Zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn przyjęte przez Sejm

Sejm przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn, mającą na celu zwolnienie podopiecznych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka z obowiązku podatkowego. Nowe przepisy pozwalają na równomierne traktowanie dzieci wychowujących się w takich rodzinach w kwestii podatkowej oraz umożliwiają przekazywanie majątku przez opiekunów jeszcze za życia. W ramach nowelizacji dodano artykuł zwalniający osoby przebywające lub przebywające w rodzinie zastępczej lub w rodzinnych domach dziecka od podatku od nabytej własności.

Tematyka: nowelizacja, podatki, spadki, darowizny, rodzina zastępcza, rodzinny dom dziecka

Sejm przyjął nowelizację ustawy z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1813
ze zm., dalej jako PodSpDarU). Celem nowelizacji ustawy jest zwolnienie od podatku nabycia w drodze
dziedziczenia lub darowizny własności rzeczy lub praw majątkowych, przez osoby przebywające, lub które
przebywały w rodzinie zastępczej lub w rodzinnym domu dziecka, jeżeli darczyńcą lub spadkodawcą była
osoba tworząca rodzinę zastępczą lub prowadzącego rodzinny dom dziecka, w którym przebywała osoba
obdarowana lub spadkobierca.
• Nowelizacja zwalnia z podatku od spadku lub darowizny podopiecznych rodzin zastępczych i rodzinnych domów
dziecka, którzy do tej pory znajdowali się w III grupie podatkowej i byli zobowiązani odprowadzić podatek w pełnej
wysokości.
• Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Ustawodawca zdecydował się uregulować
obciążenia podatkowe dzieci wychowujących się w rodzinach zastępczych i rodzinnych domach dziecka tak, aby nie
nakładać na nie dodatkowych obciążeń przy przyjęciu spadku lub darowizny od osób je wychowujących.
W uzasadnieniu nowelizacji, ustawodawca zwrócił uwagę, że „dziecko w rodzinnym domu dziecka czy rodzinie
zastępczej w wielu przypadkach uważa swoich opiekunów za prawdziwych rodziców, a ich opiekunowie uważają je
za własne dzieci już do końca życia. Wejście w życie przepisów pozwalających na to aby osoby te były podobnie jak
dzieci biologiczne lub przysposobione zwolnione z obowiązku odprowadzania podatku od spadków lub darowizn
otrzymanych od swoich opiekunów jest - jak argumentuje ustawodawca - sprawiedliwe społecznie”.
W związku z tym, że dzieci w rodzinie zastępczej albo w Rodzinnym Domu Dziecka traktowane są zazwyczaj jak
własne dzieci, a opiekunowie jak prawdziwi rodzice, nowelizacja wprowadza zrównanie ich obciążeń podatkowych
z obciążeniami dzieci adoptowanych czy też pasierba. Oznacza to, że po nowelizacji opiekunowie będą mogli nawet
jeszcze za życia przekazać darowiznę lub sporządzić testament i przekazać majątek swoim podopiecznym.
Nowelizacja dodaje do PodSpDarU art. 4c zgodnie z którym osoby przebywające, lub które przebywały w rodzinie
zastępczej lub w rodzinnym domu dziecka, będą zwolnione z odprowadzenia podatku od nabytej własności rzeczy
lub praw majątkowych.
Warunkiem zwolnienia z podatku jest to, aby darczyńcą lub spadkodawcą była osoba tworząca rodzinę zastępczą lub
prowadząca rodzinny dom dziecka, w którym przebywała osoba obdarowana lub spadkobierca, oraz aby osoba ta
dokonała zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, w trybie przewidzianym w art. 4a PodSpDarU.
W szczególności, aby uzyskać zwolnienie z podatku należy zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych
właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego,
a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia
sądu stwierdzającego nabycie spadku. Co ważne, w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub
polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat
poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio
nabytych, przekracza kwotę 9637 zł (określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 PodSpDarU) - udokumentują ich otrzymanie
dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub
spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Jeżeli natomiast dokumentem
potwierdzającym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych jest akt poświadczenia dziedziczenia lub
europejskie poświadczenie spadkowe, wspomniany termin 6 miesięcy liczy się od dnia zarejestrowania aktu
poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
Nowelizacja PodSpDarU przewiduje, że ze zwolnienia będą mogły skorzystać osoby przebywające, lub które
przebywały w rodzinie zastępczej lub w rodzinnym domu dziecka, które nabyły w drodze dziedziczenia lub darowizny
własności rzeczy lub praw majątkowych, przed wejściem w życie omawianej nowelizacji ustawy i nie została do dnia
wejścia w życie ustawy wydana prawomocna decyzja określająca zobowiązanie podatkowe.

Nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn wprowadza zmiany korzystne dla podopiecznych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, likwidując obciążenia podatkowe dla nich oraz ułatwiając przekazywanie majątku. Nowe przepisy zapewniają sprawiedliwe traktowanie dzieci w takich rodzinach i eliminują dodatkowe obciążenia podatkowe przy dziedziczeniu lub otrzymywaniu darowizn.