Oddział zagraniczny jako stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej

Tematyka: stałe miejsce prowadzenia działalności, zaplecze personalne, zaplecze techniczne, umowa na czas nieoznaczony, interpretacja podatkowa

Uznaniu, że podmiot zagraniczny ma w Polsce stałe miejsce wykonywania działalności nie stoi na
przeszkodzie to, że korzysta z zaplecza personalnego i technicznego nie własnego, lecz innych podmiotów,
ani to że jego własne bezpośrednie działania na terenie Polski są rzadkie (nie cechują się stałością).
Stan faktyczny
Polska spółka zawarła z niemieckim przedsiębiorcą (dalej: N), będącym również czynnym podatnikiem VAT
zarejestrowanym w Polsce, umowę składu dotyczącą magazynowania towarów przez spółkę na rzecz N. Zawarcie
umowy związane było z profilem działalności obu podmiotów. Spółka prowadzi bowiem działalność w zakresie
magazynowania i przechowywania towarów, zaś N zajmuje się sprzedażą części zamiennych do samochodów
osobowych i motocykli w formule e-commerce, bezpośrednio do klienta.
Zgodnie z umową jej przedmiotem jest stałe przyjmowanie i składowanie towarów, przygotowanie towarów do
wysyłki, wysyłka oraz przyjęcia zwrotów towarów w wynajmowanym przez spółkę magazynie. Wynagrodzenie
należne spółce płatne jest przez N na podstawie zestawienia przygotowanego przez spółkę ostatniego dnia każdego
miesiąca oraz sporządzonej faktury VAT. Wynagrodzenie stanowi sumę następujących czynników mnożonych przez
uzgodnioną stawkę: liczby przedmiotów przyjętych na magazyn, liczby przedmiotów złożonych na półki i liczby
paczek wysłanych do klienta.
W ramach przygotowania towaru do wysyłki spółka monitoruje na bieżąco asortyment magazynu. Po otrzymaniu
zamówienia system komputerowy sprawdza, czy dana część znajduje się w magazynie czy też trzeba zamówić ją
u dostawcy. Jeżeli konieczne jest zamówienie towaru u zewnętrznego dostawcy, generowana przez system
odpowiednia informacja jest do niego kierowana automatycznie. Wyłącznie N decyduje o wyborze zewnętrznych
dostawców w celu uzupełnienia zasobów magazynu. Po dotarciu do magazynu towar jest przyjmowany i składowany
na półki. Po skompletowaniu zamówienia części są zbierane, pakowane i wysyłane do klienta. N zastrzegł sobie
możliwość przeprowadzenia kontroli ilości i stanu składowanych towarów, warunków ich przechowywania, pobierania
próbek oraz dokonywania wszelkich innych czynności niezbędnych dla zachowania towarów w należytym stanie. N
ma zapewniony dostęp do przechowywanych towarów, w czasie przez siebie wybranym. N nie ma wyłącznego prawa
do korzystania z określonej powierzchni magazynowej. Umowa została zawarta na czas nieoznaczony.
Zdecydowana większość odbiorców towarów sprzedawanych przez N to osoby zagraniczne. N zawiera jedynie
sporadyczne transakcje na terytorium Polski; dotyczą one przede wszystkim zakupu opakowań, które N dostarcza
spółce w celu pakowania towarów dla jego klientów. Na podstawie odrębnej umowy N wynajął spółce sprzęt IT.
Z kolei zgodnie z inną umową N przeniósł na spółkę własność regałów magazynowych. N udzielił też spółce pożyczki
w celu zapewnienia należytej obsługi jego potrzeb.
N nie zatrudnia w Polsce pracowników, zaś wszelkie kluczowe decyzje odnośnie działalności w Polsce, są
podejmowane w siedzibie N w Niemczech. W szczególności centrala N zastrzega sobie wyłączne prawo do
opracowywania, zawierania i akceptowania zamówień, cen, umów, warunków dostawy i fakturowania klientów.
Jedynie prezes zarządu spółki jest jednocześnie pracownikiem N, ale w Polsce przebywa on tylko incydentalnie. N
jest w posiadaniu udziałów spółki.
Spółka oraz N złożyli wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy w powyższym stanie faktycznym
należy uznać, że N ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Zdaniem spółki, nie ma, a to
ze względu na brak zaplecza personalnego, brak zaplecza technicznego oraz brak niezależności decyzyjnej.
Organ interpretujący uznał jednak, że N ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Spółka zaskarżyła interpretację do sądu.
Stan prawny
Zgodnie z ogólną zasadą, wyrażoną w art. 28b ust. 1 VATU, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym
podatnik, będący usługobiorcą, posiada siedzibę działalności gospodarczej. Jednakże w przypadku, gdy usługi są
świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym
miejscu niż jego siedziba, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności
gospodarczej (art. 28b ust. 2 VATU).

