Rozliczanie VAT przez franczyzobiorcę

Franczyzobiorca, który sprzedaje towar w imieniu i na rzecz franczyzodawcy, nie rozlicza VAT z tytułu dostawy towarów. Podatnikiem w tym zakresie jest franczyzodawca. Umowa przewiduje nadzór franczyzodawcy, przeprowadzanie inwentaryzacji i odpowiedzialność podatnika za straty. Organ uznał, że stanowisko podatnika jest prawidłowe - podatnik nie odprowadza VAT od sprzedaży towarów dla franczyzodawcy, ale jedynie od sprzedaży „regionalki”, którą nabywa i rozporządza jak właściciel.

Tematyka: rozliczanie VAT, franczyza, franczyzobiorca, franczyzodawca, dostawa towarów, nabywanie towarów, prawo do rozporządzania, interpretacja podatkowa, organ podatkowy

Franczyzobiorca, który sprzedaje towar w imieniu i na rzecz franczyzodawcy, nie rozlicza VAT z tytułu
dostawy towarów. Podatnikiem w tym zakresie jest franczyzodawca.
Stan faktyczny
Czynny podatnik VAT od 5 lat sprzedaje towar, w który zaopatruje go franczyzodawca. Zgodnie z umową franczyzy
obieg towaru, płatności i dokumentów jest następujący:
- podatnik zobowiązany jest sprzedawać towary dostarczane do sklepu przez franczyzodawcę;
- podatnik sprzedaje towary w imieniu i na rzecz franczyzodawcy, a więc nie następuje przeniesienie własności
dostarczonego towaru na podatnika i podatnik nie może rozporządzać towarem jako właściciel;
- za sprzedany towar podatnik dokonuje codziennej wpłaty na konto franczyzodawcy całości dziennego utargu,
według raportu dobowego rejestrowanego przy zastosowaniu kas rejestrujących;
- podatnik otrzymuje od franczyzodawcy wynagrodzenie miesięczne składające się z wynagrodzenia podstawowego
plus prowizji od wartości sprzedanych towarów i extra wynagrodzenie za otwarcie i funkcjonowanie sklepu w dni
ustawowo wolne od pracy;
- wraz z towarem franczyzodawca dostarcza fakturę obejmującą dostarczony towar, ale w tej fakturze nie ma
wymagalności zapłaty kwoty wymienionej w fakturze ani daty zapłaty; faktura zawiera adnotację, że płatności
dokonuje się według ustaleń umownych (płatność utargu dziennego);
- na paragonach (fakturach) wystawianych przez sklep jest wymieniona na wstępie nazwa i numer sklepu a pod
spodem adres, pod którym znajduje się sklep i nazwa i NIP firmy, która ten sklep prowadzi, czyli nie są to dane
podatnika.
Podatnik jest całkowicie uzależniony od procedur wprowadzanych przez franczyzodawcę, mających na celu właściwe
naliczanie prowizji, przeprowadzanie inwentaryzacji, czy innych majątkowych rozliczeń pomiędzy stronami. Jest
także uzależniony i ograniczony do tych produktów, które udostępni mu franczyzodawca.
Umowa przewiduje nadzór franczyzodawcy, przeprowadzanie inwentaryzacji i odpowiedzialność podatnika za straty.
Ponadto umowa zezwala na nabywanie niektórych towarów - zwanych „regionalką”, takich jak: owoce, warzywa,
pieczywo, od dowolnego dostawcy. W związku z nabywaniem tych towarów, podatnik otrzymuje oddzielne faktury
VAT i dysponuje nimi swobodnie, ustala ceny i faktycznie staje się ich właścicielem. Na podstawie specjalnego
programu komputerowego dokonywany jest rozdział towarów otrzymanych od franczyzodawcy od „regionalki”, która
jest wyłączona z rozliczeń z franczyzodawcą.
Podatnik złożył wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy powinien odprowadzać VAT z tytułu
sprzedaży towarów franczyzodawcy. Zdaniem podatnika, nie powinien, gdyż to franczyzodawca jest w tym zakresie
podatnikiem VAT. Tak więc podatnik powinien odprowadzać VAT jedynie od sprzedaży „regionalki”.
Stan prawny
Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1
VATU).
Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 VATU).
Żaden przepis o podatku VAT nie reguluje wprost opodatkowania czynności wykonywanych w ramach franczyzy.
Stanowisko organu interpretującego
Organ uznał, że stanowisko podatnika jest prawidłowe. Skoro podatnik nie dysponuje towarem dostarczonym od
franczyzodawcy jak właściciel, a sprzedaż tych towarów jest dokonywana przez podatnika w imieniu i na rzecz
franczyzodawcy, to u podatnika nie wystąpi obowiązek podatkowy w odniesieniu do sprzedaży tych towarów.
Natomiast w odniesieniu do towarów zwanych „regionalką”, które podatnik nabywa w imieniu własnym i dysponuje
nimi jak właściciel, należy stwierdzić, że podatnik, sprzedając te towary, dokonuje podlegającej opodatkowaniu
odpłatnej dostawy towarów.

Komentarz
Rozstrzygnięcie sprawy nie budzi najmniejszych wątpliwości. Dostawy towarów dokonuje franczyzodawca,
a franczyzobiorca jest - w powyższym układzie - jedynie pośrednikiem między franczyzodawcą a klientem
(konsumentem), a więc świadczy usługi na rzecz franczyzodawcy i w tym zakresie - jeśli jest czynnym podatnikiem
VAT - rozlicza VAT już on sam.
Pamiętajmy, że ilekroć zastanawiamy się nad tym, czy w łańcuchu: A. właściciel - B. podmiot dokonujący
bezpośrednio sprzedaży - C. nabywca, podatnikiem VAT od dostawy towarów jest A czy B, odpowiedź zależy od
kwestii, czy B nabywa prawo do rozporządzania towarem jako właściciel. W powyższej sytuacji nie ma wątpliwości,
że B (nasz podatnik) takiego prawa nie nabył. Nie wolno jednak zapominać, że na gruncie VAT nabyciu prawa do
rozporządzania towarem jako właściciel nie musi towarzyszyć cywilnoprawne przeniesienie prawa własności.
Wystarczy więc, że B może faktycznie dowolnie rozporządzać towarem. Tak jednak w niniejszej sprawie nie jest.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 14.7.2020 r., 0112-KDIL1-2.4012.162.2020.2.AW

Rozliczanie VAT przez franczyzobiorcę jest zdefiniowane w oparciu o umowę franczyzy i zależne od sposobu nabywania towarów oraz prawa do ich rozporządzania. Kluczowe jest rozróżnienie między dostawą towarów od franczyzodawcy, gdzie VAT odprowadza franczyzodawca, a „regionalką”, gdzie VAT odprowadza franczyzobiorca. Ostateczne rozstrzygnięcie organu podatkowego potwierdza zasadność tego podejścia.