SLIM VAT nie aż taki znowu odchudzony

Tematyka: SLIM VAT, Ministerstwo Finansów, VAT, JPK_V7M, CIT, spółki komandytowe, zmiany podatkowe, faktury korygujące, kursy walut, eksporterzy, odliczenie VAT, WIS, Tax Free, MPP, transakcje łańcuchowe, e-commerce, podatek cukrowy

Tzw. SLIM VAT to zaproponowany przez Ministerstwo Finansów projekt przepisów odformalizowujących
rozliczenia VAT w kilku obszarach. Modna ostatnio w MF hasłowość to w tym przypadku akronim od
angielskich „simple, local and modern”. Po sławetnej zasadzie „3 x P: prostota, przejrzystość i przyjazność”
stojącej za wejściem w życie JPK_V7M, podatnicy są jednak na tego typu slogany fiskusa wyczuleni.
Na hasło: „nadchodzące zmiany w podatkach”, zdecydowana większość osób zainteresowanych tą dziedziną życia
myśli przede wszystkim o tzw. estońskim CIT oraz opodatkowaniu spółek komandytowych. To niewątpliwie projekty
medialne i kontrowersyjne. W praktyce jednak, ich skutki dotkną stosunkowo niewielkiego grona podatników.
Znacznie szersze zastosowanie znajdą zapowiadane zmiany do VATU. Co ważne – przynajmniej w artykułowanej
przez Ministerstwo Finansów warstwie intencjonalnej, zmiany te maja mieć głównie pozytywny wpływ na rozliczenia
podatkowe. Inna sprawa, że prace nad tzw. SLIM VAT, w odróżnieniu od wymienionych wyżej pomysłów, jakby
trochę utknęły. Nie zmienia to faktu, że warto wiedzieć, czego w najbliższym czasie można się będzie spodziewać.
Faktury korygujące po nowemu
Propozycja Ministerstwa Finansów zakłada w tym zakresie dwie istotne modyfikacje.
Po pierwsze – w przypadku faktur „in minus” chodzi o odejście od obowiązku posiadania przez sprzedawcę
potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę. Teoretycznie – to krok do przodu, bowiem z uzyskiwaniem
potwierdzeń tego rodzaju często są kłopoty (nabywca nie ma bowiem żadnego interesu w ich przekazywaniu).
W praktyce jednak, projekt zakłada posiadanie przez sprzedawcę stosownej dokumentacji potwierdzającej ustalenie
nowych warunków z nabywcą. Tak naprawdę więc zmiana to niewielka, zważywszy na obecne brzmienie (swoją
drogą przeznaczonego do odstrzału) art. 29a ust. 15 pkt 4 VATU, stanowiącego alternatywę dla konieczności
posiadania potwierdzenia odbioru faktury w postaci duetu: udokumentowana próba doręczenia i odpowiednia
dokumentacja. Praktyka podatkowa już ewoluuje w tę stronę (zob. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS
z 7.5.2020 r., 0114-KDIP4-2.4012.75.2020.1.WH,
).
Po drugie – swoich przepisów doczekają się korekty „in plus”. Dziś o sposobie ich rozliczeń decyduje ugruntowana
praktyka podatkowa, odwołująca się do przyczyny takiej korekty. Przyczyny pierwotne (np. błąd istniejący od zarania)
rozlicza się wstecznie. Przyczyny wtórne (np. potransakcyjna zmiana warunków) rozliczane są (i będą) zaś na
bieżąco.
Jednolite przeliczenie kursów walut
W przypadku rozliczeń w walutach obcych, zgodnie z art. 31a ust. 1 VATU przeliczenia na PLN dokonuje się na
ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Z tym, że obowiązek ten powstaje
w różny sposób dla różnych transakcji. Skutkuje to często stosowaniem różnych kursów na potrzeby VAT i podatku
dochodowego (co dla działów księgowości jest kłopotliwe).
SLIM VAT proponuje podatnikom wybór metody ustalania kursów przeliczeniowych. Decyzja o jednolitym stosowaniu
kursów dla podatku dochodowego wymagać ma dwunastomiesięcznej konsekwencji podatnika.
Co ważne – chodzi o spójność w zakresie zasadami przeliczania przychodu. Nowe zasady nie znajdą więc
zastosowania do tych transakcji zakupowych, chociażby wiązała się z nimi konieczność rozliczenia podatku
należnego (np. WNT, import usług).
Ułatwienia dla eksporterów
W odróżnieniu od chociażby WDT, zaliczki z tytułu eksportu podlegają opodatkowaniu VAT. Można objąć je 0%
stawką VAT, o ile wywóz towarów nastąpi w terminie 2 miesięcy od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę
zapłatę (i posiada dokument potwierdzający wywóz). Postulowana zmiana wydłuża ten okres do 6 miesięcy, co wielu
podatników przyjmuje z optymizmem. W praktyce skomplikowanych procesów produkcyjnych, dwa miesiące bywały
niewystarczające.
Apropos skomplikowanych procesów, wraz ze SLIM VAT żywota nie zakończy art. 41 ust. 9b VATU. Pozwala on na
przedłużanie ww. okresu pod warunkiem że wywóz towarów późniejszym terminie jest uzasadniony specyfiką
realizacji dostawy, potwierdzoną warunkami, w których określono termin wywozu towarów. Nadal więc powinna
w tym zakresie istnieć większa elastyczność.
Odliczenie VAT – dłużej i szerzej

