GTU_12, czyli usługi niematerialne nie aż tak szeroko rozumiane

Usługi niematerialne, zwłaszcza w kontekście rozliczeń VAT, mogą być wykorzystywane do wyłudzania podatku poprzez wystawianie pustych faktur. Od 1.10.2020 r. usługi niematerialne podlegają oznaczeniu w ewidencji sprzedaży kodem GTU_12. Nowe zasady prowadzenia ewidencji VAT w formacie pliku JPK_V7 wprowadzają coraz większy zamęt wśród podatników.

Tematyka: usługi niematerialne, rozliczenia VAT, GTU_12, ewidencja sprzedaży, JPK_V7

Dlaczego usługi niematerialne bywają na gruncie rozliczeń VAT newralgiczne? Cóż, często służą bowiem
w mniej lub bardziej wyrafinowanych schematach do wyłudzania podatku. Dość łatwo jest bowiem wystawić
tzw. pustą fakturę z tytułu usług, których często „nie widać”, a przynajmniej nie jest łatwo je zmierzyć, tak co
do zakresu świadczenia jak i wartości. Milionowe faktury za „doradztwo” czy „marketing” nie raz i nie dwa
służyły w takich procederach. I z tego pewnie względu, usługi niematerialne podlegają od 1.10.2020 r.
oznaczeniu w ewidencji sprzedaży specjalnym kodem GTU_12. Niestety, jak to często bywa, z kąpielą zostało
też wylane dziecko.
Od 1.10.2020 r, czyli wraz z wejściem w życie art. 109 ust. 3b ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j.
Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm., dalej: VATU), zaczęły obowiązywać nowe zasady prowadzenia przez podatników
VAT ewidencji w formacie pliku JPK_V7. Z biegiem miesięcy pojawia się coraz więcej interpretacji indywidualnych
rzucających pewne światło na to jak te przepisy należy rozumieć. Albo wprowadzających w szeregach podatników
coraz większy zamęt.
Najgorsze jest to, że fiskus nie jest konsekwentny w interpretowaniu przepisów, które sam zaproponował. Inna
sprawa, że i same przepisy są bardzo niejednoznaczne. Doczekaliśmy się wreszcie interpretacji indywidualnej
wydanej w zakresie § 10 ust. 3 pkt 2 lit. b rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 18.10.2019 r.
w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku
od towarów i usług (Dz.U. z 2019 r. poz. 1988, dalej: SzczegZakrDanDeklR). Chodzi o GTU_12, właściwe dla tzw.
usług niematerialnych.
Czego dotyczyła sprawa?
Stan faktyczny sprawy jest skądinąd mało skomplikowany. Podatnik jest właścicielem nieruchomości gruntowej
(działki). Jej drobny wycinek oddał w kontrahentowi w najem. Kontrahent zapragnął postawić na wycinku gruntu
tablicę informacyjną. Tablica wskazuje lokalizację najemcy, informuje o rodzaju prowadzonej działalności, nazwę
firmy, jej adres itp. Można powiedzieć, że „reklamuje” tę działalność. Zresztą, w naszej rzeczywistości, dość obficie
upstrzonej różnego rodzaju bilbordami każdy czytelnik z pewnością jest w stanie wyobrazić sobie, o co chodzi.
Przezorny podatnik-wynajmujący wie jednak, że od 1.10.2020 r. niektóre rodzaje transakcji podlegają oznaczaniu
w ewidencji sprzedaży kodami GTU. Jedną z nich są usługi niematerialne, w tym także reklamowe. A gdyby wczytać
się dokładnie w grupowanie PKWiU 73.1, wśród usług reklamowych znajdzie się np. usługi w zakresie sprzedaży lub
pośrednictwa w sprzedaży miejsc na cele reklamowe. Wystarczyło to by zaniepokojony podatnik wystąpił do
Dyrektora KIS z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.
Wydając interpretację indywidualną z 2.4.2021 r., 0112-KDIL1-2.4012.42.2021.1.ST,
, Dyrektor KIS pozostał
równie lakoniczny jak opis stanu faktycznego. Przypomniał jedynie, że:
• ani w VATU, ani w obowiązujących na jej podstawie rozporządzeniach brak jest definicji usług o charakterze
niematerialnym, które należy oznaczać GTU_12 (to już wiemy);
• zapis ten należy rozumieć względnie szeroko, uwzględniając faktyczną treść świadczonej usługi. Pomocniczo
można stosować w tym zakresie PKWiU (to też już wiemy);
• skoro świadczona usługa w postaci w istocie swej najmu gruntu w celu lokalizacji tablicy informacyjnej nie jest
sklasyfikowana wg PKWiU 73.1, tj. jako usługa reklamowa – podatnik nie jest zobowiązany stosować oznaczenia
GTU_12. I tyle.

