Organizacja gminnej imprezy nie uprawnia do pełnego odliczenia VAT

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że brak uregulowań dotyczących kryteriów i metod podziału podatku VAT nie upoważnia do pełnego odliczenia tego podatku. Gmina R. zorganizowała imprezy otwarte, generujące koszty zarówno opodatkowanej działalności gospodarczej, jak i nieopodatkowanej. W wyniku braku możliwości przyporządkowania wydatków do konkretnych kategorii, Gmina nie może odliczyć pełnej kwoty podatku naliczonego z faktur.

Tematyka: podatek VAT, odliczenie podatku, organizacja imprez, wydatki gminne, interpretacja podatkowa, Naczelny Sąd Administracyjny, TSUE, VATU11

Artykuł 86 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze
zm.; dalej jako: VATU11) należy rozumieć w ten sposób, że brak w VATU11, w stanie prawnym
obowiązującym do 31.12.2015 r., uregulowań dotyczących kryteriów i metod podziału, które umożliwiłyby
podatnikowi określenie podlegającej odliczeniu części naliczonego podatku od towarów i usług, związanego
z jego działalnością gospodarczą i z działalnością niemającą charakteru gospodarczego, nie dawał
podatnikowi podstawy do pełnego odliczenia tego podatku - stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Stan faktyczny
Gmina R. złożyła wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego wskazując, że jest organizatorem
imprez otwartych z bezpłatnym wstępem, które mają zarówno charakter rozrywkowy, jak i kulturalno-edukacyjny.
W celu pozyskania środków, Gmina odpłatnie udostępnia na rzecz sponsorów powierzchnię reklamową w miejscu
organizacji imprezy, nie wyklucza też wynajmowania miejsc pod stoiska handlowe czy punkty gastronomiczne.
W związku z organizacją imprez Gmina ponosi szereg wydatków dotyczących m.in.: wynajmu sceny, przygotowania
lub zakupu sprzętu nagłaśniającego, zakupu usług ochrony, prądu i innych mediów, reklamę, zakupu nagród,
prezentów i artykułów promocyjnych Gminy.
W związku z powyższym zadano pytanie: czy Gminie będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia podatku
naliczonego z faktur związanych z wydatkami w ramach realizacji imprez w sytuacji, gdy nie ma obiektywnie
możliwości przyporządkowania zakupów do poszczególnych rodzajów działalności, tj. działalności
opodatkowanej lub niepodlegającej opodatkowaniu, a wydatki te są wykorzystywane przez Gminę zarówno
do czynności opodatkowanych VAT (np. do świadczenia na rzecz sponsorów usług reklamowych lub innego
rodzaju usług), jak i do czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT (działalność rekreacyjno-
rozrywkowa, zapewnienie publicznego nieodpłatnego wstępu)?
Organ podatkowy wyjaśnił, że organizacja dużych imprez plenerowych wiąże się przede wszystkim z czynnościami
niepodlegającymi opodatkowaniu, prowadzenie działalności kulturalnej jest bowiem zadaniem własnym jednostek
samorządu terytorialnego o charakterze obowiązkowym. System odliczenia ma na celu całkowite uwolnienie
przedsiębiorcy od ciężaru VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w ramach prowadzonej przez niego
działalności gospodarczej. W rezultacie podatek naliczony od wydatków poniesionych przez Gminę na organizacje
tych imprez nie może uprawniać do odliczenia w zakresie, w jakim dotyczy działalności, która ze względu na brak jej
gospodarczego charakteru nie należy do zakresu stosowania VATU11.
Stanowiska WSA i NSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił zaskarżoną interpretację podkreślając, że zaskarżona
interpretacja jest sprzeczna ze stanowiskiem dotychczas prezentowanym przez organy podatkowe, jak również
wykładnią przyjętą w orzecznictwie sądów administracyjnych (zob. uchwała NSA z 24.10.2011 r., I FPS 9/10,
). Sąd stwierdził, że w świetle orzecznictwa TSUE należy przyjąć, że niezbędnym warunkiem odliczenia VAT
jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy wydatkami a konkretną transakcją opodatkowaną. W przypadku
wydatków zaliczanych do tzw. kosztów ogólnych, wprawdzie nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy zakupem
tych towarów i usług a sprzedażą opodatkowaną, lecz w sytuacji gdy stanowią one element cenotwórczy produktów
podatnika, pozostając w ten sposób w bezpośrednim związku z jego działalnością gospodarczą - prawo do odliczenia
z tytułu tych wydatków powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim ogólna działalność daje prawo
do odliczenia VAT. Sąd stwierdził, że nie ma racjonalnych podstaw do twierdzenia, że działalność Gminy służy
jedynie jej celom publicznym z wyłączeniem celów gospodarczych, gdyż obydwa te cele są ze sobą ściśle sprzężone
i oddziaływujące na siebie, dochody z działalności gospodarczej służą przecież również działalności publicznej
Gminy. Zdaniem Sądu, w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wydatków związanych tylko
z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi (których nie da się jednoznacznie
przypisać do jednej z tych kategorii czynności), podatnik nie stosuje odliczenia częściowego wedle proporcji
określonej na podstawie art. 90 ust. 3 VATU11, lecz odliczenie pełne.
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę wyjaśniając, że uchwała NSA
z 24.10.2011 r. straciła aktualność z uwagi na pojawienie się w obrocie prawnym wyroku TSUE (zob. wyrok
TSUE z 8.5.2019 r., Związek Gmin Zagłębia Miedziowego w Polkowicach przeciwko Szefowi KAS, C-566/17,
http://curia.europa.eu). W wyroku tym TSUE orzekł, że art. 168 lit. a) Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r.
w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347) sprzeciwia się praktyce
krajowej zezwalającej podatnikowi na pełne odliczenie podatku od wartości dodanej naliczonego w związku
z nabyciem przez niego towarów i usług w celu prowadzenia zarówno działalności gospodarczej, opodatkowanej

VAT, jak i działalności niemającej charakteru gospodarczego, która nie wchodzi w zakres stosowania VAT, ze
względu na brak we właściwych przepisach podatkowych szczególnych uregulowań dotyczących kryteriów i metod
podziału, które umożliwiłyby podatnikowi określenie części tego VAT naliczonego, którą należy uważać za związaną,
odpowiednio, z jego działalnością gospodarczą i z działalnością niemającą charakteru gospodarczego.
W konsekwencji Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że w okolicznościach faktycznych opisanych w tym
wniosku, w świetle art. 86 ust. 1 VATU11, Gminie nie przysługuje pełne prawo odliczenia podatku
naliczonego z faktur związanych z wydatkami ponoszonymi na realizację imprez, których to wydatków Gmina
nie ma obiektywnie możliwości przyporządkować do działalności opodatkowanej i niepodlegającej
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z wykładni art. 90 ust. 1-3 VATU11, nie można wywodzić
skutku sprzecznego z art. 86 ust. 1 VATU11, a sprowadzającego się do przyjęcia, że w przypadku wydatków
mieszanych podatnikowi przysługuje odliczenie pełnej kwoty podatku naliczonego od takich wydatków.
Wyrok NSA z 26.6.2020 r., I FSK 1018/16

W świetle orzecznictwa TSUE, Gminie nie przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur związanych z wydatkami na imprezy, gdyż nie ma możliwości jednoznacznego przypisania wydatków do działalności opodatkowanej i nieopodatkowanej. Wyrok NSA potwierdza, że brak uregulowań dotyczących podziału podatku VAT nie daje podstaw do odliczenia pełnej kwoty podatku.