Wypłacane przez Skarb Państwa wynagrodzenie pełnomocnika zależy od nakładu pracy

Organ może odstąpić od stawek wynagrodzenia określonych w widełkach, których wysokość zależy od wartości przedmiotu sporu, mając prawo miarkować wynagrodzenie tymczasowego pełnomocnika szczególnego z uwzględnieniem nakładu pracy, charakteru sprawy i wkładu pełnomocnika. Publikacja analizuje przypadki, w których organy podatkowe ustalają wynagrodzenie pełnomocników, uwzględniając różne czynniki i kryteria.

Tematyka: Skarb Państwa, wynagrodzenie, pełnomocnik, nakład pracy, organy podatkowe, postępowanie podatkowe, Naczelny Sąd Administracyjny, wynagrodzenie pełnomocnika, pomoc prawna, prawo pomocy, kryteria wynagrodzenia

Organ może odstąpić od stawek wynagrodzenia określonych w widełkach, których wysokość zależy od
wartości przedmiotu sporu, ma on bowiem prawo miarkować wynagrodzenie tymczasowego pełnomocnika
szczególnego, biorąc pod uwagę niezbędny nakład pracy tego podmiotu, a także charakter sprawy i wkład
pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia- uznał Naczelny Sąd
Administracyjny.
Stan faktyczny
Z uwagi na brak organu uprawnionego do reprezentowania „B.” sp. z o.o. w likwidacji Naczelnik Urzędu Skarbowego
w K. wystąpił do Krajowej Rady Doradców Podatkowych o ustanowienie dla podatniczki tymczasowego
pełnomocnika szczególnego w postępowaniu podatkowym dotyczącym podatku od towarów i usług. Po zakończeniu
postępowania administracyjnego doradca podatkowy A.B. wniósł o przyznanie wynagrodzenia w wysokości ponad
2,9 tys. zł. Organ I instancji odmówił przyznania żądanej kwoty i ustalił wynagrodzenie na 147,60 zł. Dyrektor Izby
Administracji Skarbowej w K. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia
wskazano, że organ podatkowy ma prawo miarkować wynagrodzenie tymczasowego pełnomocnika szczególnego
biorąc pod uwagę niezbędny nakład pracy tego podmiotu, a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika
w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. A.B. w czasie pełnienia tej funkcji jedynie odbierał
korespondencję oraz raz stawił się w siedzibie organu na przesłuchanie świadka, które się nie odbyło.
A.B. w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach dowodził, że organ podatkowy nie jest
uprawniony jest do dowolnego miarkowania wynagrodzenia pełnomocnika i określania jego wysokości w kwotach
niższych od podstaw ustalonych zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 31.1.2011 r.
w sprawie wynagrodzenia za czynności doradcy podatkowego w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz
szczegółowych zasad ponoszenia kosztów pomocy prawnej udzielonej przez doradcę podatkowego z urzędu (Dz.U.
z 2011 r. Nr 31, poz. 153; dalej jako: WynDorPodR). Podkreślił, że organ nie wskazał przy tym jakimi obiektywnymi
kryteriami kierował się przy ustalaniu wynagrodzenia, jak również nie wymienił czynności, których pełnomocnik
zaniechał przy wyjaśnieniu sprawy.
Stanowisko WSA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach oddalił skargę. Zgodnie z art. 138n § 3 ustawy z 29.8.1997 r. -
Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.; dalej jako: OrdPU) dla ustalenia wynagrodzenia doradcy
podatkowego, wyznaczonego tymczasowym pełnomocnikiem szczególnym, stosuje się odpowiednio przepisy
WynDorPodR. Jak wyjaśniono, zawarte w jednym akcie prawnym odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów
innego aktu należy rozumieć w ten sposób, że w zależności od specyfiki konkretnej sytuacji, materii i zakresu
stosowania, przepis, do którego nastąpiło odesłanie należy uwzględnić wprost lub z modyfikacjami lub odmówić
zastosowania takiego przepisu. W ocenie Sądu, z odpowiednio stosowanego § 2 ust. 1 WynDorPodR wynika, że
organ może odstąpił od stawek wynagrodzenia określonych w widełkach, których wysokość zależy od wartości
przedmiotu sporu i biorąc pod uwagę okres pełnienia roli pełnomocnika, stopień zaangażowania tymczasowego
pełnomocnika szczególnego w postępowanie podatkowe, przyznać mu wynagrodzenie adekwatne do stopnia jego
aktywności w sprawie (zob. wyrok NSA z 10.12.2019 r., I FSK 1962/19,
). W rezultacie Sąd, oceniając nakład
pracy i charakter sprawy oraz biorąc pod uwagę stopień zaangażowania pełnomocnika, stwierdził, że organy
podatkowe nie naruszyły prawa przyznając skarżącemu wynagrodzenie w wysokości 120 zł netto. A.B. ograniczył się
jedynie do zgłoszenia się jako pełnomocnik strony na przesłuchanie świadka i odbioru korespondencji, nie sporządzał
pism procesowych, nie wniósł odwołania od decyzji organu I instancji, w żaden sposób nie dał wyrazu
merytorycznemu stanowisku, jakie zajmował w sprawie.
Stanowisko NSA
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną. Biorąc pod uwagę nakład pracy i charakter sprawy oraz
biorąc pod uwagę stopień zaangażowania tymczasowego pełnomocnika szczególnego w postępowanie podatkowe,
stwierdzono, że czynności przez niego podjęte w żaden sposób nie przyczyniły się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia
sprawy. Dlatego żądanie przyznania A.B. wynagrodzenia z tytułu pełnienia przez niego funkcji tymczasowego
pełnomocnika szczególnego w wysokości 2952 zł netto oceniono jako zbyt wygórowane. Odwołując się do dorobku
orzeczniczego na tle uregulowań dotyczących prawa pomocy, ale znajdującego zastosowanie również do
ustalenia wynagrodzenia doradcy podatkowego, wyznaczonego tymczasowym pełnomocnikiem
szczególnym na podstawie art. 138n § 3 OrdPodU, Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że zasądzenie

wynagrodzenia oznacza, iż Skarb Państwa przejmuje na siebie ciężar finansowy związany z wynagrodzeniem
za świadczenie pomocy i że sąd (lub organ gdy wynagrodzenie dotyczy czynności przed organem
podatkowym), jako dysponent środków publicznych, odpowiada za zasadność i legalność ich wydatkowania.
Oznacza to uprawnienie i obowiązek sądu lub odpowiednio organu ustalenia, czy pomoc prawna
rzeczywiście została udzielona (zob. wyrok NSA z 7.11.2017 r., I GSK 861/17,
). Pełnomocnik ustanowiony
w ramach przyznanego stronie prawa pomocy otrzymuje wynagrodzenie jedynie w związku z faktycznym udzieleniem
pomocy prawnej (zob. wyrok NSA z 8.1.2008 r., I FSK 1648/08,
). Oznacza to, że odpowiednio stosując § 2
ust. 1 WynDorPodR organ ma prawo miarkować wynagrodzenie tymczasowego pełnomocnika szczególnego, według
kryteriów wskazanych w tym przepisie.
Wyrok NSA z 9.11.2020 r., I FSK 927/20

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że nakład pracy i zaangażowanie pełnomocnika nie przyczyniły się do wyjaśnienia sprawy, dlatego kwota wynagrodzenia została obniżona. Publikacja podsumowuje, jak organy mogą miarkować wynagrodzenie tymczasowych pełnomocników szczególnych, mając na uwadze ich działania i wkład w postępowanie.