Wysokość akcyzy od samochodu zakupionego w Niemczech

W przypadku sporu co do wysokości akcyzy od wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego kluczowe znaczenie przy ustalaniu podstawy opodatkowania ma istnienie uzasadnionej przyczyny odbiegania podstawy opodatkowania zadeklarowanej przez podatnika od średniej wartości rynkowej samochodu. Za okoliczność uzasadniającą tę różnicę przyjmuje się m.in. uwarunkowania rynku, na którym samochód jest nabywany. Podatnik złożył deklarację AKC-U wraz z dokumentami zakupu w Niemczech pojazdu marki Porsche Panamera Turbo S Executive o poj. silnika 4806 cm3, rok produkcji 2015. W deklaracji jako podstawę opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia tego pojazdu wskazał kwotę 267.962 zł, stawkę podatku 18,6% i kwotę podatku akcyzowego do zapłaty 49.841 zł.

Tematyka: akcyza, samochód, podatek, wewnątrzwspólnotowe nabycie, Niemcy, podstawa opodatkowania, wartość rynkowa

W przypadku sporu co do wysokości akcyzy od wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego kluczowe znaczenie przy ustalaniu podstawy opodatkowania ma istnienie uzasadnionej przyczyny odbiegania podstawy opodatkowania zadeklarowanej przez podatnika od średniej wartości rynkowej samochodu. Za okoliczność uzasadniającą tę różnicę przyjmuje się m.in. uwarunkowania rynku, na którym samochód jest nabywany. Podatnik złożył deklarację AKC-U wraz z dokumentami zakupu w Niemczech pojazdu marki Porsche Panamera Turbo S Executive o poj. silnika 4806 cm3, rok produkcji 2015. W deklaracji jako podstawę opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia tego pojazdu wskazał kwotę 267.962 zł, stawkę podatku 18,6% i kwotę podatku akcyzowego do zapłaty 49.841 zł.

 

W przypadku sporu co do wysokości akcyzy od wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego
kluczowe znaczenie przy ustalaniu podstawy opodatkowania ma istnienie uzasadnionej przyczyny
odbiegania podstawy opodatkowania zadeklarowanej przez podatnika od średniej wartości rynkowej
samochodu. Za okoliczność uzasadniającą tę różnicę przyjmuje się m.in. uwarunkowania rynku, na którym
samochód jest nabywany.
Stan faktyczny
Podatnik złożył deklarację AKC-U wraz z dokumentami zakupu w Niemczech pojazdu marki Porsche Panamera
Turbo S Executive o poj. silnika 4806 cm3, rok produkcji 2015. W deklaracji jako podstawę opodatkowania
wewnątrzwspólnotowego nabycia tego pojazdu wskazał kwotę 267.962 zł, stawkę podatku 18,6% i kwotę podatku
akcyzowego do zapłaty 49.841 zł.
Podatnik podał, że przebieg pojazdu wynosi 72.000 km i dołączył opinię sporządzoną przez rzeczoznawcę M.S.,
z której wynika, że pojazd był uszkodzony - rzeczoznawca wskazał na mechaniczne uszkodzenie silnika z uwagi na
brak ciśnienia sprężania oraz na drobne uszkodzenia powłoki lakierniczej i określił wartość pojazdu w stanie
uszkodzonym na kwotę 387.000 zł brutto.
Organ podatkowy ustalił, że w katalogu Info-Ekspert ustalono, że średnia wartość rynkowa takiego pojazdu w Polsce
wynosi 543.700 zł brutto, wobec czego uznał, że zadeklarowana podstawa opodatkowania odbiega znacznie od
średniej wartości rynkowej podobnych pojazdów i wezwał podatnika do dostarczenia dokumentów kosztowych w celu
zweryfikowania poprawności wykazanej w deklaracji podstawy opodatkowania lub do zmiany jej wysokości.
W odpowiedzi podatnik podał, że wskazana wysokość podstawy opodatkowania wynika z uwarunkowań rynkowych
na terytorium RFN, ale nie przedstawił żadnych dokumentów handlowych potwierdzających usunięcie jakichkolwiek
uszkodzeń w nabytym samochodzie.
Organ wydał decyzję, w której określił podatek w wysokości 69.324 zł.
Podatnik zaskarżył tę decyzję do sądu, podnosząc, że organ podatkowy nie był z formalnego punktu widzenia
uprawniony do zmiany podstawy opodatkowania, a od strony merytorycznej nie uwzględnił specyfiki zagranicznego
rynku samochodowego.
Stan prawny
Podstawą opodatkowania w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego jest kwota, jaką
podatnik jest obowiązany zapłacić za samochód (art. 104 ust. 1 pkt 2 AkcyzU).
Jeżeli jednak zadeklarowana przez podatnika podstawa opodatkowania „bez uzasadnionej przyczyny znacznie
odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu osobowego, organ podatkowy wzywa podatnika do zmiany
wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie
znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego." (art. 104 ust. 8 AkcyzU).
„Średnią wartością rynkową samochodu osobowego jest wartość ustalana na podstawie notowanej na rynku
krajowym, w dniu powstania obowiązku podatkowego, średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju
samochodu osobowego tej samej marki, tego samego modelu, rocznika oraz - jeżeli jest to możliwe do ustalenia -
z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym, co nabyty na terytorium kraju lub nabyty
wewnątrzwspólnotowo samochód osobowy." (art. 104 ust. 11 AkcyzU).
Stanowisko WSA w Gdańsku
Sąd uchylił decyzję. Nie zgodził się jednak z podatnikiem, że organ podatkowy nie był formalnie uprawniony do
zmiany podstawy opodatkowania. Organ prawidłowo ustalił, że w rozpoznawanej sprawie wystąpiła przesłanka
znacznej różnicy między podstawą deklarowaną a średnią wartością rynkową pojazdu. Skarżąca zadeklarowała
bowiem wartość netto pojazdu w kwocie 267.962 zł, zaś średnia wartość rynkowa netto takiego pojazdu w Polsce
wynosi 372.709,00 zł. Sposób ustalenia średniej wartości rynkowej samochodu osobowego został wskazany
jednoznacznie w treści art. 104 ust. 11 AkcyzU, który nakazuje badać ceny pojazdu na rynku krajowym, a nie na
rynku kraju, w którym pojazd zakupiono.
Powodem uchylenia decyzji było to, że organ nie ustalił, czy różnica między podstawą zadeklarowaną a średnią
wartością rynkową ma uzasadnione przyczyny. Istnienie uzasadnionej przyczyny odbiegania wysokości podstawy
opodatkowania od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego ma kluczowe znaczenie przy ustalaniu



