Zaniechanie poboru zaliczek od wynagrodzenia otrzymanego za granicą
Do ograniczenia poboru zaliczek od przychodów zagranicznych wystarczy uprawdopodobnienie, że pobrane zaliczki byłyby wyższe od podatku obliczonego w zeznaniu rocznym. Artykuł omawia sytuację marynarza pracującego w Brazylii, będącego polskim rezydentem podatkowym, który złożył wniosek o zaniechanie poboru zaliczek. Po decyzji organu podatkowego, sprawa trafiła do sądu. Sąd w Gdańsku uchylił decyzję, argumentując, że podatnik uprawdopodobnił, iż zapłaci podatek w Brazylii za 2019 rok.
Tematyka: pobór zaliczek, przychody zagraniczne, ulga abolicyjna, polski rezydent podatkowy, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, decyzja organu podatkowego, sąd administracyjny, wyrok WSA Gdańsk
Do ograniczenia poboru zaliczek od przychodów zagranicznych wystarczy uprawdopodobnienie, że pobrane zaliczki byłyby wyższe od podatku obliczonego w zeznaniu rocznym. Artykuł omawia sytuację marynarza pracującego w Brazylii, będącego polskim rezydentem podatkowym, który złożył wniosek o zaniechanie poboru zaliczek. Po decyzji organu podatkowego, sprawa trafiła do sądu. Sąd w Gdańsku uchylił decyzję, argumentując, że podatnik uprawdopodobnił, iż zapłaci podatek w Brazylii za 2019 rok.
Do ograniczenia poboru zaliczek od przychodów zagranicznych wystarczy uprawdopodobnienie, że pobrane zaliczki byłyby wyższe od podatku obliczonego w zeznaniu rocznym. Stan faktyczny Podatnik od kilku lat pracuje jako marynarz na terytorium Brazylii i nie osiąga żadnych dochodów w Polsce. Tym niemniej w przerwach (w okresach wymustrowania) wraca do Polski. W Polsce posiada zresztą ośrodek interesów życiowych, a więc jest polskim rezydentem podatkowym. W rozliczeniu za rok 2018 skorzystał z tzw. ulgi abolicyjnej, w efekcie czego nie zapłacił podatku w Polsce. W roku 2019 jego sytuacja pracownicza i podatkowa jest taka sama, wobec czego podatnik złożył wniosek o zaniechanie poboru zaliczek, które musiałby płacić w środku roku w związku z powrotami do kraju, a które i tak byłyby mu zwrócone w związku z zastosowaniem w 2020 r. ulgi abolicyjnej za rok 2019. Organ podatkowy wydał jednak decyzję odmowną, argumentując ją tym, że podatnik nie udowodnił zapłacenia podatku w Brazylii za rok 2019, a zapłata podatku za granicą jest warunkiem koniecznym zastosowania ulgi abolicyjnej. Skoro więc nie wiadomo, czy podatek zostanie zapłacony za granicą, nie wiadomo też, czy podatnik nie będzie musiał jednak zapłacić podatku w Polsce. Podatnik zaskarżył decyzję do sądu, podnosząc, że do swojego wniosku załączył zeznanie podatkowe złożone w Brazylii za rok 2018, z którego wynika, że zapłacił tam podatek, a jego sytuacja w 2019 r. jest identyczna. Stan prawny Na polskim rezydencie podatkowym ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy, polegający na tym, że opodatkowaniu w Polsce podlegają zarówno przychody krajowe, jak i zagraniczne (art. 3 ust 1 PDOFizU). Jeżeli podatnik osiąga przychody w państwie, z którym Polska nie zawarła umowy międzynarodowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, to jego przychody osiągnięte w tym państwie na pewno podlegają opodatkowaniu w Polsce, z możliwością zaliczenia na poczet podatku polskiego podatku zapłaconego za granicą (art. 27 ust. 9 PDOFizU). Polska nie zawarła takiej umowy z Brazylią. Jednakże w odniesieniu do przychodów m.in. ze stosunku pracy albo z działalności wykonywanej osobiście (a takie wchodzą w grę w przedstawianej sprawie) podatnik może skorzystać z tzw. ulgi abolicyjnej. Istotą tej ulgi jest rozliczenie podatku w myśl zasady wyłączenia z progresją (art 27g PDOFizU). Zaś metoda wyłączenia z progresją polega na tym, że opodatkowaniu podlegają tylko przychody osiągnięte w Polsce, a przychody zagraniczne wpływają jedynie na stawkę podatku, jaką należy zastosować do przychodów polskich (art. 27 ust. 8 PDOFizU). Oznacza to, że w powyższej sytuacji marynarz podatku w Polsce nie zapłaci w ogóle, bo nie osiąga w Polsce przychodu. Podatnicy, którzy osiągają przychody za granicą i wracają do kraju w środku roku, są zobowiązani do zapłacenia w Polsce zaliczki na podatek, w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócili do kraju (art. 44 ust. 7 PDOFizU). Można jednak złożyć w urzędzie skarbowym wniosek o ograniczenie poboru zaliczek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki płacone w środku roku byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego w rozliczeniu rocznym (art. 22 § 2a OrdPU). Stanowisko WSA w Gdańsku Sąd uchylił zaskarżoną decyzję. Argumentację sąd rozpoczął od przypomnienia, że analiza orzecznictwa prowadzi do wniosku, że w przypadku, gdy podatnik nie zapłacił podatku za granicą, a Polska nie ma podpisanej z danym krajem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, podatnik nie może skorzystać z tzw. ulgi abolicyjnej. Tak więc konieczne w sprawie jest uprawdopodobnienie przez podatnika, że za rok 2019 zapłaci podatek w Brazylii. Sąd przypomniał też, że od 1.1.2013 r. wprowadzono zmianę w treści art. 22 § 2a OrdPU, która polegała na zastąpieniu zwrotu „może ograniczyć" wyrazem „ogranicza". Miało to na celu zmniejszenie zakresu uznania administracyjnego organów podatkowych podejmujących decyzje o ograniczeniu poboru zaliczek. Jeżeli więc podatnik uprawdopodobni, że zaliczki byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego za cały rok podatkowy, organ podatkowy - w nowym stanie prawnym - jest zobligowany do podjęcia decyzji ograniczającej wysokość pobieranych zaliczek. Przez uprawdopodobnienie rozumieć należy czynność, która stwarza większy lub mniejszy stopień przekonania o prawdopodobieństwie wystąpienia pewnych okoliczności. Uprawdopodobnienie jest swoistym środkiem zastępczym w relacji do dowodu w znaczeniu ścisłym, niedającym całkowitej pewności co do faktów, ale pozwalającym na stwierdzenie, że ich zaistnienie jest prawdopodobne. Organ podatkowy dopuścił się więc naruszenia art. 22 § 2a OrdPU, żądając od podatnika przedstawienia dowodu zapłaty podatku w Brazylii w 2019 r., w trakcie tego roku podatkowego. Skoro podatnik przedstawił organowi podatkowemu brazylijską deklarację podatkową za 2018 r., wyjaśniając jednocześnie, że jeszcze nie dysponuje takim dokumentem za rok 2019 i zarazem złożył oświadczenie (przedkładając na potwierdzenie tego stosowne dokumenty), że jego sytuacja prawnopodatkowa jest identyczna jak w 2018 r., to organ podatkowy powinien był uznać, że skarżący uprawdopodobnił, iż w 2019 r. będzie mu przysługiwało prawo do zastosowania ulgi abolicyjnej, a co za tym idzie - powinien był wydać decyzję zgodną z wnioskiem strony, a więc ograniczyć (do zera) pobór zaliczek. W przeciwnym wypadku należałoby przyjąć, że żaden podatnik, który uzyskuje dochody w okolicznościach tzw. sytuacji bezumownej, nie mógłby nigdy skorzystać z możliwości ograniczenia poboru zaliczek, bowiem roczne rozliczenie zapłaconego za granicą podatku następuje w tym samym lub zbliżonym okresie jak w przepisach krajowych. Komentarz Polska zawarła umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania z około dziewięćdziesięcioma państwami, wobec czego opisywana sytuacja nie jest nagminna, bo z reguły Polacy otrzymują przychody w państwach, z którymi Polska umowę taką zawarła. A to zmienia postać rzeczy, gdyż w orzecznictwie przyjmuje się, choć, niestety, niejednolicie, że w takim układzie zapłata podatku za granicą nie jest warunkiem koniecznym zastosowania ulgi abolicyjnej. W konsekwencji, w takim układzie organ nie może uzasadnić odmowy ograniczenia poboru zaliczek niewykazaniem zapłacenia podatku za granicą, jak to się stało w niniejszej sprawie. Bodaj najistotniejszym - z punktu widzenia relacji ekonomicznych - państwem, z którym Polska nie zawarła umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, jest właśnie Brazylia. Rozstrzygnięcie sądu jest oczywiście słuszne. Oczywiste jest bowiem, że „uprawdopodobnienie" jest wymaganiem oczywiście słabszym od „udowodnienia" danej okoliczności. Organ podatkowy najwyraźniej zapomniał o tej różnicy, a jakoś tak się dzieje, że nie zapomina o niej, gdy jemu samemu wystarczy uprawdopodobnienie zamiast udowodnienia, a tak jest np. przy nadawaniu decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, gdzie wystarczy, że organ podatkowy uprawdopodobni, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane. wyrok WSA w Gdańsku z 22.4.2020 r. I SA/Gd 162/20
Sąd w Gdańsku uchylił decyzję organu podatkowego, uzasadniając, że podatnik uprawdopodobnił swoje prawo do zastosowania ulgi abolicyjnej. Polska zawarła umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania z wieloma państwami, co zmienia kontekst orzecznictwa w przypadku przychodów zagranicznych. Wyrok WSA w Gdańsku z 22.04.2020 r. I SA/Gd 162/20 potwierdza słuszność decyzji sądu.