Jednorazowa pożyczka udzielona przez spółkę spełnia kryteria uznania transakcji za pomocniczą w rozumieniu VATU

Spółka udzielając jednorazowej pożyczki spółce celowej z grupy, zwróciła się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o interpretację indywidualną. Kwestionowano czy udzielenie pożyczki jest czynnością sporadyczną w rozumieniu VATU. NSA oddalił skargę kasacyjną Dyrektora, wskazując że udzielanie pożyczek nie powinno wpływać na proporcje odliczenia podatku naliczonego.

Tematyka: pożyczka, udzielenie pożyczki, VAT, NSA, interpretacja, sporadyczna czynność, proporcje odliczenia, stan faktyczny, biznesowe realia

Zgodzić się zatem należy z autorem skargi kasacyjnej, że jeżeli w celu świadczenia usług finansowych
podatnik wykorzystuje w niewielkim stopniu aktywa opodatkowane VAT, świadczone usługi finansowe nie
powinny wpływać na obliczanie proporcji odliczenia podatku naliczonego.
Stan faktyczny
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej „Spółka”) wystąpiła do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
(dalej „Dyrektor”) o wydanie interpretacji indywidualnej, wskazując, że udzieliła pożyczki spółce celowej z grupy.
Spółka nie wyklucza udzielania pożyczek również w przyszłości. Spółka nie posiada harmonogramu udzielania
pożyczek, nie zamierza tworzyć rozwiązań zapewniających regularność udzielania pożyczek. Pożyczka udzielona
była z nadwyżek środków finansowych a udział przychodów z tytułu pożyczki stanowił 0,01% przychodów.
Na tle powyższego stanu faktycznego, Spółka zwróciła się z pytaniem, czy udzielenie pożyczki stanowi czynność
sporadyczną w rozumieniu art. 90 ust. 6 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2020
r. poz. 106 ze zm., dalej: VATU), a tym samym pozostaje ona bez wpływu na prawo do odliczenia VAT?
Spółka stanęła na stanowisku, że z uwagi na sporadyczny charakter pożyczek, pozostaje ona bez wpływu na prawo
do odliczenia VAT.
Stanowisko Dyrektora KIS
Dyrektor uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe, wskazują że udzielając pożyczki oprocentowanej, wnioskodawca
wykorzystał nadwyżkę środków finansowych w celu wsparcia i zapewnienia finansowania podmiotu powiązanego.
Osiągnął on dwojakiego rodzaju korzyść: z jednej strony działanie stanowiło zyskowny i bezpieczny sposób
inwestowania, z drugiej zaś strony udostępniając środki podmiotom powiązanym wpłynął na ich dobre
funkcjonowanie, co tym samym przekłada się na sferę działalności wnioskodawcy. Jednocześnie udzielanie
pożyczek z wolnych środków pieniężnych za wynagrodzeniem nie może być traktowane jako incydentalne, gdyż
otrzymanie odsetek, jest bezpośrednią, stałą i konieczną konsekwencją działalności opodatkowanej.
Stanowisko NSA
Spółka zaskarżyła interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach (dalej „WSA”), który
wyrokował na jej korzyść. Dyrektor wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej „NSA”) skargę kasacyjną od
wyroku WSA, zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego i procesowego.
NSA oddalił skargę kasacyjną, wskazując że jeżeli w celu świadczenia usług finansowych podatnik wykorzystuje
w niewielkim stopniu aktywa opodatkowane VAT, świadczone usługi finansowe nie powinny wpływać na obliczanie
proporcji odliczenia podatku naliczonego.

Komentarz
Należy się zgodzić z tezami zawartymi w wydanym przez NSA wyroku. Przyjęcie za prawidłowe toku rozumowania
przedstawionego przez organ w uchylonej interpretacji, prowadziło by do sytuacji w której w praktyce gospodarczej
czynności sporadyczne mogłyby nigdy nie wystąpić, co stało by w sprzeczności z ratio legis wprowadzenia
przedmiotowej regulacji. Innymi słowy, przepis który umożliwia wyłączenie takich czynności z kalkulacji
współczynnika struktury sprzedaży pozostawał by bezprzedmiotowy.
Orzeczenie to ma istotny walor praktyczny, gdyż udzielanie pożyczek podmiotom powiązanym z uwagi na
efektywność takiego gospodarowania nadwyżkami jest powszechną rynkową praktyką, nasilającą się w ostatnich
latach m.in. z uwagi na niskie stopu procentowe.
NSA wyrokując swoja argumentacje oparł w szczególności na dwóch aspektach tj. wskazał, że działalność ta nigdy
nie była działalnością zaplanowaną wpisaną w model operacyjny funkcjonowania (Spółka nie posiada polityki
regulującej kwestie udzielania pożyczek, nie oferuje usług finansowych na rynku) oraz że działalność ta nie stanowi
koniecznego uzupełnienia działalności spółki. Bez osiągnięcia przychodów z działalności finansowej działalność
skarżącej pozostałaby niezakłócona, a jej pozycja byłaby dokładnie taka sama.
Tak sformułowane przesłanki, ściśle referujące do uwarunkowań biznesowych, mogą być pomocne przy
rozstrzyganiu czy w danym przypadku mam do czynienia z czynnością sporadyczna.
Wydaje się jednak, że najistotniejsza uwagę praktyczną zawarto w części końcowej uzasadnienia orzeczenia. NSA
wskazał że Organ nie może, zatem domniemywać o ilości, częstotliwości, wielkości zaangażowanych środków na

hipotetyczne pożyczki. To spółka podając tak nieprecyzyjny stan faktyczny naraża się na ograniczoną ochronę
wynikającą z indywidualnej interpretacji, gdyby stan faktyczny uległ w przyszłości zmianie i spółka udzieliłaby
pożyczek, których warunki pozwoliłyby organom uznać, że stan faktyczny z wniosku o interpretację, nie odpowiada
stanowi zweryfikowanemu w toku postępowania podatkowego. Na tym jednak etapie postępowania, takiego
założenia nie można przyjmować.
Fragment ten odnosi się do częstej praktyki organów w postaci domniemywania elementów stanu faktycznego w celu
lepszego uzasadnienia niekorzystnego dla podatnika rozstrzygnięcia. Praktykę to należy ocenić negatywnie
i powtórzyć za NSA, że weryfikacja stanu faktycznego może się odbywać w toku postępowania podatkowego,
a obowiązujące procedury przewidują możliwość podważenia mocy ochronnej takiej interpretacji. Tym samym,
domniemywanie elementów stanu faktycznego w toku wydawania interpretacji stanowi nie tylko nadużycie
uprawnień, ale za wątpliwą należy uznać jego celowość.

Wyrok NSA z 20.2.2020 r., I FSK 1693/17

Wyrok NSA ma istotne znaczenie praktyczne, gdyż unieważniając interpretację organu, podkreśla konieczność uwzględnienia realiów biznesowych. NSA wskazał, że organ nie może domniemywać stanu faktycznego, co chroni podatników przed nadużyciami.