Obniżenie wkładu w spółce osobowej a PIT

Tematyka: obniżenie wkładu, spółka osobowa, podatek dochodowy, interpretacja podatkowa, sąd administracyjny, neutralność podatkowa

Otrzymanie przez wspólnika środków pieniężnych z tytułu obniżenia wartości wkładu w spółce
komandytowej jest neutralne podatkowo i może być podatkowo rozliczone dopiero w momencie wystąpienia
przez wspólnika ze spółki bądź w przypadku likwidacji takiej spółki.
Stan faktyczny
Podatniczka jest komandytariuszem w spółce komandytowej i planuje zmniejszyć swoje zaangażowanie kapitałowe
w spółce, co nastąpi poprzez zmniejszenie jej wkładu. Planowane jest więc podjęcie uchwały przez wspólników, na
podstawie której dojdzie do częściowego wycofania wkładu podatniczki, w zamian za co otrzyma ona wypłatę
środków pieniężnych w wysokości odpowiadającej wartości wycofywanego wkładu. Tak więc podatniczka nadal
będzie wspólnikiem tej spółki, która nadal będzie prowadziła swoją działalność.
Podatniczka złożyła wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy otrzymane wynagrodzenie z tytułu
zmniejszenia wkładu do spółki należy traktować jako podlegający opodatkowaniu przychód. Zdaniem podatniczki, nie
należy.
Jednakże organ interpretujący uznał, że podatniczka w powyższej sytuacji otrzymuje przychód podatkowy
w wysokości otrzymanych środków pieniężnych, który należy utożsamiać z częściowym wystąpieniem wspólnika ze
spółki. Wynika to z zastosowania w sprawie art. 14 ust. 3 pkt 11 i art. 24 ust. 3c PDOFizU.
Podatniczka zaskarżyła interpretację do sądu.
Stan prawny
Żaden przepis ustawy podatkowej nie reguluje wprost sytuacji zmniejszenia udziału kapitałowego w spółce osobowej.
Są tylko przepisy regulujące konsekwencje wystąpienia ze spółki. Przepis art. 14 ust. 2 pkt 16 PDOFizU postanawia,
że przychodem z działalności gospodarczej są środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą
prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki. Dalsze przepisy regulują bardziej szczegółowo, jaka jest wysokość tego
przychodu (art. 14 ust. 3 pkt 11 PDOFizU) oraz koszt jego uzyskania (art. 24 ust. 3c PDOFizU). Przepisy te nie
odgrywają jednak żadnej roli w niniejszej sprawie.
Stanowisko WSA w Gliwicach
Sąd przyznał rację podatniczce i uchylił interpretację. Wskazał, że ustawodawca nie przewidział sytuacji, w której
częściowe wystąpienie ze spółki wiązałoby się z powstaniem obowiązku podatkowego. Gdyby sytuacja ta wiązała się
z powstaniem tego obowiązku, znalazłoby to swoje odzwierciedlenie w odpowiednich przepisach ustawy. Skoro
takich przepisów nie ma, to należy uznać, że otrzymany przez wspólnika zwrot części wkładu wniesionego do spółki
osobowej nie podlega opodatkowaniu (jest neutralny podatkowo).
Daleko posunięta kazuistyka w uregulowaniach zawartych w przepisach specyfikujących różnorodne formy
przychodów z działalności gospodarczej skłania ku wnioskowi, że gdyby zamiarem ustawodawcy było wskazanie
wśród tych przychodów nie tylko środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną
z tytułu wystąpienia z takiej spółki, ale również z tytułu częściowego wycofania (obniżenia) wkładu, to dałby temu
w sposób jednoznaczny wyraz. Możliwość taka istnieje więc wyłącznie jako postulat de lege ferenda (do
ustawodawcy, by taką regulacje wprowadził). Natomiast de lege lata (czyli względem prawa obowiązującego
obecnie) rozszerzenie obowiązku podatkowego na podstawie analogii, zasadniczo rzecz biorąc, należy uznać za
niedopuszczalne.
W efekcie, otrzymanie środków pieniężnych z tytułu obniżenia wartości wkładu w spółce komandytowej jest neutralne
podatkowo i może być podatkowo rozliczone dopiero w momencie wystąpienia przez wspólnika ze spółki bądź
w przypadku likwidacji takiej spółki.

Komentarz
Stanowisko przyjęte przez sąd w powyższym wyroku jest od długiego już czasu jednolicie przyjmowane
w orzecznictwie sądów administracyjnych. To dobra wiadomość dla wspólników spółek osobowych, którzy w tym
stanie rzeczy mogą śmiało przyjmować neutralność podatkową obniżenia wkładu do spółki.
Złą wiadomością jest natomiast to, że Dyrektor KIS, jako organ wydający interpretacje podatkowe, cały czas wydaje
interpretacje takie, jak powyższa. Nie ma cienia wątpliwości, że opisywany tu jednolity kierunek orzeczniczy jest mu
znany, bo przecież trafiały już do niego wyroki takie, jak prezentowany. Czemu więc nadal wydaje interpretacje
przeciwne? Czy liczy na zmianę kierunku orzeczniczego, czy może na to, że niektórzy podatnicy poddadzą się

interpretacji i nie zaskarżą jej do sądu? Nie mamy pewności, jaka jest odpowiedź na te pytania, ale mamy pewność,
że niepotrzebne procedury wynikające z wydawania interpretacji z góry skazanych na przegraną toczą się za nasze
pieniądze. To jest dodatkowy argument (pomijając już irytujące ignorowanie wykładni sądowej, którą organy
podatkowe powinny przecież uwzględniać) pozwalający ocenić taką praktykę jako zdecydowanie naganną.

wyrok WSA w Gliwicach z 5.11.2020 r. I SA/Gl 770/20

Stanowisko przyjęte przez sąd jest jednolicie przyjmowane w orzecznictwie sądów administracyjnych od dłuższego czasu. Jest to dobra wiadomość dla wspólników spółek osobowych, gdyż obniżenie wkładu do spółki jest neutralne podatkowo. Natomiast organy podatkowe wydające interpretacje nadal podchodzą do tej kwestii inaczej, co rodzi zbędne procedury i niepewność prawna.