rzeczywistej podstawy opodatkowania. Za różnicę uzasadnioną przyjmuje się uwarunkowania rynku, na którym
samochód jest nabywany i które są determinowane w różnych krajach wieloma zróżnicowanymi czynnikami, w tym
ekonomicznymi i kulturowymi. Ponadto istotne są okoliczności, w jakich podatnik nabył pojazd. Te okoliczności
w niniejszej sprawie nie zostały zbadane, pomimo tego, że podatnik wskazywał specyfikę rynku niemieckiego.
Sąd podniósł, że nie jest prawidłowe działanie organu, który w każdej sprawie, nie bacząc na okoliczności, jako punkt
wyjścia przyjmuje średnią wartość rynkową podobnego samochodu w kraju i z tą wartością porównuje cenę, jaką
zapłacił podatnik w kraju nabycia. Innymi słowy, ocena organu nie może być automatyczna. Celem procedury
ustalania podstawy opodatkowania nabytych za granicą samochodów nie jest unifikacja cen wszystkich
sprowadzanych z zagranicy samochodów i wprowadzenie dla samochodów podobnych jednakowej podstawy
opodatkowania akcyzą. Uregulowania te mają jedynie przeciwdziałać nieuczciwemu zaniżaniu podstawy
opodatkowania, a nie przeciwdziałać podstawowym prawom ekonomii polegającym na kupnie towaru taniej po to,
aby sprzedać go drożej. Nabycie pojazdu na rynku wspólnotowym za cenę niższą niż średnia cena w kraju nie jest
naganne i nie uprawnia do każdorazowej i automatycznej zmiany podstawy opodatkowania podatkiem akcyzowym
i wyrównania jej do podstawy, jaką jest średnia wartość na rynku krajowym.
Obowiązkiem organu jest więc zbadanie, czy realia rynku niemieckiego uzasadniają różnicę pomiędzy wartością
samochodu zadeklarowaną przez podatnika a ustaloną przez organ. Specyfika rynku niemieckiego może bowiem
zdecydowanie odbiegać od rynku krajowego choćby z uwagi na poziom dochodów obywateli Niemiec, zaostrzone
wymogi ochrony środowiska, konsekwentną i skuteczną kontrolę stanu technicznego pojazdów, czy w końcu
nieopłacalnie wysokie koszty naprawy uszkodzonych pojazdów. Analiza porównawcza powinna dotyczyć tego, jak
kształtowały się ceny tego rodzaju pojazdów w Niemczech, a dopiero wynik tej analizy powinien stanowić podstawę
oceny, czy wskazane przyczyny uzasadniają podanie podstawy opodatkowania w wysokości znacznie odbiegającej
od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego.

Komentarz
Sporów dotyczących akcyzy od samochodów sprowadzanych z zagranicy jest wiele, a dotyczą one dwóch kwestii.
Primo: czy sprowadzony samochód jest osobowy (jak twierdzą organy podatkowe), czy ciężarowy (jak twierdzą
podatnicy chcący w ogóle uniknąć akcyzy). Na tym „froncie" podatnicy giną w starciu jeden po drugim. Secundo, jak
w niniejszej sprawie: jaka powinna być podstawa opodatkowania samochodu osobowego. Na tym gruncie sprawy
mają się dla podatników już lepiej, choćby dlatego, że sądy administracyjne, choć akceptują posługiwanie się przez
organy podatkowe systemem Info-Ekspert, to jednak konsekwentnie ganią automatyzm polegający na poprzestaniu
na wielkości wynikającej z tego systemu i niezbadaniu okoliczności konkretnej sprawy. Istnieje też jednolity kierunek
orzeczniczy nakazujący uwzględnianie specyfiki rynku zagranicznego, na którym nabyto samochód. Tytułem
przykładu można wskazać następujące wyroki:
• wyrok WSA w Kielcach z 9.10.2020 r. I SA/Ke 81/20;
• wyrok WSA w Rzeszowie z 18.2.2020 r. I SA/Rz 901/19;
• wyrok WSA w Białymstoku z 17.10.2019 r. I SA/Bk 528/18.
Niniejszy wyrok w pełni reprezentuje ten kierunek i daje wskazówki, co należy uwzględniać w przypadku rynku
niemieckiego.

wyrok WSA w Gdańsku z 10.6.2020 r. I SA/Gd 2230/19







 

Sporów dotyczących akcyzy od samochodów sprowadzanych z zagranicy jest wiele, a dotyczą one dwóch kwestii. Primo: czy sprowadzony samochód jest osobowy (jak twierdzą organy podatkowe), czy ciężarowy (jak twierdzą podatnicy chcący w ogóle uniknąć akcyzy). Na tym „froncie" podatnicy giną w starciu jeden po drugim. Secundo, jak w niniejszej sprawie: jaka powinna być podstawa opodatkowania samochodu osobowego.