Oznaczenie TP w JPK_V7 nie zależy od obowiązku w zakresie dokumentacji

Zmiany w zakresie raportowania VAT wraz z nowym JPK_V7 wprowadziły obowiązek oznaczenia transakcji między powiązanymi podmiotami. Oznaczenie "TP" wzbudziło wiele wątpliwości u podatników, szczególnie w kontekście relacji rodzinnych. Interpretacje podkreślają konieczność stosowania oznaczenia przy transakcjach zawierających dane dotyczące opodatkowania i wskazują na istotę realnych powiązań ponad formalne wymogi cen transferowych.

Tematyka: ceny transferowe, JPK_V7, oznaczenie TP, interpretacja indywidualna, podmioty powiązane, relacje rodzinne, raportowanie VAT, realne powiązania, ewidencja sprzedaży VAT

Jeszcze nie tak dawno zagadnienia dotyczące cen transferowych nie krzyżowały się zbyt często
z rozliczaniem VAT. Sytuacja ta zmieniła się jednak wraz z rewolucją w zakresie raportowania VAT przy okazji
tzw. nowego JPK_V7. I jak to zazwyczaj bywa, zwiastowało to, przynajmniej na początku, pewne obiektywne
trudności.
Od 1.10.2020 r., czyli wraz z wejściem w życie art. 109 ust. 3b ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług
(t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 106, ze zm., dalej: VATU), zaczęły obowiązywać nowe zasady prowadzenia przez
podatników VAT ewidencji w formacie pliku JPK_V7. Przepisy rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji
i Rozwoju z dnia 18.10.2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych
i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2019 r. poz. 1988, dalej: SzczegZakrDanDeklR)
nakładają obowiązki stosowania w ewidencji sprzedaży szeregu oznaczeń.
Jednym z nich jest oznaczenie transakcji między podmiotami, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 VATU. A więc
takimi, między którymi istnieją wskazane we właściwych przepisach powiązania. Transakcje te z samej natury rzeczy
w oczywisty sposób wydają się fiskusowi potencjalnie podatne na różnego rodzaju pokusy. Stąd pomysł
dodatkowego ich oznaczania. Ale same oznaczenie „TP” sprawiało podatnikom sporo problemów (zwłaszcza na
początku obowiązywania opisywanych przepisów).
Czego dotyczyła sprawa
Podatnik prowadzi (w formie sp. z o.o.) działalność gospodarczą w zakresie wynajmu lokali użytkowych. Najemcami
są zarówno osoby fizyczne jak i podmioty gospodarcze. Prezesem zarządu spółki-podatnika jest pani X. Podatnik
nabrał wątpliwości co do konieczności oznaczania symbolem TP (zgodnie z § 10 ust. 4 pkt 3 SzczegZakrDanDeklR)
transakcji realizowanych z następującymi podmiotami:
• z przedsiębiorcą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą – panem X, prywatnie małżonkiem pani X
(czyli panią prezes zarządu spółki-podatnika). Jakkolwiek wspólność majątkowa między małżonkami została kilka lat
temu zniesiona;
• ze spółką "Y" – której prezesem zarządu jest córka pani X;
• ze spółka "Z" - prezesem zarządu spółki "Z" jest pan X (mąż pani X) zaś prokurentem - sama pani X we własnej
osobie.
Co ważne, kwoty czynszów z tytułu wynajmu pomieszczeń na rzecz ww. podmiotów są stosunkowo niskie (od
kilkuset do kilkunastu tysięcy złotych miesięcznie). Zdaniem podatnika wpływa to na brak konieczności stosowania
oznaczeń „TP”. Skłoniło to podatnika do uznania, że pomimo istnienia oczywistych powiązań, opisywane
transakcje…nie są transakcjami pomiędzy podmiotami powiązanymi.
Wydając interpretacje indywidualną z 3.2.2021 r., 0111-KDIB3-1.4012.876.2020.2.KO,
, Dyrektor KIS z takim
podejściem nie zgodził się. Uznał bowiem, że oznaczenie „TP” dotyczy powiązań między nabywcą a dostawcą
towarów lub usług i należy je stosować dla każdej transakcji, która zawiera co najmniej dane dotyczące podstawy
opodatkowania. Ponadto, oznaczenia te należy stosować do wszystkich dowodów, które wpisuje się w ewidencji
dotyczącej podatku należnego, jeżeli w danym dowodzie wystąpiła transakcja/procedura objęta obowiązkiem
oznaczania. Oznaczenie „TP” odnosi się bowiem wyłącznie do faktu wystąpienia powiązań między dostawcą
a nabywcą. Samo wystąpienie powiązań powoduje więc obowiązek stosowania ww. oznaczenia.

