Zwolnienie od podatku dochodu uzyskanego ze sprzedaży mieszkania

Dziecko nie ma prawa do zwolnienia z PIT, gdy jego rodzic kupuje nowy dom wyłącznie na siebie - orzekł Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Wnioskodawca wraz z ojcem nabyli nieruchomość po zmarłej matce, a środki ze sprzedaży przeznaczyli na budowę domu. Jednakże, zgodnie z przepisami, warunki zwolnienia nie zostały spełnione, gdyż dom jest własnością ojca Wnioskodawcy i jego partnerki.

Tematyka: zwolnienie od podatku, dochód ze sprzedaży, nieruchomość mieszkalna, ulga mieszkaniowa, interpretacja indywidualna, Krajowa Informacja Skarbowo-Podatkowa, prawo podatkowe

Dziecko nie ma prawa do zwolnienia z PIT, gdy jego rodzic kupuje nowy dom wyłącznie na siebie - orzekł
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 21.8.2020 r., 0115-
KDIT3.4011.409.2020.2.KR).
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca wraz ze swoim przedstawicielem ustawowym, ojcem (…), nabyli własność nieruchomości tytułem
spadku po swojej zmarłej matce, (…). Nabyli oni po ½ przedmiotowego spadku. Przedmiotem nabycia były dwie
działki budowlane w miejscowości (…) oraz udział w własności lokalu mieszkalnego zlokalizowanego w miejscowości
(…). Wnioskodawca wraz z ojcem, chcąc zbyć własność działek usytuowanych w miejscowości (…), uzyskali zgodę
sądu na ich zbycie. Sąd w postanowieniu zobowiązał ojca Wnioskodawcy (jedynego przedstawiciela ustawowego) do
założenia lokaty bankowej na rzecz Wnioskodawcy, na której znajdą się środki pochodzące z tytułu zbycia udziałów
w przedmiotowej nieruchomości, a następnie do przeznaczenia środków z tej lokaty na budowę domu
jednorodzinnego, w którym małoletni Wnioskodawca zamieszka. Przedmiotowe działki zostały zbyte 22.3.2016 r.
oraz 21.11.2016 r. Ojciec Wnioskodawcy dopełnił obowiązków nałożonych przez sąd, tworząc lokatę dla
małoletniego Wnioskodawcy, wpłacając na nią część środków pochodzących ze sprzedaży- będących własnością
małoletniego Wnioskodawcy, a następnie przeznaczając te środki na budowę domu. 4.7.2017 r. ojciec
Wnioskodawcy złożył PIT-39 za rok 2016 do Urzędu Skarbowego, wskazując w nim fakt sprzedaży nieruchomości.
Ojciec Wnioskodawcy ze środków uzyskanych ze sprzedaży przedmiotowych nieruchomości wybudował dom
jednorodzinny, w którym zamieszkał wraz z małoletnim Wnioskodawcą. Współwłaścicielem nieruchomości jest ojciec
Wnioskodawcy oraz jego partnerka. Dom pełni rolę domu rodzinnego zarówno dla Wnioskodawcy, jak i dla jego ojca.
Wnioskodawca wskazał także, że matka Wnioskodawcy (spadkodawczyni) zmarła 14.4.2011 r. Zgodnie z aktem
poświadczenia dziedziczenia z dnia 18.1.2012 r. (…), sporządzonym przez notariusza (…), spadek po niej
odziedziczyli po połowie mąż (ojciec Wnioskodawcy) oraz syn (Wnioskodawca). Doprecyzowano również, że
przedmiotowe nieruchomości zostały nabyte przez rodziców Wnioskodawcy 9.6.2009 r. (zamieszkujący razem
i prowadzący wspólne gospodarstwo domowe małżonkowie według prawa dysponowali majątkiem po połowie). Po
śmierci matki Wnioskodawcy, on i jego ojciec odziedziczyli po połowie z części majątku do niej należącego. Tym
samym małoletni Wnioskodawca stał się właścicielem ¼ nieruchomości a jego ojciec ¾ części nieruchomości.
Wnioskodawca i jego ojciec są jedynymi spadkobiercami w tej sprawie.
Dodano także, że Wnioskodawca jest obecnie jedynym spadkobiercą swojego ojca i w razie jego śmierci odziedziczy
cały majątek. Wskazano również, że ojciec Wnioskodawcy w trybie natychmiastowym za zgodą Urzędu Skarbowego
zobowiązuje się dopełnić formalności prawnych i notarialnych, mających na celu nabycie przez małoletniego
Wnioskodawcę części nieruchomości oraz do złożenia oświadczenia w właściwym Urzędzie Skarbowym.
W związku z tym zadano następujące pytanie: Czy stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z 26.7.1991 r.
o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.; dalej jako PDOFizU), małoletni
Wnioskodawca jest zwolniony z opodatkowania dochodu ze sprzedaży udziału w nieruchomościach, w sytuacji
wydatkowania tych środków na budowę domu, w którym Wnioskodawca zamieszkuje?
Z uzasadnienia
Przenosząc zatem powołane uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że podstawową
okolicznością decydującą o zastosowaniu zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU jest fakt
wydatkowania (począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku
podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie) przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw
majątkowych na wskazane w ustawie własne cele mieszkaniowe podatnika. Katalog wydatków stanowiących własne
cele mieszkaniowe podatnika wskazany w art. 21 ust. 25 PDOFizU ma charakter zamknięty – jest to wyliczenie
enumeratywne. Ustawodawca formułując zwolnienie przedmiotowe w sposób jednoznaczny wskazał realizację celów
mieszkaniowych, które pozwalają na skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania dochodu ze sprzedaży.
Jak już wskazano powyżej, zgodnie z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d) PDOFizU, za wydatki poniesione na cele, o których
mowa w ust. 1 pkt 131 PDOFizU, uważa się wydatki poniesione na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę
lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego. Rozstrzygającym zatem
jest ustalenie, czy Wnioskodawca uzyskane ze sprzedaży nieruchomości środki wydatkował na budowę własnego
budynku mieszkalnego.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że małoletni Wnioskodawca oraz jego ojciec odziedziczyli po matce
Wnioskodawcy po ½ nieruchomości. 22.3.2016 r. oraz 21.11.2016 r. nieruchomości zostały sprzedane. Środki ze
sprzedaży nieruchomości należące do Wnioskodawcy zostały wydatkowane na budowę domu, w którym razem
z ojcem obecnie on zamieszkuje, a który jest własnością ojca Wnioskodawcy i jego partnerki.
Ustawodawca pozwolił wydatkować przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości na własne cele mieszkaniowe
począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat licząc od końca roku podatkowego,
w którym nastąpiło odpłatne zbycie. Zauważyć jednak należy, że samo wydatkowanie środków nie jest
wystarczające. Zwolnienie przysługuje bowiem podatnikowi, jeżeli łącznie spełni dwa warunki, tj. wydatkuje ww.
przychód na własne cele mieszkaniowe oraz w przypadku budowy domu,, budynek ten będzie jego własnością lub
współwłasnością. Czynności tych jednak musi dokonać przed upływem terminu dwuletniego licząc od końca roku
kalendarzowego, w którym nastąpiło zbycie. Budynek mieszkalny musi stanowić własność lub współwłasność
podatnika. Jeżeli w chwili ponoszenia wydatków na budowę domu podatnik nie dysponuje tytułem własności
(współwłasności) do budynku, to najpóźniej tytuł taki podatnik powinien uzyskać ostatniego dnia okresu, o jakim
mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU, kiedy może wydatkować środki na realizacje własnego celu
mieszkaniowego.
W przedmiotowej sprawie ostatnim dniem tego terminu był 31.12.2018 r. Oznacza to, że warunek wydatkowania
przychodu na własne cele mieszkaniowe nie został spełniony, jako że w momencie upływu ustawowego terminu
Wnioskodawca nie posiadał prawa własności (współwłasności) do wybudowanego budynku mieszkalnego.
W konsekwencji, Wnioskodawca wydatkował należące do niego środki na budynek będący własnością jego ojca oraz
jego partnerki, a więc nie na swój własny cel mieszkaniowy.
Reasumując, mając na uwadze obowiązujące przepisy oraz przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego
stwierdzić należy, że przychód uzyskany w 2016 r. z odpłatnego zbycia wskazanych we wniosku nieruchomości,
wydatkowany przez Wnioskodawcę na budowę domu będącego własnością jego ojca i jego partnerki, nie został
wydatkowany na własne cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 w zw. z ust. 25 pkt 1 lit. d) i ust.
26 PDOFizU. Zatem, cały dochód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu sprzedaży przedmiotowej nieruchomości
podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 30e PDOFizU.

