok
Zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.,
dalej: VATU), obniżoną stawkę 8% VAT stosuje się do towarów i usług wykazanych w załączniku nr 3 do VATU.
Spragnieni poszukiwania płynów do dezynfekcji w tym załączniku już na starcie napotkają jednak na formalną
przeszkodę. Oto bowiem załącznik 3 odwołuje się w swojej treści do odpowiednich grupowań CN Nomenklatury
Scalonej, zgodnie z ustawą z 9.8.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych
ustaw innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1751, dalej: ZmVATU19(4)).
Rzecz jednak w tym, że art. 63 ustawy z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi
sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568 ze zm., dalej: ZmKoronawirusU20),
przesunął w czasie wejście w życie nowej matrycy stawek VAT do początku lipca 2020 r. A zatem, aby rozszyfrować
właściwą stawkę VAT, trzeba odnieść się do poprzednich wersji VATU, gdy jeszcze załącznik nr 3 do VATU
referował do grupowania PKWiU.
Kilka opcji do wyboru
Jedną z najbardziej krytykowanych cech systemu stawek VAT opartego o PKWiU była jego trudna do
wyinterpretowania wieloznaczność, tj. że dany towar lub usługa teoretycznie (a często praktycznie) może podlegać
opodatkowaniu różnymi stawkami VAT.
Problem dotyczy nie tylko pączków (ani szerzej, całej gastronomii) ale jak się okazuje, także głównego bohatera
niniejszego opracowania. Oto bowiem, płyn do dezynfekcji w zależności od okoliczności może stanowić m.in.:
• preparat odkażający o właściwościach biobójczych (PKWiU 20.20.14.0) – wówczas jego dostawa może korzystać
ze stawki 8% VAT. Pod warunkiem jednak, że służy wyłącznie ochronie zdrowia oraz spełnione zostaną dodatkowe
wymogi formalne (pozwolenie tymczasowe lub wpis do rejestru produktów biobójczych zgodnie z ustawą z 9.10.2015
r. o produktach biobójczych (Dz.U. z 2015 r. poz. 242, dalej: PrBiobojU). Powyższe wynika z poz. 83 „starego”
załącznika nr 3 do VATU;
• produkt leczniczy lub wyrób farmaceutyczny (PKWiU 21.20.13) – wówczas również znajdzie zastosowanie stawka
8% VAT. Ponownie jednak, przy założeniu spełnienia dodatkowych warunków, takich jak uzyskanie stosownego
pozwolenia w Polsce lub na terytorium innego kraju UE w świetle przepisów ustawy z 6.9.2001 r. - Prawo
farmaceutyczne t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 499 ze zm., dalej: PrFarm). Powyższe wynika z poz. 88 „starego” załącznika
nr 3 do VATU;
• inne wyroby (np. organiczne środki powierzchniowo czynne – PKWiU 20.41.20) – jeżeli nie są wskazane w treści
„starego” załącznika 3 do VATU, podlegają opodatkowaniu 23% stawką VAT.
Darowizny
Ww. kwalifikacja ma znaczenie także dla opodatkowania VAT darowizn płynu do dezynfekcji.
Zgodnie z § 10 ust. 1 rozporządzenia MF z 25.3.2020 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę
podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. z 2020 r. poz. 527, dalej:
WarObnVATR), do 31.8 2020 r. stosuje się stawkę 0% VAT dla darowizn m.in. produktów leczniczych w rozumieniu
PrFarm lub dezynfekujących produktów biobójczych




w rozumieniu PrBiobojU. Innymi słowy, klasyfikacja statystyczna ma znaczenie także w momencie przekazywania
produktu wskazanej jednostce.

Podobne kryteria dotyczą zwolnienia z VAT importu oraz WNT tego rodzaju wyrobów, przeznaczonych na cele
darowizn. Przesądza o tym § 6a rozporządzenia MF z 20.12.2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów
i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 701 ze zm., dalej ZwolVATR).
Innymi słowy, aby skorzystać z preferencyjnych zasad nabycia płynu do dezynfekcji, a później także darowizny
takiego płynu, nabywca-darczyńca musi mieć zasadniczy komfort co do klasyfikacji nabywanego wyrobu. Korelacja
powinna być prosta:
• w przypadku płynu nabywanego w kraju - jeżeli zakupiony płyn do dezynfekcji opodatkowany jest stawką 8% VAT,
z dużą dozą prawdopodobieństwa jego późniejsza darowizna może skorzystać ze stawki 0% VAT;
• w przypadku płynu nabywanego zagranicą – zwolnienie z VAT skutkuje możliwością stosowania 0% VAT przy
darowiźnie.
Oczywiście, o ile dokonana przez podatnika a częściej przez jego kontrahenta klasyfikacja jest poprawna. Jeśli nie,
problem może powstać tak po stronie podatku naliczonego jak i należnego.
Po raz kolejny okazuje się, że przesunięcie w czasie wejścia w życie tzw. nowej matrycy stawek VAT utrudniło życie
podatnikom. Nie chodzi nawet o klasyfikację CN wyrobów biobójczych
i farmaceutycznych, bo w tym zakresie wiele się pod rządami nowej matrycy stawek VAT nie zmienia. Zasadniczą
trudnością jest przede wszystkim chaos w ustalaniu zakresu obowiązujących przepisów. Nie jest łatwo je
zidentyfikować, nie jest łatwo rozstrzygnąć, które z nich znajdują zastosowanie.

Praktyka ostatnich tygodni pokazuje, że problem mają sami producenci płynów dezynfekcyjnych. A co dopiero mówić
o podmiotach, które nabywają te wyroby charytatywnie, w celu dokonania darowizn. Oni najczęściej po raz pierwszy
spotykają się z tego rodzaju produktami i niekoniecznie mają utartą praktykę opodatkowania tego rodzaju nabyć.
Zwłaszcza w czasach COVID-19.

A błędne rozliczenia mogą być kosztowne. Jeśli np. podatki nabędzie płyn dezynfekujący ze stawką 23% VAT,
a następnie dokona darowizny ze stawką 0% VAT, w najgorszym wypadku może okazać się, że:
- odliczy o 15% VAT za dużo – gdy płyn korzysta ze stawki obniżonej tak dla nabycia jak i darowizny;
- naliczy o 23% VAT za mało – gdy płyn nie korzysta ze stawki obniżonej dla darowizny.

W obydwu przypadkach, dobre intencje ale błędne czytanie przepisów będą kosztować zaległością podatkową,
odsetkami i sankcją VAT. O KKS nie wspominając.







Chaos w klasyfikacji stawek VAT dla płynów dezynfekcyjnych powoduje błędne rozliczenia i potencjalne zaległości podatkowe. Producentom i darczyńcom grożą koszty oraz sankcje VAT. Ważne jest precyzyjne stosowanie przepisów podatkowych, zwłaszcza w kontekście darowizn płynów dezynfekcyjnych.