Brak opodatkowania VAT kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą obciążenia klienta w zamian za wyemitowane vouchery, a kwotą ryczałtu przekazaną podmiotowi dokonującemu wymiany vouchera na towar bądź usługę

Kwoty otrzymane w związku z wydaniem voucherów, w tym zysk stanowiący różnicę pomiędzy kwotą otrzymaną od klientów, a kwotą przekazaną podmiotowi dokonującemu wymiany voucherów na towar bądź usługi, nie podlegają opodatkowaniu VAT. Sprawa ta była przedmiotem analizy przez organy podatkowe i sądy, które ostatecznie uznały, że wydanie voucherów nie stanowi czynności opodatkowanej VAT, a nabycie towaru bądź usługi za pomocą vouchera jest momentem opodatkowania.

Tematyka: VAT, voucher, opodatkowanie, wydanie, nabycie, transakcja, interpretacja, organy podatkowe, sąd, zmiany prawne

Kwoty otrzymane w związku z wydaniem voucherów, w tym zysk stanowiący różnicę pomiędzy kwotą otrzymaną od klientów, a kwotą przekazaną podmiotowi dokonującemu wymiany voucherów na towar bądź usługi, nie podlegają opodatkowaniu VAT. Sprawa ta była przedmiotem analizy przez organy podatkowe i sądy, które ostatecznie uznały, że wydanie voucherów nie stanowi czynności opodatkowanej VAT, a nabycie towaru bądź usługi za pomocą vouchera jest momentem opodatkowania.

Kwoty otrzymane w związku z wydaniem voucherów, w tym zysk stanowiący różnicę pomiędzy kwotą
otrzymaną od klientów, a kwotą przekazaną podmiotowi dokonującemu wymiany voucherów na towar bądź
usługi, nie są kwotami otrzymanymi z tytułu czynności opodatkowanych VAT.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Spółka”) złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej
w sprawie dotyczącej VAT w zakresie opodatkowania kwot otrzymanych przez nią od klientów w zamian za wydanie
im voucherów. Spółka prowadzi działalność o charakterze brokera usług reklamowych oraz marketingowych i planuje
rozszerzyć działalność o emisję znaków (dalej: „vouchery”), które będą oferowane klientom korporacyjnym (dalej:
„Klienci”). Vouchery mają być przekazywane osobom fizycznym, np. pracownikom Klientów, którzy będą uprawnieni
do ich wymiany na określone towary bądź usługi w sieciach podmiotu trzeciego (dalej „Partner”). Szczegółowe
zasady rozliczania transakcji określone zostaną w umowie zawartej pomiędzy Spółką a Partnerem. Spółka
zobowiązana będzie do zapłaty kwot należnych Partnerowi w zamian za towary i usługi nabyte w drodze wymiany
voucherów. Co oczywiste, kwota, którą Spółka zapłaci Partnerowi za zebrane przez niego vouchery będzie niższa,
niż kwota uzyskana od Klientów ze sprzedaży voucherów. W celu prawidłowego ewidencjonowania transakcji,
w momencie wymiany voucherów na towar bądź usługę, na kasie fiskalnej Partnera zostanie zapisana kwota, od
której następnie ten obliczy wysokość należnego VAT.
Na tle powyższego stanu faktycznego Spółka zwróciła się z pytaniem do Ministra Finansów (dalej: „MF”), czy kwoty
otrzymywane przez nią od Klientów w związku z wydaniem im voucherów, w tym zysk Spółki w postaci kwoty różnicy
pomiędzy kwotą obciążenia Klienta w zamian za wyemitowane vouchery, a kwotą ryczałtu przekazaną Partnerowi,
nie są kwotami otrzymywanymi z tytułu czynności podlegających opodatkowaniu VAT i nie podlegają opodatkowaniu
VAT?
Spółka przedstawiła stanowisko, zgodnie z którym kwoty otrzymywane od Klientów, w tym jej zysk, nie stanowią
ekwiwalentu za wykonanie czynności opodatkowanej VAT, a zatem Spółka nie będzie zobowiązana do zapłaty VAT.
MF w interpretacji indywidualnej zajął przeciwne stanowisko i wskazał, że zysk Spółki w przedstawionym stanie
faktycznym stanowi jej wynagrodzenie za świadczone usługi pośrednictwa, które pomniejszone o VAT powinno być
włączone do podstawy opodatkowania.
Na powyższą interpretację Spółka wniosła skargę do WSA, który utrzymał interpretację indywidualną MF w mocy.
W wyniku złożenia przez Spółkę skargi kasacyjnej sprawa trafiła przed NSA, który uchylił wyrok WSA i przekazał
sprawę do ponownego rozpoznania.
WSA po ponownym rozpoznaniu sprawy uchylił interpretację indywidualną MF. W swoim wyroku WSA wskazał, że
MF przypisał Spółce rolę pośrednika w sprzedaży usług. Ponadto, zdaniem WSA, MF uznał zysk Spółki jako jej
wynagrodzenie z tytułu świadczonych usług - co zdaniem WSA nie znajdowało oparcia w przedstawionym stanie
faktycznym.
W wykonaniu wyroku WSA MF wydał interpretację indywidualną, w której jednak, pomimo zapadłego wyroku, uznał
stanowisko Spółki za nieprawidłowe.
W wyniku skargi wniesionej przez Spółkę sprawa ponownie trafiła przed WSA, który uchylił interpretację MF
podkreślając związanie ocenami prawnymi uprzednio zapadłych w niniejszej sprawie wyroków WSA i NSA. Ponadto
WSA wskazał, że MF „nie odniósł się do zagadnienia działania Spółki w ramach wspólnego przedsięwzięcia
i w konsekwencji nie przeniósł tego rodzaju rozważań na grunt odpowiednich przepisów (…)”.
Od zapadłego wyroku odwołał się MF składając skargę kasacyjną, a sprawa ponownie trafiła przed NSA, który nie
podzielił stanowiska WSA, jakoby MF nie odniósł się w sposób dostateczny do stanowiska Spółki. Wyrok WSA został
uchylony, a sprawa po raz kolejny przekazana do ponownego rozpoznania.
W wykonaniu wyroku NSA sprawą ponownie zajął się WSA, który wydał wyrok będący przedmiotem niniejszej
analizy. W wyroku tym wskazano, iż istotą sporu jest odpowiedź na pytanie czy wydanie voucherów przez Spółkę na
rzecz Klientów stanowi czynność opodatkowaną VAT. Sąd stwierdził, iż taką czynnością będzie realizacja vouchera,