Komentarz
Wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacja indywidualna budzi poważne wątpliwości.
Zwolnienie od podatku dochodowego dochodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości mieszkalnej jest normą celu
społecznego, która w zamierzeniach ustawodawcy realizować ma cel, jakim jest zaspokojenie własnych potrzeb
mieszkaniowych obywateli. Zadaniem jakie ma spełnić ta norma jest rozwój określonej dziedziny życia
gospodarczego i społecznego. Celem wprowadzenia tego przepisu było preferowanie przeznaczenia przez
podatników środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych na zaspokojenie
własnych potrzeb mieszkaniowych. W orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje pogląd, że rodzic, który za
zgodą sądu zbywa nieruchomość, może skorzystać z ulgi mieszkaniowej w pełnym zakresie, jeżeli tylko w nowej
nieruchomości zamieszka wspólnie z małoletnim dzieckiem (np. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego
z 5.12.2018 r., II FSK 3492/16,
). Taka sytuacja miała miejsce w analizowanej sytuacji, stąd też wydana
interpretacja organu podatkowego wydaje się być błędna.

Interpretacja indywidualna z 21.8.2020 r., 0115-KDIT3.4011.409.2020.2.KR

Interpretacja indywidualna dotycząca zwolnienia od podatku dochodowego uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości mieszkalnej budzi kontrowersje. Zdaniem sądów administracyjnych, ulga mieszkaniowa powinna być stosowana, jeśli rodzic zamieszkuje z dzieckiem w nowej nieruchomości. Wydana interpretacja organu podatkowego może być błędna.