Dłużej – bo w formule „na bieżąco” nie tylko w miesiącu otrzymania faktury i dwóch kolejnych miesiącach – ale
w trzech kolejnych.
Szerzej – bo wraca możliwość odliczania podatku od refakturowanych usług noclegowych. To dość nieoczekiwane
następstwo orzeczenia TSUE w sprawie z 2.5.2019 r. (Grupa Lotos S.A. v Minister Finansów, C-225/18). TSUE
zasadniczo nie zakwestionował polskich przepisów ograniczających prawo do odliczenia podatku naliczonego w tym
zakresie (co potwierdził zresztą później NSA). Projektodawca wyszedł jednak z założenia, że opisywana zmiana…
stanowi odpowiedź na potrzeby rynku. Pomysłowi trzeba przyklasnąć, refakturowanie usług noclegowych jest
bowiem dziś podatkowo wyjątkowo niekorzystne (naliczenie VAT bez prawa do odliczenia).
VARIA
Projekt SLIM VAT to także szereg innych zmian. Zwiększenie limitu dla prezentów małej wartości (art. 7 ust. 4 pkt 2
VATU) z 10 PLN do 20 PLN to czysta propaganda i trudno zaliczyć ją do zmian zasługujących na szerszy komentarz.
Dużo dalej idą jednak zmiany dotyczące m.in.:
• Wiążących Informacji Stawkowych – możliwe będzie występowanie o WIS dla towarów w oparciu o PKWiU. Celem
jest umożliwienie korzystania z ochrony z tej instytucji w przypadku towarów objętych obowiązkowym MPP.
Wszystkie WIS będą zaś tracić ważność po upływie 3 lat od wydania;
• TAX FREE – chodzi o wprowadzenie elektronicznego obiegu dokumentów w ramach procedury zwrotu VAT
podróżnym. To ważne o tyle, że w tego rodzaju transakcjach identyfikowane są nadużycia i wyłudzenia. Sam zwrot
będzie mógł być też dokonywany bezgotówkowo. Za to wyłącznie na rzecz podróżnego, a nie jakiegokolwiek innego
podmiotu;
• Obowiązkowego MPP – możliwe będzie regulowanie zobowiązań objętych obowiązkowym MPP w formie
wielostronnych kompensat. Dodatkowo, zapłata przy użyciu MPP uwolni podatnika od sankcji z art. 112b ust. 2a
VATU (dodatkowe zobowiązanie w wysokości 15% w przypadku korekty deklaracji podczas kontroli celno-
skarbowej);
• Transakcji łańcuchowych – uchylony ma zostać art. 7 ust. 8 VATU, będący zasadniczo podstawą klasyfikacji danej
transakcji jako łańcuchowej. Zdaniem prawodawcy, przepis ten jest zbędny a w dodatku nie wynika wprost z regulacji
unijnych.
Co dalej?
To nie koniec zmian na gruncie podatków pośrednich. Na gruncie VAT nadchodzą nowe rozwiązania wynikające
z przepisów wspólnotowych odnośnie branży e-commerce (konsumencka sprzedaż towarów i usług na odległość).
Do tego, Komisja Europejska opublikowała jakiś czas temu swoje nieskonkretyzowane jeszcze założenia do pakietu
uproszczeń w VAT pod wiele mówiącym tytułem „Action Plan for Simple Taxation”.
W kolejce czekają zaś co najmniej dwa projekty dość istotnie modyfikujące przepisy AkcyzU. A i tzw. podatek
cukrowy, wprowadzony ustawą z 14.2.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wejściem w życie ustawy
z 14.2.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów (Dz.U.
z 2020 r. poz. 1942) do podatków (opłat) pośrednich można zaliczyć.
Będzie się więc działo.

To nie koniec zmian na gruncie podatków pośrednich. Na gruncie VAT nadchodzą nowe rozwiązania wynikające z przepisów wspólnotowych odnośnie branży e-commerce (konsumencka sprzedaż towarów i usług na odległość). Do tego, Komisja Europejska opublikowała jakiś czas temu swoje nieskonkretyzowane jeszcze założenia do pakietu uproszczeń w VAT pod wiele mówiącym tytułem „Action Plan for Simple Taxation”. W kolejce czekają zaś co najmniej dwa projekty dość istotnie modyfikujące przepisy AkcyzU. A i tzw. podatek cukrowy, wprowadzony ustawą z 14.2.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wejściem w życie ustawy z 14.2.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów (Dz.U. z 2020 r. poz. 1942) do podatków (opłat) pośrednich można zaliczyć. Będzie się więc działo.