a więc fizyczne nabycie towaru bądź usługi, nie zaś nabycie samego vouchera. Jak wskazano w wyroku, „Voucher
sam w sobie nie zaspokaja żadnych potrzeb, nie stanowi więc on autonomicznego świadczenia”. Porównano go
również do dowodu uprawniającego jego nabywcę do odbioru określonego świadczenia.

Komentarz
Należy zgodzić się z WSA, który w komentowanym wyroku wskazał, że nabycie vouchera nie jest czynnością
opodatkowaną zgodnie z brzmieniem art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od
towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 106 ze zm. – dalej VATU).
W komentowanym wyroku przede wszystkim zwrócono uwagę na rolę vouchera w analizowanej transakcji. Jest to
kluczowe zagadnienie, bowiem Klient nabywając od Spółki vouchery dokonuje jedynie wymiany środków pieniężnych
na środek uprawniający go do nabycia konkretnych towarów lub usług. Sam natomiast przepływ środków pieniężnych
nie stanowi płatności za towar bądź usługę. Należy zatem stwierdzić, że w transakcji zakupu voucherów nie dochodzi
do nabycia towaru bądź usługi.
WSA trafnie wskazał, że „ usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku, którego istnieje bezpośredni jego
odbiorca odnoszący korzyść związaną z tym świadczeniem”. Nie sposób uznać voucher jako towar, którego nabycie
samo w sobie stanowić będzie korzyść po stronie Klienta - w przeciwieństwie do konkretnego towaru bądź usługi, na
które można go wymienić. Powyższe potwierdza, że voucher ma w przedmiotowej transakcji rolę jedynie
alternatywnego środka płatności za docelowy towar bądź usługę.
Ponadto WSA dokonał słusznej interpretacji, że rzeczywistą intencją Klienta w danej transakcji jest nabycie
konkretnych towarów bądź usług, nie zaś wejście w posiadanie samego vouchera. Powyższa analiza pozwoliła
dokonać prawidłowej interpretacji co w danej transakcji stanowi towar bądź usługę. Konkludując, WSA słusznie
uznał, iż w analizowanej sprawie czynność opodatkowana będzie miała miejsce dopiero w momencie wymiany
voucherów na towary bądź usługi.
Warto również wspomnieć, iż interpretacja MF nie zasługiwała na aprobatę również z tego względu, iż przyjęcie, że
czynność wydania voucherów podlega opodatkowaniu VAT prowadziłoby w konsekwencji do podwójnego
opodatkowania VAT tych samych kwot.
Analizowany wyrok kończy niemal ośmioletni spór między Spółką a MF. Warto jednak pamiętać, że z dniem 1
stycznia 2019 roku do VATU została wprowadzona specyficzna regulacja voucherów, w związku z czym podejście
zarówno sądów jak i organów podatkowych do omawianego tematu może ulec zmianie.

Opracowanie i komentarz: Michał Rudy, konsultant
Wyrok WSA w Warszawie z 13.2.2020 r., III SA/Wa 13/20







Wyrok WSA potwierdza, że wydanie voucherów nie podlega opodatkowaniu VAT, a nabycie towaru bądź usługi stanowi moment opodatkowania. Interpretacja organów podatkowych nie uwzględniała specyfiki funkcjonowania voucherów, co mogłoby prowadzić do podwójnego opodatkowania. Zaplanowane zmiany w VATU mogą wpłynąć na przyszłe podejście do tematu voucherów.