Możliwość przedłużenia terminu zwrotu nadwyżki podatku

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27.4.2020 r. (I FSK 373/20) orzekł, że warunkiem przedłużenia terminu zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nie jest udowodnienie braku podstaw do zwrotu, ale istnienie wymagających weryfikacji niejasności. Glosowany wyrok ukazuje, iż organ podatkowy, jeżeli istnieje potrzeba dodatkowego zweryfikowania, może w zasadzie zawsze przedłużyć termin zwrotu nadwyżki podatku. Warto w tym miejscu wskazać, że NSA rozpoznawał sprawę w czasie epidemii koronawirusa, a spółka, zrzekła się rozprawy.

Tematyka: Naczelny Sąd Administracyjny, termin zwrotu nadwyżki podatku, przedłużenie terminu, niewyjaśnione okoliczności, zwrot VAT, weryfikacja rozliczenia, kontrola podatkowa, postępowanie podatkowe

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27.4.2020 r. (I FSK 373/20,
) orzekł, że warunkiem
przedłużenia terminu zwrotu kwoty nadwyżki podatku naliczonego nie jest udowodnienie braku podstaw do
zwrotu, ale istnienie wymagających weryfikacji niejasności. Glosowany wyrok ukazuje, iż organ podatkowy,
jeżeli istnieje potrzeba dodatkowego zweryfikowania-może w zasadzie zawsze przedłużyć termin zwrotu
nadwyżki podatku.
Stan faktyczny
Wyrokiem z 21.11.2019 r. (I SA/Rz 685/19,
) WSA w Rzeszowie oddalił skargę M. Sp. z o.o. na postanowienie
Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w R. z 29.7.2019 r. utrzymujące w mocy postanowienie Naczelnika US
z 13.5.2019 r. w przedmiocie przedłużenia terminu zwrotu kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym
podatkiem od towarów i usług za grudzień 2018 r. do 30.8.2019 r. W dniu 17.1.2019 r. spółka złożyła deklarację VAT-
7 dla podatku od towarów i usług za grudzień 2018 r., w której wykazała nadwyżkę podatku naliczonego nad
należnym do zwrotu w wysokości 301 813 zł. Ponad 90% wartości netto wszystkich zadeklarowanych za dany okres
nabyć stanowiły transakcje dostaw (od podmiotów krajowych) słuchawek bezprzewodowych Apple AirPods. W toku
czynności sprawdzających oraz kontroli podatkowej ustalono, że przedmiotowe słuchawki nie zostały ujęte w spisie
z natury według stanu na dzień 31.12.2018 r. Poza tym Spółka nie zadeklarowała wartości dostaw (sprzedaży)
przedmiotowych słuchawek w procedurze eksportu, mimo posiadania faktur sprzedaży danego towaru na rzecz
obywatela Ukrainy I.R., a także komunikatów elektronicznych IE-599 potwierdzenie wywozu. W celu zweryfikowania
łańcucha dostaw słuchawek wystąpiono do służb celnych Ukrainy i Białorusi. W dniu 15.5.2019 r. spółka złożyła
sprostowanie komunikatu IE-599 w zakresie eksportu towaru na podstawie jednej z faktur wystawionych w grudniu
2018 r., poprzez zmianę kraju przeznaczenia towaru z Białorusi na Ukrainę. W odniesieniu do drugiej faktury takiego
sprostowania nie dokonano. Krajem przeznaczenia pozostawała więc w tym przypadku Białoruś. Ze złożonych przez
członków zarządu zeznań wynikało, że zamawiającym towar - przedmiot eksportu w grudniu 2018 r., był obywatel
Ukrainy. W toku kontroli podatkowej podjęto również czynności zmierzające do sprawdzenia transakcji dostaw
(nabyć) słuchawek bezprzewodowych od podmiotów krajowych. Na dzień podejmowania rozstrzygnięcia
w przedmiocie przedłużenia terminu zwrotu kwoty nadwyżki podatku naliczonego przez naczelnika urzędu
skarbowego nadal otwarta pozostawała zarówno kwestia eksportu spornego towaru na terytorium Ukrainy, jak i rola
wskazanych przez spółkę osób - odbiorcy towaru i zamawiającego towar. W toku pozostawały również działania
zmierzające do przesłuchania udziałowca spółki będącej jednym z krajowych dostawców słuchawek.
Mając na względzie powyższe ustalenia i okoliczności Naczelny Sąd Administracyjny w pełni podzielił zapatrywanie
Sądu pierwszej instancji co do istnienia przesłanek usprawiedliwiających przedłużenie terminu zwrotu VAT w myśl
art. 87 ust. 2 zd. 2 VATU. Na tle niniejszej sprawy wskazano na źródło wątpliwości dotyczących rozliczeń podatnika
(rozbieżność między spisem z natury na koniec 2018 r. i brakiem uwzględnienia sprzedaży eksportowej w deklaracji
podatkowej za grudzień 2018 r.).
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku spółka wniosła o jego uchylenie w całości i rozpoznanie skargi,
względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Zaskarżonemu orzeczeniu
zarzucono naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, oraz prawa materialnego
poprzez: zaniechanie zwrotu kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym wykazanej przez stronę
w deklaracji VAT-7 za grudzień 2018 r. w terminie 25 dni; uznaniu, że w sprawie zaistniały przesłanki, które
uzasadniają dodatkową weryfikację zwrotu kwoty nadwyżki podatku naliczonego, a także dokonanie kolejnego
przedłużenia terminu zwrotu, pomimo wypełnienia przesłanek ustawowych dla uzyskania zwrotu kwoty nadwyżki
podatku naliczonego w terminie przyspieszonym.
Stanowisko NSA
Przedmiotem sporu była kwestia wstrzymania zwrotu kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym wykazanej
przez spółkę w deklaracji VAT-7 za grudzień 2018 r. Organy podatkowe oraz sąd I instancji, uznały prolongowanie
terminu zwrotu VAT za usprawiedliwione. jednak skarżąca spółka zakwestionowała zasadność takiego opóźnienia.
Warto w tym miejscu wskazać, że NSA rozpoznawał sprawę w czasie epidemii koronawirusa, a spółka, zrzekła się
rozprawy. Spółka wniosła o uchylenie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w całości i rozpoznanie
skargi, względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez ten sąd.
W uzasadnieniu do wyroku, NSA odwołał się najpierw do regulacji zawartych w VATU, które wskazują, że w sytuacji,
gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma
prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek
bankowy w terminie 60 lub 25 dni od dnia złożenia rozliczenia (art. 87 ust. 1, 2 i 6 VATU). Jednakże w przypadku,

