Zaliczki na eksport a stawka 0% VAT, czyli faktycznie można coś uprościć

Pakiet SLIM VAT wprowadził udogodnienia dla eksporterów, pozwalając na wydłużenie do 6 miesięcy terminu wywozu towarów zaliczek z tytułu eksportu z 0% stawką VAT. Nowe przepisy z 2020 r. jeszcze bardziej uprościły tę kwestię, dając możliwość trzykrotnego przedłużenia terminu. Interpretacja indywidualna potwierdziła, że długotrwała i złożona realizacja zamówień pozwala na stosowanie preferencyjnej stawki VAT nawet po standardowym terminie.

Tematyka: SLIM VAT, eksport, zaliczki, 0% VAT, interpretacja indywidualna, Ministerstwo Finansów, specyfika transakcji, preferencyjna stawka VAT

Niektóre rozwiązania tzw. pakietu SLIM VAT zostały przyjęte przez podatników z entuzjazmem. Dobrym
przykładem jest wydłużenie do 6 miesięcy okresu wywozu towarów w przypadku zaliczek z tytułu eksportu.
Oznacza to, że eksporterzy mają bardziej elastyczną możliwość rozliczania takich zaliczek ze stawką 0% VAT,
bez konieczności dokonywania kłopotliwych korekt. Jednak również i przed 1.1.2021 r. taka możliwość
istniała, pod warunkiem, że późniejszy wywóz był uzasadniony specyfiką realizacji dostaw, co potwierdzają
dodatkowo warunki dostawy. I co więcej, taka możliwość nadal istnieje.
Zgodnie z art. 41 ust. 9a ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.;
dalej: VATU), jeżeli podatnik otrzymał zaliczkę (przedpłatę) przed dokonaniem eksportu towarów, stawkę podatku 0%
VAT stosuje się w odniesieniu do otrzymanej zapłaty, pod warunkiem że wywóz towarów nastąpi w terminie 6
miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zapłatę, oraz podatnik w tym terminie otrzymał
dokument IE-599. Ustawa z 27.11.2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2419; dalej: ZmVATU20) wydłużyła ten termin trzykrotnie.
Zgodnie jednak z art. 41 ust. 9b VATU, stawkę 0% VAT stosuje się również, jeżeli wywóz towarów nastąpi w terminie
późniejszym, pod warunkiem że wywóz towarów w tym późniejszym terminie jest uzasadniony specyfiką realizacji
tego rodzaju dostaw potwierdzoną warunkami dostawy, w których określono termin wywozu towarów. Pewien
problem polega jednak a tym, że ową „specyfikę” oraz „warunki dostawy” przepisy niespecjalnie definiują. Dlatego też
podatnicy muszą opierać się na praktyce podatkowej. Tak też chciał w bezpieczny sposób uczynić jeden z nich,
występując z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.
Czego dotyczyła sprawa?
Głównym przedmiotem działalności podatnika jest wytwarzanie maszyn do zgrzewania tworzyw sztucznych oraz
maszyn wspierających zgrzewanie. Podatnik otrzymuje zlecenia i zawiera umowy z kontrahentami zagranicznymi,
w tym spoza UE. Obok standardowych zgrzewarek podatnik realizuje indywidualne projekty maszyn dopasowanych
do charakteru branży. Jak to często bywa, finansuje część realizacji zamówienia pobierając zaliczki (są one wręcz
warunkiem uruchomienia produkcji specyficznych urządzeń „na zamówienie").
Realizacja samego zamówienia jest złożonym i długotrwałym procesem, gdyż każdorazowo obejmuje fazę
projektową, fazę zamawiania komponentów, fazę wyprodukowania i montażu oraz fazę testów. W zależności od
przedmiotu zamówienia, ramy czasowe realizacji poszczególnych etapów produkcji bywają wydłużone. Przykładowo,
sam projekt to kilka tygodni. Podobny czas jest niezbędny do zamówienia odpowiednich komponentów oraz ich
montażu. A potem jeszcze testy jakościowe... cykl produkcyjny może więc trwać wiele miesięcy.
W zawieranych umowach podatnik wskazuje termin realizacji zamówienia, z możliwością wydłużenia. Już
w momencie podpisywania umowy i wystawienia faktury zaliczkowej podatnik jest świadomy, iż maszyny będą
przedmiotem eksportu a zarazem liczy się z tym, że dokumenty potwierdzające wywóz poza terytorium UE może
uzyskać nawet po kilkunastu miesiącach od otrzymania zaliczki. Zrodziło to wątpliwość odnośnie możliwości
stosowania 0% stawki VAT bez konieczności dokonywania korekty.
Stanowisko organu
Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 22.1.2021 r., 0114-KDIP1-1.4012.693.2020.1.RR uznał, że w odniesieniu
do płatności zaliczek podatnik może stosować 0% stawkę VAT również po upływie terminu wskazanego w art. 41 ust.
9b VATU. Zdaniem fiskusa, realizacja przez podatnika zamówień jest procesem wystarczająco złożonym
i długotrwałym (z uwagi na wskazane wyżej etapy i czas ich trwania). Co więcej, wszystkie powyższe etapy określone
są w kontraktach i wymagają stałego kontaktu z nabywcą w celu dokonywania na bieżąco koniecznych uzgodnień
i dopracowania szczegółów. W zawartej umowie wskazany jest też zawsze termin realizacji zamówienia.
Zatem, spełnione są warunki odnośnie „specyfiki” realizacji transakcji oraz „warunków” zamówienia.