Komentarz
Przepisy SzczegZakrDanDeklR oraz VATU odsyłają w zakresie stosowania oznaczenia „TP” wprost do art. 11a ust. 1
pkt 5 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1406 ze zm., dalej:
PDOPrU oraz art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.
z 2020 r. poz. 1426 ze zm., dalej: PDOFizU). Przepisy te opierają się przede wszystkim na pojęciu „wywierania
znaczącego wpływu”. Ta definicja odwołuje się zaś do posiadania minimum 25% udziałów w kapitale lub praw głosu,
względnie udziału w zyskach (kryterium organizacyjne), pozostawania w związku małżeńskim lub pokrewieństwa
bądź powinowactwa (kryterium rodzinne), względnie do zdolności podejmowania kluczowych decyzji.
Nie ulega wątpliwości, że w opisywanym przypadku takie powiązania występują (czego nie kwestionował sam
podatnik). Chodzi o powiązania rodzinne, niebudzące większych kontrowersji.

Nie zostało to co prawda wypowiedziane wprost. Jednak wydaje się, że zdaniem podatnika oznaczenie „TP” nie ma
zastosowania z uwagi na brak konieczności sporządzania dokumentacji cen transferowych. Oczywiście przyjmując
bardzo prawdopodobne założenie, że żaden z ww. podmiotów nie generuje straty ani nie działa w SSE ani na
podstawie decyzji o wsparciu. Po prawdzie jednak nie ma to jednak większego znaczenia dla obowiązku stosowania
oznaczenia na poziomie ewidencji sprzedaży VAT. Tu bowiem decydują realne powiązania, a nie obowiązki
w zakresie cen transferowych.
Ww. interpretacja nie jest więc przesadnie zaskakująca. Potwierdza zasadę wynikającą właściwie wprost
z przepisów. Inna sprawa, że przy okazji przygotowywania JPK_V7 za październik 2020 r. temat podmiotów
powiązanych był jednym z bardziej problematycznych. Nagle okazało się, że trzeba drobiazgowo analizować kwestię
„wywierania znaczącego wpływu” zwłaszcza w przypadku transakcji między podmiotami należącymi do członków
rodziny albo w których wspólnikami są te same podmioty (z koniecznością wyliczania procentowego udziału
w kapitale czy w prawach głosu). Jedyne pocieszenie jest takie, że ćwiczenie te najczęściej wystarczyło dokonać
jeden raz (a dobrze). O ile nie dochodzi do żadnych istotnych zmian np. w strukturze właścicielskiej, raz
wypracowany schemat można (oby prawidłowo) powielać przy okazji każdej kolejnej ewidencji.

Interpretacja indywidualna z 3.2.2021 r., 0111-KDIB3-1.4012.876.2020.2.KO,

Interpretacja dotycząca oznaczenia "TP" w JPK_V7 podkreśla konieczność stosowania go przy transakcjach między podmiotami, nawet jeśli nie występują obowiązki cen transferowych. Realne powiązania rodzinne oraz wpływ na decyzje są kluczowe, a analiza tych relacji była jednym z wyzwań przy przygotowywaniu raportów VAT.