Obowiązki akcyzowe w związku z użytkowaniem instalacji fotowoltaicznych

Moda na fotowoltaikę wynika nie tylko z wzrostu świadomości ekologicznej, ale także z rosnących cen energii elektrycznej. Coraz więcej jednostek samorządu terytorialnego korzysta z dofinansowań na instalacje fotowoltaiczne. Jednakże przepisy podatkowe stawiają pewne wyzwania przed użytkownikami tych instalacji, zwłaszcza w zakresie obowiązków akcyzowych.

Tematyka: fotowoltaika, energia elektryczna, podatek akcyzowy, instalacje fotowoltaiczne, obowiązki podatkowe, zwolnienia akcyzowe

W ostatnim czasie panuje swego rodzaju moda na fotowoltaikę. Wynika ona nie tylko ze wzrostu
świadomości ekologicznej, ale także galopujących cen energii elektrycznej. Dodatkowo, jednostki samorządu
terytorialnego ochoczo korzystają z dofinansowań na realizację programów w tym zakresie. W takich realiach
możliwość samodzielnego wytwarzania energii elektrycznej z paneli słonecznych jest kusząca nie tylko dla
gospodarstw domowych, ale też podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Niestety, przepisy
podatkowe niekoniecznie idą tej modzie w sukurs.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 722 ze zm.; dalej
jako: AkcyzU), energia elektryczna jest jednym z wyrobów akcyzowych. Podlega więc opodatkowaniu tym podatkiem
w przypadku zaistnienia określonej czynności jej dotyczącej. Jedną z takich czynności jest zużycie energii
elektrycznej przez podmiot nieposiadający koncesji, który wyprodukował tę energię (art. 9 ust. 1 pkt 4 AkcyzU).
Tego rodzaju konstrukcja rodzi naturalne implikacje również względem podmiotów korzystających z paneli
fotowoltaicznych. W końcu, produkują oni energię elektryczną na swoje własne potrzeby, do czego nie trzeba zresztą
stosownej koncesji. Na szczęście, panele fotowoltaiczne mają zasadniczo niewielką moc. A to uprawnia podmioty
z nich korzystające do zwolnienia zużywanej energii z akcyzy na podstawie § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra
Finansów z 28.12.2018 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz.U. z 2018 r. poz. 2525 ze zm.).
Warunkiem zwolnienia jest moc generatora poniżej 1 MW oraz zużycie energii przez podmiot, który ją wyprodukował.
Myli się jednak ten kto sądzi, że w związku z omawianym zwolnieniem z opodatkowania użytkownicy instalacji
fotowoltaicznych nie mają na gruncie AkcyzU żadnych obowiązków.
Czego dotyczyła sprawa?
Z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej wystąpił szpital. Jego władze podjęły decyzję o zamontowaniu
instalacji fotowoltaicznej i wytwarzaniu energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii o łącznej mocy poniżej 1
MW. Wytworzona w ten sposób energia elektryczna zużywana jest przez szpital wyłącznie na potrzeby związane
z prowadzoną działalnością gospodarczą. Produkowana energia w zdecydowanej większości nie podlega
przekazaniu do sieci zewnętrznej (w minimalnym jedynie zakresie jest dostarczana do instalacji połączonych
i współpracujących ze sobą w celu przesyłania tej energii).
Szpital przyjął, że ma prawo do skorzystania ze zwolnienia zużywanej energii elektrycznej z akcyzy. A skoro tak, nie
ciążą na nim żadne obowiązki w zakresie rozliczenia tego podatku, w tym rejestracji jako podatnika akcyzy,
prowadzenia ewidencji oraz składania deklaracji akcyzowych. O zapłacie akcyzy nie wspominając. Żyć, nie umierać,
czekać na słoneczne dni i wytwarzać energię elektryczną.
Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 29.1.2021 r., 0111-KDIB3-3.4013.206.2020.2.PJ,
przeanalizował
sytuację podatnika drobiazgowo i udzielił następującej odpowiedzi:
• rejestracja akcyzowa faktycznie nie jest konieczna. Art. 16 ust. 7a AkcyzU wyłącza ten obowiązek względem
podmiotów produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest
zużywana przez te podmioty, pod warunkiem że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej
energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości. Warunek ten nie ma zastosowania do energii
elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych źródłach energii, ponieważ takie źródła (np. energia promieniowania
słonecznego) nie stanowią wyrobów akcyzowych. Co ważne i wymaga doprecyzowania, od 1.2.2021 r. a więc od
wejścia w życie ustawy z 10.12.2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U
z 2021 r. poz. 72, dalej jako: ZmAkcyzaU20) nie ma już znaczenia, czy tak wytworzona energia elektryczna trafia do
sieci przesyłowej;
• prowadzenie ewidencji – podatnik zużywający energię elektryczną w ramach czynności opodatkowanej akcyzą
z zasady powinien prowadzić ewidencję zgodnie z art. 138h AkcyzU. Co ważne, w przypadku energii wytwarzanej
z generatorów o mocy do 1 MW takiego obowiązku również nie ma, o ile energia elektryczna nie jest dostarczana
do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii, lecz jest zużywana przez
ten podmiot (art. 138 ust. 2 AkcyzU);
• składanie deklaracji – organ podkreślił, że podatnik jako podmiot nie posiadający koncesji jest podatnikiem z tytułu
czynności o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 4 AkcyzU. W takiej sytuacji nie znajduje zastosowania wyłączenie na
podstawie art. 24 ust. 2 AkcyzU. zgodnie z którym przepis dotyczący obowiązku składania deklaracji nie ma
zastosowania jedynie do podmiotów posiadających koncesję, które zużywają energię elektryczną na inne cele
zwolnione. Zatem deklarację akcyzową AKC-4 wraz z załącznikiem AKC-4/H należy jednak składać.

