Powstanie obowiązku podatkowego w przypadku nabycia nowo wybudowanej nieruchomości

Obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości w przypadku nabycia nowo wybudowanej nieruchomości może być kwestią sporną. Analizując przypadek, w którym nabywca zbywa budynek wybudowany w tym samym roku, należy uwzględnić przepisy określające moment powstania obowiązku podatkowego. Stanowisko organów podatkowych i sądowe interpretacje mogą się różnić, co stwarza pole do dyskusji i sporów prawnych.

Tematyka: podatek od nieruchomości, obowiązek podatkowy, nabycie nieruchomości, wybudowanie budynku, art. 6 PodLokU, wyrok sądu, interpretacja przepisów

Jeżeli w tym samym roku nastąpiło wybudowanie budynku (lokalu) i jego zbycie, to obowiązek w podatku od
nieruchomości po stronie nabywcy powstaje dopiero z dniem 1 stycznia następnego roku.
Stan faktyczny
Na podstawie aktu notarialnego podatnik, będący osobą fizyczną, nabył w marcu 2019 r. od dewelopera
wybudowane także w 2019 r. wyodrębnione lokale, tj. mieszkanie, garaż i komórkę lokatorską. Pomimo wezwania
organu podatkowego, do którego trafił ten akt notarialny, podatnik nie złożył informacji podatkowej o nabytej
nieruchomości. W związku z powyższym organ podatkowy wydał decyzję ustalającą podatek od nieruchomości za
okres od kwietnia do grudnia 2019 r.
Podatnik zaskarżył tę decyzję do sądu, podnosząc, że w 2019 r. nie powstał jeszcze obowiązek podatkowy
w odniesieniu do nabytych lokali. Zdaniem podatnika, powstanie dopiero w 2020 r.
Stan prawny
Obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości „powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po
miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku” (art. 6 ust. 1 PodLokU).
„Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich
części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została
zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym
wykończeniem” (art. 6 ust. 2 PodLokU).
Stanowisko WSA w Gorzowie Wielkopolskim
Sąd przyznał rację podatnikowi i uchylił zaskarżoną decyzję. Sąd zauważył, że w kwestii powstania obowiązku
w podatku od budynku (lokalu), który w tym samym roku został wybudowany przez jeden podmiot a następnie nabyty
przez inny podmiot, zarysowały się dwa poglądy. W myśl pierwszego obowiązek podatkowy powstaje - zgodnie z art.
6 ust. 1 PodLokU - już od początku miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło nabycie budynku
(lokalu), czyli w niniejszej sprawie - 1.4.2019 r. W myśl drugiego obowiązek podatkowy powstaje - zgodnie z art. 6
ust. 2 PodLokU - dopiero z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym wybudowano budynek (lokal),
czyli w niniejszej sprawie - 1.1.2020 r.
Sąd uznał, że słuszny jest pogląd drugi, uzasadniając to następująco. Przepis art. 6 ust. 2 PodLokU stanowi lex
specialis wobec art. 6 ust. 1 PodLokU, co oznacza, że pierwszy z nich winien być stosowany w każdym wypadku,
gdy nie będzie możliwe zastosowanie drugiego, a to w myśl reguły kolizyjnej lex specialis derogat legi generali.
Zapis „istnienie budowli albo budynku”, użyty w art. 6 ust. 2 PodLokU, wyraźnie wskazuje na to, że ustawodawca za
zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego uznaje samo istnienie tych przedmiotów. Trudno
doszukać się w tym uregulowaniu jakiegokolwiek kryterium podmiotowego, które różnicowałoby sytuację podatników
ze względu na sposób wejścia we własność lub posiadanie budynku - wybudowanie czy nabycie. Skoro zatem
ustawodawca podatkowy nie czyni w tym zakresie żadnego rozróżnienia, tym bardziej, w myśl zasady lege non
distinguente nec nostrum est distinguere, organom takiego rozróżnienia czynić nie wolno. W konsekwencji, nie
sposób zgodzić się z poglądem, że określony w tym przepisie moment powstania obowiązku podatkowego dotyczy
tylko tych podatników, którzy wybudowali budynek lub budowlę.
Za przyjęciem poglądu drugiego przemawia nie tylko wykładnia językowa, ale także wykładnia systemowa
wewnętrzna. Przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a w szczególności art. 2 i 3 PodLokU, nie wiążą
bowiem obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości z samym faktem nabycia budynku lub budowli, ani też
z samym faktem ich wybudowania. Obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości związany jest z własnością
lub posiadaniem nieruchomości, które to stany mogą być wynikiem różnych zdarzeń faktycznych lub prawnych.
Z przepisów tej ustawy nie można więc wyprowadzić podziału obowiązku podatkowego na taki, który powstaje na
skutek nabycia nieruchomości, i taki, który powstaje w inny sposób. W każdym razie ustawodawca nie przewidział
możliwości odmiennego traktowania podmiotów nabywających nieruchomość od tych, którzy nieruchomość sami
wybudowali. Przyjęcie odmiennego poglądu prowadziłoby do nieznajdującego oparcia w przepisach prawa
nierównego traktowania podatników.

Z zawartych w art. 6 ust. 2 PodLokU zwrotów „budowa została zakończona” i „rozpoczęto użytkowanie budynku
przed ostatecznym wykończeniem” należy wywieść zamiar objęcia tzw. ulgowym traktowaniem podatkowym
wszystkich budynków (budowli) lub ich części, które odznaczają się cechą nowości, bez względu na to, kto będzie
nimi władał (czy wytwórca, czy też pierwszy nabywca, jak to ma miejsce w rozpoznawanej sprawie).

Komentarz
Potwierdzamy istnienie wskazanej przez sąd kontrowersji, występującej nie tylko w doktrynie, ale także
w orzecznictwie sądów administracyjnych. Na gruncie orzeczniczym przeważa pogląd korzystny dla podatników,
podzielony również w przedstawianym wyroku. W obliczu tej kontrowersji przytoczono wyżej wszystkie argumenty,
którymi posłużył się sąd w uzasadnieniu tego poglądu.
Dodajmy, że omawiany spór dotyczy nie tylko budynków i lokali, lecz także budowli.

Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 4.6.2020 r., I SA/Go 128/20

Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 4.6.2020 r. w sprawie dotyczącej momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku nabywania nowo wybudowanych nieruchomości jest istotny dla interpretacji przepisów. Kontrowersje dotyczące interpretacji art. 6 ust. 2 PodLokU wskazują na potrzebę jednoznacznych wytycznych w zakresie opodatkowania nieruchomości nowo wybudowanych.