Zgodnie z definicją zawartą w art. 11 rozporządzenia UE nr 282/2011 ustanawiającego środki wykonawcze do
dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, stałe miejsce prowadzenia
działalności gospodarczej oznacza dowolne miejsce - inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika,
„które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego
i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego
miejsca prowadzenia działalności gospodarczej". Fakt posiadania numeru identyfikacyjnego VAT sam w sobie nie
jest wystarczający, by uznać, że podatnik posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Stanowisko WSA w Szczecinie
Sąd przyznał rację organowi, wobec czego oddalił skargę. Sąd zgodził się ze stanowiskiem organu, że jeżeli podmiot
posiada w danym państwie personel oraz strukturę (w tym infrastrukturę techniczną) cechującą się odpowiednią
stałością, to posiada stałe miejsce prowadzenia działalności w tym państwie. Bez znaczenia pozostaje natomiast, czy
są to pracownicy zatrudnieni bezpośrednio przez ten podmiot oraz czy jest to jego własna infrastruktura. Wystarczy
zatem, że podmiot korzysta z zaplecza personalnego jak i technicznego innych podmiotów, tak, że możliwy jest
odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych dla jego potrzeb z tego stałego miejsca prowadzenia działalności.
Niezbędna jest jedynie struktura organizacyjna konieczna do prowadzenia danego rodzaju działalności, natomiast
zasoby ludzkie niezbędne do jej wykonywania mogą być pozyskiwane z zasobów zewnętrznych. Również zasoby
techniczne nie muszą należeć do podatnika (tzn. być jego własnością). Wystarczające jest bowiem ich wynajęcie czy
też zapewnienie ich w inny sposób.
Tak więc pomimo tego, że N nie posiada i nie wynajmuje w Polsce żadnego biura handlowego, za pomocą którego
mógłby prowadzić sprzedaż towarów, ani nie posiada w Polsce personelu uprawnionego do zawierania
i negocjowania umów, to jednak posiada wystarczające zaplecze techniczne i personalne do prowadzenia
działalności gospodarczej na terytorium Polski.
Zasadnie organ uwzględnił także to, że spółka, w celu realizacji usługi składu, działa pod ścisłym nadzorem N, który
zastrzegł sobie możliwość przeprowadzenia kontroli ilości i stanu składowanych towarów, warunków ich
przechowywania, pobierania próbek oraz dokonywania wszelkich innych czynności niezbędnych dla zachowania
towarów w należytym stanie. N ma zapewniony dostęp do przechowywanych towarów, w czasie przez siebie
wybranym. Sprawuje więc faktyczne władztwo nad zapleczem technicznym i personalnym.
Ponadto, stałości miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie można utożsamiać z intensywnością
i częstotliwością podejmowanych działań, jak również z decyzjami zarządczymi, które mogą być podejmowane za
granicą.
Zawarcie umowy na czas nieoznaczony, zapewnienie spółce usług wsparcia, np. w postaci dostępu do systemu
informatycznego, czy udzielenie spółce pożyczki w celu zapewnienia przez nią należytej obsługi N, stanowią
o zamiarze prowadzenia długofalowej i niezmiennej działalności w zakresie sprzedaży towarów N obsługiwanej przez
pracowników spółki.
Spółka domagała się w efekcie uznania, że usługi świadczone na rzecz N powinny być opodatkowane w Niemczech.
Interpretacja organu, zaakceptowana przez sąd, oznacza, że podlegają opodatkowaniu w Polsce. To, że uznanie
stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie zależy od zaangażowania własnego zaplecza
technicznego i personalnego, jest przyjmowane w orzecznictwie sądów (zob. np. wyrok WSA w Warszawie
z 15.6.2015 r. - III SA/Wa 3332/14). Całkiem naturalną już konsekwencją tego założenia jest teza, że podmiot
zagraniczny nie musi sam bezpośrednio stale wykonywać czynności na terytorium Polski. Uzasadnienie omawianego
wyroku jest więc koherentne.
wyrok WSA w Szczecinie z 5.3.2020 r. I SA/Sz 915/19

Sąd zgodził się ze stanowiskiem organu, że jeżeli podmiot posiada w danym państwie personel oraz strukturę (w tym infrastrukturę techniczną) cechującą się odpowiednią stałością, to posiada stałe miejsce prowadzenia działalności w tym państwie. Pomimo braku biura handlowego czy personelu do negocjacji umów, N dysponuje wystarczającym zapleczem technicznym i personalnym na terytorium Polski. Zawarcie umowy na czas nieoznaczony i udzielanie wsparcia spółce świadczą o długofalowym zamiarze działalności na terenie Polski.