Komentarz
Dochodzimy w związku z ww. przepisami do dość groteskowej sytuacji. Oto bowiem deklaracje akcyzowe powinny
składać podmioty, które ani nie są zarejestrowane jako podatnicy akcyzy, ani też nie prowadzą ewidencji zużycia
energii elektrycznej. To rodzi oczywiste problemy organizacyjne. Nie każdy bowiem wie, do jakiego organu należy
składać takie deklaracje (właściwość organów dla celów akcyzy określona jest w sposób specyficzny). A jak już ta
przeszkoda zostanie pokonana, trudno powiedzieć jakie wartości zużywanej energii należy deklarować (skoro nie są
prowadzone szczegółowe ewidencje).
Przyjmując, że 100% wyprodukowanej dzięki fotowoltaicznej instalacji energii elektrycznej zużywane jest do celów
własnych, składanie deklaracji AKC-4 nie ma większego sensu również dlatego, że wynikająca z nich kwota podatku
wynosi okrągłe zero zł. W takim układzie trudno więc nie traktować takiego obowiązku jako nadmierne i niespecjalnie
uzasadnione obciążenie administracyjne. Ale nie sposób w tym wypadku winić za sytuację organy podatkowe. One
jedynie dekodują znaczenie przepisów AkcyzU. A takie wnioski faktycznie z tych przepisów wynikają.
Przepisy można zawsze zmienić. Zupełnie przypadkiem, za pasem kolejna duża nowelizacja AkcyzU (po
przywoływanej już jeszcze ciepłej ZmAkcyzaU20). Przy założeniu efektywnej pracy legislacyjnej, wejdzie w życie
z dniem 1.4.2021 r.
Tu jednak czeka nas zawód. Niestety, wynikające z procedowanego projektu rozwiązania są w omawianym zakresie
dalece niesatysfakcjonujące. Przewidują jedynie wyłączenie z obowiązku prowadzenia ewidencji przez osoby
fizyczne produkujące energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, bez względu na
to, czy jest ona przesyłana do sieci. Jeśli chodzi zaś o obowiązki w zakresie składania deklaracji, to projekt ów nie
dość, że ich nie minimalizuje to wręcz przeciwnie: znacząco je rozszerza (także na inne podmioty, w tym zużywające
inne wyroby akcyzowe zwolnione z opodatkowania lub opodatkowane stawką 0 zł). Dodatkowo, obowiązywać będzie
wymóg składania deklaracji jedynie drogą elektroniczną.
Użytkownicy instalacji fotowoltaicznych w pewnym więc sensie trafieni są rykoszetem. Praktyka pokazuje, że
w obecnym stanie prawnym wielu z nich niekoniecznie zdaje sobie ze swoich obowiązków sprawę.
Odpowiedzialność karnoskarbowa w zakresie rozliczeń akcyzowych może być surowa. Zresztą, sam fakt
nieskładania deklaracji podatkowych to czyn sam w sobie zgodnie z art. 56 KKS.
I tak oto nie pierwszy i pewnie nie ostatni raz okazuje się, że korzystanie z niewątpliwie preferencyjnych rozwiązań
może okazać się bolesne. Bo preferencje kosztują.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 29.1.2021 r., 0111-KDIB3-3.4013.206.2020.2.PJ,

Użytkownicy instalacji fotowoltaicznych muszą pamiętać o obowiązkach związanych z rozliczeniem akcyzy, nawet jeśli korzystają ze zwolnień. Przepisy podatkowe mogą być skomplikowane i niewłaściwe rozliczenie może prowadzić do konsekwencji karnoskarbowych. Warto być świadomym obowiązków i działać zgodnie z aktualnymi regulacjami.