gdy zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, wskazany termin może zostać przedłużony do czasu
zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanej w ramach czynności sprawdzających, kontroli
podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego (art. 87 ust. 2 zd. 2 VATU). Jak wynika
z powyższych przepisów odsunięcie w czasie zwrotu kwoty nadwyżki podatku naliczonego jest więc warunkowane
istnieniem określonych wątpliwości i potrzebą ich wyjaśnienia w kontekście prawidłowości rozliczenia przedłożonego
przez podatnika.
NSA zauważył, że jak wielokrotnie zwracano uwagę w orzecznictwie, dopuszczalność przedłużenia terminu zwrotu
VAT nie jest uzależniona od wykazania konkretnych dowodów czy zarzutów świadczących o niezasadności zwrotu,
a wystarczające w tym względzie jest uzasadnione podejrzenie czy też istnienie niejasności, wymagających dalszego
sprawdzenia (tak wyroki NSA z 10.9.2019 r., I FSK 802/19,
i I FSK 767/19,
; z 25.7.2019 r., I FSK
845/19,
). Rolą organu podatkowego stosującego art. 87 ust. 2 zd. 2 VATU, nie jest zatem wykazywanie
(dowodzenie) braku podstaw do zwrotu VAT, lecz wskazanie (uprawdopodobnienie), że określone elementy stanu
faktycznego nie są klarowne, budzą wątpliwości i powinny zostać zbadane. Zdaniem NSA jeżeli zasadność zwrotu
wymaga dodatkowego zweryfikowania, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ten termin do czasu
zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanej w ramach czynności sprawdzających, kontroli
podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego. NSA uznał, że spółka zdaje się nie dostrzegać,
że warunkiem przedłużenia terminu zwrotu kwoty nadwyżki podatku naliczonego nie jest udowodnienie braku
podstaw do zwrotu ale istnienie wymagających weryfikacji niejasności, które - w świetle przytoczonych wyżej
okoliczności - zaistniały na gruncie rozpatrywanej sprawy. Wobec braku uzasadnionych podstaw skargi kasacyjnej
NSA orzekł o jej oddaleniu.

Komentarz
NSA w wyroku z 27.4.2020 r. (I FSK 373/20,
) potwierdził dotychczasowe stanowisko judykatury, iż warunkiem
przedłużenia terminu zwrotu kwoty nadwyżki podatku naliczonego nie jest udowodnienie braku podstaw do zwrotu,
ale istnienie wymagających weryfikacji niejasności. W stanie faktycznym sprawy okoliczności wymagające weryfikacji
zaistniały.

Jeśli chodzi o konsekwencje wyroku NSA należy uznać, że organ skarbowy może przedłużyć termin zwrotu kwoty
nadwyżki podatku naliczonego już w sytuacji zaistnienia wymagających weryfikacji niejasności, a nie udowodnienia
nieprawidłowości uzasadniających brak możliwości zwrotu VAT. NSA stwierdził, że organ może przedłużyć termin
zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, bez wykazania dowodów czy zarzutów świadczących
o niezasadności zwrotu, a wystarczające w tym zakresie jest już uzasadnione podejrzenie lub istnienie niejasności
wymagających podjęcia czynności sprawdzających. NSA uznał bowiem, że r olą organu podatkowego nie jest zatem
wykazanie (dowodzenie) braku podstaw zwrotu VAT, lecz wskazanie (uprawdopodobnienie), że określone elementy
stanu faktycznego nie są klarowne, budzą wątpliwości i powinny zostać zbadane. Tym samym zdaniem NSA, gdy
zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ten
termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanej w ramach czynności
sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego.

Wyrok NSA z 27.4.2020 r., I FSK 373/20

NSA w wyroku z 27.4.2020 r. (I FSK 373/20) potwierdził, że warunkiem przedłużenia terminu zwrotu kwoty nadwyżki podatku naliczonego nie jest udowodnienie braku podstaw do zwrotu, ale istnienie wymagających weryfikacji niejasności. Organ skarbowy może przedłużyć termin zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nawet w sytuacji zaistnienia wymagających weryfikacji niejasności, bez konieczności udowadniania braku podstaw do zwrotu VAT.