Komentarz
Dotychczasowa praktyka ukształtowana wokół art. 41 ust. 9b VATU była raczej liberalna. Podatnicy zazwyczaj
potwierdzali z pozytywnym skutkiem możliwość przedłużonego stosowania 0% stawki VAT z tytułu zaliczek.
Kryteriami, które najczęściej decydowały o spełnieniu warunków były:
• skomplikowany, wieloetapowy i długotrwały (rozciągnięty w czasie) proces produkcji,

• ograniczenia wynikające z procesu logistycznego,
• zindywidualizowany charakter zamówienia,
• długotrwałe uzgodnienia techniczne,
• wieloetapowy harmonogram prac,
• konieczność sporządzania rozbudowanej dokumentacji.
Przepisy pakietu SLIM VAT nic w tym zakresie nie zmieniły. Zatem wydłużenie standardowego terminu dla zaliczek
nie przekreśla możliwości dalszego wydłużania (ponad 6 miesięcy). A więc, „dobra zmiana” wynikająca
z ZmVATU20. Nie wszystkie są takie dobre (ale nie znęcajmy się już), więc ten akurat przypadek należy pochwalić.
Rzecz w tym, że ww. kwestię Minister Finansów postanowił „objaśnić”. W przedstawionym projekcie objaśnień
w zakresie SLIM VAT przedstawione zostały dość obszerne wywody w tym zakresie. Dowiadujemy się m.in., że
pojęcie „specyfiki” realizowanej dostawy możne odnosić się zarówno do okoliczności związanych z procesem
technologicznym, jak i do szczególnych warunków realizowanej dostawy, związanych ze specyfiką danego rynku lub
danego rodzaju towarów. Kryteriami spełniającymi ww. warunki są, bazując na projekcie objaśnień, m.in. czas
niezbędny do wyprodukowania towaru, zindywidualizowane kryteria produkcyjne, specyfika rynku (np. umowy typu
off take).
Niestety, zdaniem Ministra Finansów nie spełniają tych warunków okoliczności wynikające z tzw. „czynników
zewnętrznych” (m.in. wahania cen, możliwości podaży, kwestie logistyczne lub techniczne). Nie ma więc możliwości
skorzystania z ww. preferencji np. w przypadku opóźnionego odbioru towaru przez nabywcę (wbrew przyjętemu
harmonogramowi).
Ciekawe więc, czy praktyka organów podatkowych jednak się nie zaostrzy. Zwłaszcza w czasach COVID-19 czynniki
logistyczne mogą bowiem odgrywać w takich dostawach znacznie. Oby problemy pandemiczne nie trwały długo. Tak
czy owak, tym lepiej że standardowy okres został wydłużony. Eksporterzy naprawdę doceniają takie rozwiązanie.
Szkoda jedynie, że nie uległy wydłużeniu terminy stosowania 0% stawki VAT przy dostawach eksportowych (oraz
WDT) realizowanych bez pobierania zaliczek. Ale może pojawi się za jakiś czas SLIM VAT 2…

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 22.1.2021 r., 0114-KDIP1-1.4012.693.2020.1.RR

Praktyka stosowania 0% stawki VAT przy zaliczkach na eksport była dotąd liberalna, ale nowe objaśnienia Ministerstwa Finansów mogą przynieść pewne ograniczenia. Warto zwrócić uwagę na kryteria spełnienia warunków 'specyfiki' realizacji transakcji, które mogą wpłynąć na dalsze stosowanie preferencyjnej stawki VAT.