Źródło przychodu z umowy eksperckiej zawartej przez spółkę z członkiem zarządu

Spółka kapitałowa podjęła decyzję o zmianie strategii współpracy z kluczowymi osobami poprzez wprowadzenie elastycznych form współpracy, obejmujących umowy menedżerskie i eksperckie. Umowa ekspercka może być rozliczana jako działalność gospodarcza, jeśli dotyczy czynności specjalistycznych wykonywanych nie pod kierownictwem spółki.

Tematyka: umowa ekspercka, umowa menedżerska, działalność gospodarcza, przychody osobiste, interpretacja podatkowa, zaliczki PIT

Jeżeli spółka zawrze z członkiem zarządu dwie umowy: kontrakt menedżerski oraz umowę ekspercką, to
druga z nich może być rozliczana w ramach działalności gospodarczej członka zarządu, jeżeli dotyczy
czynności innych niż menedżerskie i wykonywanych nie pod kierownictwem spółki.
Stan faktyczny
Spółka kapitałowa zajmuje się sprzedażą i serwisowaniem specjalistycznych drukarek. Biorąc pod uwagę
zmieniające się dynamicznie otoczenie biznesowe oraz oczekiwania zmieniającego się rynku pracy, podjęła decyzję
o zmianie strategii współpracy z kluczowymi dla firmy osobami. Wdrożyła więc elastyczne formy współpracy, które
mają zapewnić zwiększenie kreatywności i przedsiębiorczości w działaniu zatrudnionych osób, wpłynąć pozytywnie
na politykę kadrową spółki, co w konsekwencji przyczyni się do zwiększenia retencji, rozumianej jako zdolność do
zatrzymywania w firmie kluczowych osób oraz wpłynie pozytywnie na wyniki finansowe spółki.
Spółka proponuje więc swoim pracownikom i współpracownikom różne formy prawne współpracy. Spółka
zidentyfikowała, że w jej organizacji funkcjonują osoby, których rola ma charakter dualny. Część ich obowiązków to
czynności o charakterze zarządczym i menedżerskim, a druga część to czynności o charakterze eksperckim,
wymagające wiedzy i umiejętności specjalistycznych. Osobom tym spółka zaproponowała zawarcie dwóch umów:
1. kontraktów menedżerskich obejmujących swym zakresem wydzielone funkcje zarządzania;
2. umów eksperckich, czyli osobnych umów o świadczenie usług w ramach prowadzonych przez te osoby
działalności gospodarczych w zakresie czynności eksperckich, doradczych i szkoleniowych, nieobejmujących
funkcji zarządczych.
Spółka, przedstawiając szczegółowo zakres czynności objętych kontraktem menedżerskim (1) i umową ekspercką
(2), podkreśliła dwie okoliczności. Primo, odrębność czynności wykonywanych na tych dwóch podstawach. Zakres
usług eksperckich nie dotyczy czynności wykonywanych przez te osoby jako menedżerów w ramach ich obowiązków
zarządczych. W szczególności, przedmiotem umów eksperckich nie są czynności związane z bieżącym
prowadzeniem spraw spółki i jej reprezentowaniem na zewnątrz, lecz inne czynności o charakterze specjalistycznym.
Secundo, przy wykonywaniu usług eksperckich i doradczych osoby nie podlegają kierownictwu spółki. Ponadto,
usługi doradcze nie wymagają co do zasady ich wykonywania w miejscu wyznaczonym przez spółkę i w umowie
eksperckiej brak jest jakichkolwiek postanowień co do godzin wykonywania usług. Wynagrodzenie przewidziane tą
umową obejmuje wszelkie koszty, podatki i opłaty za wyjątkiem VAT ponoszonego przez wykonawcę usług we
własnym zakresie.
Spółka, tak przedstawiające sprawę, złożyła wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, wnosząc o potwierdzenie jej
stanowiska, że źródłem przychodów tych osób jest:
1. działalność wykonywana osobiście;
2. działalność gospodarcza,
wobec czego spółka zobowiązana jest działać jako płatnik tylko w odniesieniu do pkt 1.
Stan prawny
Działalność wykonywana osobiście i działalność gospodarcza to na gruncie PIT dwa odrębne źródła przychodów.
Działalność gospodarcza jest zdefiniowana jako zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa lub
usługowa, prowadzona we własnym imieniu, bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której
uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów (art. 5a pkt 6 PDOFizU). Jednak stosownie do art. 5b ust
1 PDOFizU za „działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
1) odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem
odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
2) są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
3) wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.”

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody wymienione w art. 13 PDOFizU, m.in.
w pkt 7 i 9 w brzmieniu:
„7) przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów,
rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych”
„9) przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów
o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez
podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7”.
Spółka jako płatnik jest zobowiązana pobierać zaliczki na PIT w przypadku wypłat z tytułu działalności wykonywanej
osobiście (art. 41 ust. 1 PDOFizU), a nie ma tego obowiązku w przypadku wypłat na rzecz osób prowadzących
działalność gospodarczą (art. 44 ust. 1 i art. 41 ust. 2 PDOFizU).
Stanowisko organu interpretującego
Organ wydał interpretację, w której uznał stanowisko spółki za prawidłowe, a jego uzasadnienie z w pełni trafne,
wobec czego odstąpił od sporządzenia uzasadnienia prawnego.

Komentarz
Aprobata stanowiska spółki przez Dyrektora KIS wynika z dwóch okoliczności dotyczących czynności wykonywanych
w ramach umów eksperckich:
• nie pokrywają się one z czynnościami wykonywanymi w ramach kontraktów menedżerskich (bo gdyby tak było, to
organ zakwestionowałby potrzebę zawierania dwóch odrębnych umów);
• nie są wykonywana pod kierownictwem spółki (bo gdyby tak było, to groziłoby spełnienie trzech warunków z art. 5b
ust. 1 PDOFizU, wykluczających przyjmowanie działalności gospodarczej jako źródła przychodów).
Istotne jest także ogóle tło uzasadniające potrzebę zawierania dwóch odrębnych umów, bowiem bez tego tła mógłby
spółce grozić zarzut podejmowania działań sztucznych, podjętych wyłącznie dla osiągnięcia korzyści podatkowej
sprzecznej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej (art. 119a OrdPU).
Spółka, składając wniosek o interpretację, podniosła jedynie kwestię pobierania zaliczek, ale wiadomo, że za
przyjętym rozwiązaniem idzie też możliwość stosowania 19% podatku liniowego do wynagrodzeń z umów
eksperckich.
Na marginesie dodajmy, że spółka zaproponowała kwalifikowanie przychodów z umów eksperckich do art. 13 pkt 7
a nie pkt 9 PDOFizU, co zostało zaaprobowane (bez uzasadnienia) przez organ, a co jest dyskusyjne. Tym niemniej
dyskusja w tej kwestii ma charakter akademicki, gdyż zasady podatkowego rozliczania przychodów z pkt 7 i z pkt 9
są identyczne.

interpretacja podatkowa Dyrektora KIS z 2.10.2020 r. 0113-KDIPT2-3.4011.622.2020.2.AC

Interpretacja podatkowa potwierdziła, że przychodami z umów eksperckich są przychody z działalności wykonywanej osobiście, a nie działalności gospodarczej. Organ interpretujący uznał stanowisko spółki za prawidłowe, co pozwala uniknąć obowiązku pobierania zaliczek na PIT.