Komentarz
GTU_12 to jedno z najbardziej problematycznych oznaczeń w ramach prowadzonej przez podatników VAT ewidencji
sprzedaży. Usługi niematerialne nie zostały bowiem w jakikolwiek sensowny sposób na te potrzeby zdefiniowane.
Prawodawca ograniczył się jedynie do wyrecytowania, że chodzi mu o usługi: doradcze, księgowe, prawne,
zarządcze, szkoleniowe, marketingowe, firm centralnych (head offices), reklamowe, badania rynku i opinii publicznej,
w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych. Brak jest jednak jakiegokolwiek wiążącego odniesienia do
klasyfikacji statystycznej ww. usług. To zasadniczo utrudnia rozstrzygnięcie, czy dany rodzaj usług powinien zostać
zaklasyfikowany jako usługi niematerialne, oznaczane GTU_12. Organy odmawiają np. wydawania w tym zakresie
Wiążących Informacji Stawkowych. A interpretacje indywidualne – czego ta omawiana jest dobrym przykładem – nie
dają z całą pewnością pełnego komfortu. Z daleka już widoczna i wyczuwalna jest ich warunkowość, uzależnienie
rozstrzygnięcia od dokonanej samodzielnie przez podatnika klasyfikacji. Groteskowo brzmią też wskazówki organu

co do możliwości „wystąpienia do organów statystycznych” w celu klasyfikacji PKWiU. Po co, skoro klasyfikacja ta nie
rozstrzyga wątpliwości podatkowych?
Ministerstwo Finansów „zauważyło” problem i w projekcie zmian przepisów SzczegZakrDanDeklR próbuje naprawić
kwestię oznaczania usług niematerialnych. W przepisach pojawią się odesłania do konkretnych klasyfikacji
statystycznych PKWiU. Zatem stosowanie tej klasyfikacji nie będzie już, jak wskazuje Dyrektor KIS w omawianej
interpretacji, jedynie „pomocnicze”. Co nie znaczy, że wszystkie problemy znikną. Zwłaszcza w zakresie usług
doradczych, fiskus chce bowiem zachować otwarty katalog usług oznaczanych kodem GTU_12 (co być może zmieni
się jednak pod wpływem konsultacji projektu). Nawiasem mówiąc, przedstawione w ww. projekcie pomysły
w zakresie oznaczeń innych niż GTU_12 wcale nie wlewają w serca podatników optymizmu.
Wracając jednak do omawianej interpretacji: podatnik świadczy w opisywanym stanie faktycznym usługę najmu.
Trudno nazwać tego rodzaju działalność „usługami reklamowymi”. Wynajęcie lokalu podmiotowi prowadzącemu
działalność gastronomiczną nie czyni z wynajmującego restauratora.
Niemniej, czy kogoś dziwi szczególnie przezorność podatnika? Sankcje za błędy w ewidencji JPK i odpowiedzialność
karno-skarbowa skutecznie wzmagają psychozę strachu. Przykład GTU_12 pokazuje wyjątkową niesprawiedliwość
społeczną. Trzeba przestrzegać przepisów, z których nie wiadomo co wynika a sam fiskus odmawia ich wiążącej
interpretacji. Ale ewentualne ich naruszenie – stwierdzone subiektywnie przez urzędnika – to ryzyko
odpowiedzialności i sankcji. Do znudzenia należy wiec przypominać, że zdaniem pomysłodawcy ww. przepisów,
realizują one zasadę „prostota, przejrzystość i przyjazność”.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 2.4.2021 r., 0112-KDIL1-2.4012.42.2021.1.ST,

Oznaczenie usług niematerialnych kodem GTU_12 stanowi problem dla podatników VAT, ponieważ brakuje jasnej definicji tych usług. Interpretacje indywidualne organów podatkowych nie zawsze rozwiązują wątpliwości, a zmiany w przepisach nie gwarantują pełnego komfortu podatnikom.